Tíminn - 28.03.1990, Síða 7

Miövikudagur 28. mars 1990
Tíminn 7

■1VETTVANGUR ' ' ■ ■ 111HHBHBBHBHHMBMiiiii11
Sigríður Kristinsdóttir sjúkraliði;
Við viljum aðrar áherslur
Á síðasta ári hafa heyrst raddir um
að þörf væri á að breyta til í forystu
SFR. Fólk var þó lengi á báðum átt-
um, enda meðvitað um þá miklu
vinnu sem fylgir því að bjóða fram í
jafhstóru stéttarfelagi og Starfs-
mannafélag ríkisstofnana er. Þegar
uppstillingamefnd tók til starfa
vegna komandi aðalfundar, þar sem
kjósa á nýja stjóm, vom vinnubrögð
hennar og formanns SFR slík að upp
úr sauð. Ætlunin var að ýta út úr
stjóminni þeim sem höfðu leyft sér
að hafa aðrar skoðanir en formaður
SFR.
En þetta ffamboð er ekki eingöngu
komið til vegna þessara vinnubragða.
Okkur þykir full þörf á að efla starf-
semi félagsins og auka virkni hins al-
menna félaga.
Nærtækt er í því sambandi að byija
á kosningafyrirkomulaginu. Þeir fé-
lagar i SFR, sem búsettir em úti á
landi fá kjörseðla senda heim til sín
og kjósa bréflega, en þeir sem búa á
höfuðborgarsvæðinu verða að mæta
á aðalfund félagsins á einu tilteknu
kvöldi. Hluti félagsmanna hefur ekki
tækifæri á að mæta á aöalfundi á
þessu eina kvöldi og er þannig í raun-
inni sviptur atkvæðisrétti við stjóm-
arkjör. I því sambandi má minna á að
undanfarin ár hefur fundarsókn á að-
alfundi félagsins verið á milli 40 og
50 manns, kringum 1% félagsmanna.
Þessu þarf að breyta með því að hafa
kjörstað opinn á skrifstofunni í fimm
daga og opna kjördeildir á stærstu
vinnustöðunum.
Uti á landi gætir félagsins lítið. Þar
em víða tveir til fjórir vinnustaðir
ríkisstarfsmanna í sama plássi en
ekkert samband á milli þeirra á veg-
um félagsins. Þar sem svo stendur á
þarf að hvetja fólk til að stofha svæð-
isbundnar deildir. Á sama hátt þarf að
stofha fleiri sambönd faghópa, líkt og
sjúkraliðar, þroskaþjálfar og fleiri
En þetta framboð er
ekki eingöngu komið til
vegna þessara vinnu-
bragða. Okkur þykirfull
þörf á að efla starfsemi
félagsins og auka virkni
hins almenna félaga.
hafa gert. Slík sambönd eða deildir
hafa oft náð góðum árangri í hags-
munamálum sínum. Fulltrúar þeirra
gætu síðan starfað með stjóm SFR en
þannig yrði yfirstjómin fjölmennari,
virkari og næði til fleiri.
Því hefur verið haldið fram að eng-
inn málefnaágreiningur sé milli
ffamboðs Einars Ólafssonar og okk-
ar. Það er ekki rétt því okkur hefur oft
greint á um áherslur og vinnubrögð í
samningamálum. Launamálaráðið
hefur ekki verið virkjað og samn-
inganefhdimar þannig ekki haft nóg
tengsl við almenna félagsmenn. Fé-
lagsmenn hafa ekki verið virkjaðir til
að byggja upp þrýsting í sambandi
við samninga með fundarhöldum eða
með því að gera ályktanir og sam-
þykktir á vinnustöðum. Við viljum
láta launamálaráð starfa allt árið og
ýta undir stöðuga umræðu um kjara-
mál á einstökum vinnustöðum.
Fræðslustarf í SFR hefur verið lítið
enda em sífellt að koma upp dæmi
þess að fólk veit ekki um rétt sinn og
skyldur. Bæði þarf að hafa fleiri
vinnustaðafundi, þar sem ákveðin
hagsmunamál em kynnt og rædd, og
auka almenna félagsmálafræðslu
með námskeiðum í ffamsögn, ræðu-
mennsku, blaðaskrifum o.s.ffv. Um
síðustu áramót gengu í gildi ný lög
um verkaskiptingu rikis og sveitarfé-
laga sem snerta marga innan okkar
vébanda. Hvaða ffæðslu hefur SFR
veitt félagsmönnum um þau lög, svo
Sigríður Kristinsdóttir.
dæmi sé tekið? Hafa þau verið kynnt
á vinnustöðum eða almennum fé-
lagsfundum? Hafa þau verið útskýrð
skilmerkilega í félagsblaðinu? Svarið
er nei. Sama á við um marga mikil-
væga málaflokka sem félagið hefur
lítt sinnt um að kynna félagsmönn-
um.
Það er áberandi við félagstíðindin
að almennir félagar skrifa nánast
ekkert í þau. Mest áberandi eru grein-
argerðir og auglýsingar frá stjóm-
inni. Vitanlega þarf stjómin að kynna
störf sín en það er ekki nóg. Við þurf-
um að heyra fleiri raddir frá fólkinu á
vinnustöðunum. Félagsblaðið á að
vera vettvangur fyrir umræðu um
skaðlegt vinnuumhverfi, misrétti
starfsfólks og annað það sem aflaga
fer eða vel er gert. Almennir félagar
eiga að segja frá slíku í blaðinu og
bera þannig saman bækur sínar. Það
verður að styrkja félagið og auka fé-
lagsvitund fólks og engin vandræði
að tryggja nóg pláss í blaðinu.
Um þessar mundir er t.d. mikið rætt
um niðurskurð rikisútgjalda. Stjóm
SFR hefur vissulega varað við slíku
með ályktunum, en hvað svo? Það er
ekki nóg. Þetta er mál sem ætti og
verður að ræða á hveijum einasta
vinnustað. Stjómin þarf að hvetja alla
félagsmenn til virkrar þátttöku i slík-
um umræðum, með því að sam-
þykkja ályktanir og skrifa greinar,
aðstoða fólk, sem vill stofna um-
ræðuhópa um þetta mál og önnur,
með húsnæði og gögn o.fl.
Þessa upptalningu mætti lengja
lengi en sérhver ætti að skoða í hug
sér hvort ekki brenni eitthvað á þeim
sem SFR gæti stutt þá í og hugleiða
með hvaða hætti sá stuðningur gæti
verið. Það er nauðsynlegt að efla fé-
lagsvitund almennra félaga og hvetja
þá til starfa. Það er tilgangurinn með
framboði okkar.
Því fleiri virkir félagar því öflugra
félag.
KIRKJA í DEIGLU
Kirkjuritið, 55. árg. 3.-4. hefti 1989
Ritsljóri: sr. Þorbjöm
HlynurÁmason
Útgefandi: Prestafélag íslands,
Reykjavík, marsmánuði 1990.
Eftir frekar kyrrláta útgáfu Kirkju-
ritsins í nokkum tíma, lítur nú dags-
ins ljós nýjasta tölublað þess undir
heitinu Kirkja í deiglu. Kirkjan er að
skoða sjálfa sig undir kjörorðinu
„ecclesia semper reformanda" (sem
þýðir eitthvað á þá leið að kirkja
skuli alla daga bæta siði sína og end-
urskoða stöðugt markmið sín). Á
góðu íslensku máli mætti segja að
kirkjunni beri að halda jámi sínu gló-
andi rauðu yfir eldinum og dengja
egg þess í sífellu.
Sjálfsmyndinni
ógnað?
Nær helmingur Kirkjuritsins (um 80
blaðsíður) er helgaður vangaveltum
um sjálfsmynd þjóðkirkjunnar eins
og fjallað var um hana í framsöguer-
indum á Þrettándaakademíu kirkj-
unnar í Skálholti á síðasta ári og um-
fjöllun um safnaðamppbyggingu
innan kirkjunnar.
Sá sem á fyrstu framsöguerindin í
báðum þessum málaflokkum er dr.
Gunnar Kristjánsson, sóknarprestur á
Reynivöllum í Kjós. Hann hefúr um
nokkurt árabil lagt atorku sína í að
kynna nauðsyn safnaðamppbygging-
ar og endurskoðunar á stefhumörkun
þjóðknkjunnar. í því skyni hefúr
hann lagt fram á Kirkjuþingi ffurn-
vörp um safnaðaruppbyggingu, þjóð-
málaráð kirkjunnar og um kirkjuleg-
ar menningarmiðstöðvar.
I fyrri grein smni í Kirkjuritinu seg-
ir Gunnar á einum stað að þjóðkirkj-
unni sé ógnað af formhyggjunni:
„Kirkjan verður að opna dymar fyrir
skapandi öflum, efla tengsl við lista-
menn, við grasrótarhreyfingar, við þá
sem taka áhættu. Þar er hin dulda
kirkja - en er hún sýnleg innan stór-
kirkjunnar?"
Fleirri góðir menn skrifa um sjálfs-
mynd kirkjunnar og leita felstir fanga
eftir menntun sinni og sjónarhóli inn-
an kirkjunnar. Meðal þeirra em dr.
Hjalti Hugason, sr. Kristján Valur
Ingólfsson, sr. Dalla Þórðardóttir, sr.
Jón Ragnarsson og Haraldur Ólafs-
son.
Þrettándinn er
ár hvert
Gallinn við þessa umræðu, sem verið
að prenta í Kirkjuritinu núna, er sá að
sjálfsmynd kirkjunnar var til umræðu
á akademískum fundi í Skálholti í
byijun síðasta árs. Við sjálft liggur að
erfitt er að stunda virka „semper re-
formanda" innan kirkjunnar þegar
jafh langt er um liðið síðan erindin
vom flutt. Erfitt er að koma fram
með skapandi svar við erindum þess-
um ríflega ári síðar en gagnrýnin orð
vom töluð í Skálholti. T.d. má nefna
að síðan orð dr. Gunnars og félaga
vom töluð hafa orðið mannaskipti
bæði á stólum biskups íslands og
vígslubiskups í Skálholti. Er reyndar
nokkur hluti Kirkjuritsins helgaður
umfjöllun um þau mannaskipti. Hver
em þeirra svör við þessari gagnrýni
innan kirkjunnar? Þar að auki hefur
eðlilega verið haldin ein þrettánda-
akademía til viðbótar í Skálholti, þar
sem þrettándinn mun vera í janúar ár
hvert. Hvað kom fram á þeirri aka-
demíu um framhald málsins?
Viöleitni
Hætt er við að uppbyggileg gagn-
rýni innan kirkjunnar koðni niður að
ófyrirsynju vegna skorts á opinbemm
skriflegum vettvangi. Að vísu er rétt
að geta þess að fréttabréfi þjóðkirkj-
unnar, Víðforla, var ætlað að brúa
þetta bil. Það er í fýrsta lagi annað rit
og i annan stað leyfir stærð þess ekki
að birt séu jafn ítarleg og vönduð er-
indi og komast í Kirkjuritið. Les-
endahópurinn er þar að auki nokkuð
ólíkur að samsetningu. Varla tjáir að
svara Pétri því sem maður ætlaði að
segja við Pál, eða hvað?
Þrátt fyrir greinilega viðleitni nú til
að gera Kirkjuritið að veglegri og
opnari vettvandi fyrir skriflega um-
ræðu innan þjóðkirkjunnar, skortir að
mínu mati vemlega á að boðskapur-
inn heyrist. En það hlýtur að vera for-
senda þess að hægt sé að endurskoða
sjálfsmynd kirkjunnar og dengja
jámið til að það bíti.
Endurtakið kristni-
tökuna
Margt fróðlegt erindi annað er að
finna í Kirkjuritinu að þessu sinni
sem og oft áður, en allt of langt mál
væri að rekja efni greinanna hér. Þær
em samtal 24 að tölu og um margt
ólíkar að innihaldi. Einn tónn er þar
þó áberandi í nokkmm greinanna, en
það er aðsteðjandi eitt þúsund ára af-
mæli kristnitökunnar árið 2000. Dr.
Hjalti Hugason mælir fýrir nýrri
kirkjusöguritun, dr. Gunnar Krist-
jánssson vill að framlag íslensku
þjóðkirkjunnar til afmælisins verði
vönduð áætlun um safhaðamppbygg-
ingu og sr. Dalla tekur undir hug-
myndir um að gefa þurfi gaum að trú-
rækni og kirkjusókn á íslandi og
niðurstöður slíkrar athugunar liggi
fýrir á afmælinu. í erindi sínu á Skál-
holtshátíð í fýrrasumar, kemur Hall-
dór Ásgrimsson, þáverandi kirkju-
málaráðherra, m.a. inn á
afmælishátíðna og segir kirkjuna
hafa aðra stöðu en fýrr. Hún gegni
meiri ábyrgð en áður og hlutverk
hennar hafi tekið á sig fjölþættari
myndir. Hún gangi „til móts við 21.
öldina undir merkjum bjartsýni, jafn-
vægis og heilbrigðrar samvinnu
þeirra sundurleitu einstaklinga er
byggja okkar fagra og gjöfúla land.“
I Kirkjuritinu er að auki ítarlegt við-
tal við herra Pétur Sigurgeirsson,
biskup í tilefni starfsloka hans í fýrra.
Um 1000 ára afmælið segir hann
skýrt og skorinort að endurtaka þurfi
kristnitökuna. „Efling trúar og sið-
gæðis, vakning er það, sem undir-
búningstíminn kallar á. Það er for-
senda hátíðarinnar.“
Eitt andlit
Að lokum vil ég taka upp nokkur af
orðum sr. Kristjáns Vals Ingólfsson-
ar, sóknarprests á Grenjaðarstað.
Hann fjallar um sjálfsmynd kirkjunn-
ar út fiú guðsþjónustulífi hennar. Þar
segir hann að kirkjusókn fámennra
hópa úr söfhuðum þjóðkhkjunnar
dragi upp mynd af hreyfmgarlausri
(statiskri) kirkju í fjötrum. Þetta sé þó
sem betur fer alls ekki mynd af þjóð-
kirkju íslands: „Kirkjan, líkami
Krists, hefúr aðeins eitt andlit.
Hans.“
Þó að hér hafi komið fram nokkur
gagmýni á Kirkjuritið sem slíkt,
verður að segjast að reynt er að finna
þann samnefriara sem felst m.a. i yf-
irskrift ritsins, Kirkja í deiglu. Niður-
staða þessarar gagnrýni minnar er sú
að hefti ritsins mættu verða fleirri og
innihalda færri erindi i hvert eitt sinn.
Með því væri fýrsta skrefið stigið í þá
átt að létta útgáfúna og yngja upp
efni, sem brýnt erindi á við alla þá er
starfa að eflingu trúar og kristni hér á
landi og víðar um heim.
Kristján Björnsson