Tíminn - 10.02.1990, Page 7

Laugardagur 10. febrúar 1990
Tíminn 7
Horft yfir Hótel Valhöll, Þingvallabæinn og kirkjuna. Á bak við kirkjuna er þjóðargrafreiturinn, þar sem Fjölnismenn eiga að hvfla.
Tímamynd Gunnar
Einn mætti
á námsstefnu
Blaðamenn eru að því leyti
skyldir rithöfundum að þeir
skrifa og reyna að upplýsa fólk.
En þeir gera það með öðrum
hætti en rithöfundar. Þeirra land
er ekki land skáldskaparins,
heldur land staðreyndanna. Að
vísu hefur blaðamennska alltaf
verið um leið hluti af stjórnmála-
þróun í landinu, þótt minna fari
fyrir þeim þætti síðari árin en á
dögum áður þegar blöð voru
með öllu undirseld pólitík. Fjöl-
miðlun hefur þanist út hin síðari
ár og veldur því fjölgun útvarps-
stöðva og sjónvarpa. Nú eru 402
í Blaðamannafélagi íslands. Þeir
munu hafa verið um sjö talsins
þegar félagið var stofnað. Eng-
inn þarf að láta sér detta í hug
að hin raunverulega blaða-
mannastétt telji um fjögur
hundruð manns. Það þykir fínt
nú á dögum að vera í fjölmiðlun
og fjalla um fjölmiðlun. Stéttin
hefur líka vaxið vegna þess að
fólk hefur viljað efla lífeyris-
sjóðinn. Hin raunverulega
blaðamannastétt er svo falin ein-
hvers staðar í þessum fjögur
hundruð manna hópi, þar sem
ýmislegt fer fram sem blaða-
menn láta sig litlu skipta. Það er
þrældómur og alvörumál að vera
blaðamaður en ekki ævintýri.
Dæmi um það hvernig komið er
fyrir þessu fjölmenna félagi er
sagan af námsstefnu BI og
menntamálaráðuneytisins um
mennta-, skóla- og menningar-
mál. Á þessa námsstefnu mætti
einn blaðamaður, en nær tugur
kennara. Stétt sem byggir á
þrældómi og alvörumálum fyrir-
finnst engin þegar á að fara að
ræða einhverjar léttgeggaðar
hliðargreinar fréttamennsk-
unna. Blöð og fréttastofur eru
það fáliðaðar, að engin von er til
þess að hægt sé að sjá af fólki til
að ræða mennta-, skóla- og
menningarmál sérstaklega. Það
breytir þó ekki því, að endur-
menntun getur verið góð ef hún
beinist að alvöru daglegra starfa.
Fáir viðhlæjendur
Blaðamennskan er harður
heimur þar sem fólk á fáa við-
hlæjendur. Oft hefur verið
kvartað undan því að yfirleitt sé
engin frétt nýtileg nema hún sé
neikvæð. Þetta er ekki allskostar
rétt. Hins vegar eru íslenskar
fréttastofnanir í engu frábrugðn-
ar erlendum fréttastofum.
Vinnuaðferðirnar eru yfirleitt
alls staðar þær sömu. Þó er
kannski meira hér um pólitíska
upplýsingu en yfirleitt má sjá í
erlendum stórblöðum. Hafa ber
í huga að blöð eru jöfnum
höndum gefin út sem söluvara.
Hið sama gildir um fréttastofur
útvarps og sjónvarps. Það breyt-
ir þó engu um, að hér í fámenn-
inu er mikið fjallað um mýkri
málin og sagðar fréttir af þeim
sem minna mega sín. Virðist
eins og komin sé upp stétt innan
stéttarinnar sem getur ekki
ógrátandi verið, og má ve! færa
þeim fjölmiðlum það til tekna
sem leggja sig eftir vanmáttar-
fréttum. Nóg er nú heimsbölið
samt.
Einhvers staðar hefur verið
kveðið upp úr með það sem
kallað er „brýn þörf fyrir endur-
menntun fjölmiðlafólks“. Stofn-
að hefur verið hlutafélag um
þessa endurmenntun, og er sagt
að það sé gert í ákveðinni sam-
vinnu og samstarfi við BÍ. Segir
í frétt af þessu nýja hlutafélagi
um blaðamennsku, að þau nám-
skeið skólans, sem menntanefnd
BÍ og útgefenda mæli með verði
metin til starfsaldurshækkana
samkvæmt kjarasamningi fé-
lagsins. Þetta hljómar eitthvað
undarlega. Vel má vera að innan
fjögur hundruð manna hóps séu
einhverjir þeir til sem þurfi á
endurmenntun að halda. En þá
er þeirri spurningu ósvarað
hvernig þeir hafa komist í blaða-
mennsku og kannski starfað þar
til fjölda ára sem hæfir starfs-
kraftar. Engum dettur í hug,
eins og fjárhag á blöðum er
háttað, að hægt sé að hafa
blaðamann í vinnu í lengri eða
skemmri tíma, sem þurfi á ann-
ari endurmenntun að halda en
þeirri, sem hann fær í daglegu
starfi. Hlutafélag um endur-
menntun getur áreiðanlega ekki
komið í staðinn fyrir starfs-
reynslu og án starfsreynslu er
blaðamaður til lítils gagns þótt
hann sé sprenglærður. Það er
einmitt vegna þess hve starfs-
reynsla er þýðingarmikil að
ákvæði eru í samningum um
byrjunarlaun. Það er mikið þýð-
ingarmeira ákvæði heldur en
ákvæði um starfsaldurshækkanir
vegna endurmenntunar, sem
tengist hugmyndinni um hluta-
félag um blaðamennsku. Og þá
erum við komin aftur að þeim
stað, þar sem einn nemandi
mætti til að hlusta á tug kennara
á námsstefnu um mennta-,
skóla- og menningarmál.