Tíminn - 20.03.1990, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Þriðjudagur 20. mars 1990 Þriðjudagur 20. mars 1990
Tíminn 9
í flugi
-í; r £ r v \ <

I
Þrjár litlarflugvélaráleiðyfir Atlantshaf lentu í erfiðleikum við ísland í loksíðustu vikuBandaríkjamennogfleiri þjóðirviljaekki herðareglurumferjuflug:
h vað sem það kostar
■
-.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Vilia frelsi
íslendingar hafa þurft að hafa afskipti
af þremur flugvélum á leið yfir Atlants-
hafið á aðeins fjórum dögum. Þetta
vekur upp þá spurningu hvort ekki sé
tímabært að herða reglur sem gilda um
slíkt flug. Það mun nú vera í undirbún-
ingi. Hins vegar er mikil andstaða meðal
Bandaríkjamanna og fleiri þjóða gegnt
öllum hömlum á flugi milli landa. Al-
menn andstaða er við þá hugmynd að
ferjuflugmenn verði skyldaðir til að
kaupa sér tryggingu áður en þeir leggja
af stað yfir Atlantshafið.
Oft hefur ekki munað miklu þegar
flugvélar hafa lent í sjónum við ísland.
Frægt er þegar eins hreyfils flugvél af
gerðinni Cessna 172-Skyhawk lenti í
sjónum um 370 sjómílur suður af Vest-
mannaeyjum fyrir tæplega tveimur árum
síðan. Flugmennirnir ætluðu til íslands
en tóku óvart stefnuna á írland. Flugvél
Flugmálastjórnar beindi vélinni að
veðurskipinu Lima sem var þarna statt
fyrir tilviljun. Skipið bjargaði báðum
flugmönnunum eftir að vélin var orðin
eldsneytislaus.
Það hefur hins vegar ekki alltaf tekist
svona vel til. Fyrir fáum árum síðan fórst
flugvél á hafinu milli Færeyja og íslands.
í vélinni voru, franskur tannlæknir, kona
hans og börn þeirra tvö.
Þrjár vélar í vandræðum
á fjórum dögum
Þegar tilkynning berst frá flugmanni í
erfiðleikum er venjan sú að flugvél
Flugmálastjórnar er send af stað. Hún
miðar síðan út flugvélina sem á í erfið-
leikum og beinir henni á rétta stefnu.
Þyrla Landhelgisgæslunnar flýgur síðan
í kjölfar vélar Flugmálastjórnar og fylgir
flugvélinni inn til lendingar eða reynir að
bjarga flugmanni, ef vélin þarf að nauð-
lenda.
Fyrsta flugvélin sem lenti í erfiðleikum
í síðustu viku, tveggja hreyfla vél af
gerðinni Cessna Skymaster, var að koma
frá Kanada síðastliðinn fimmtudag, þeg-
ar hún lenti í vandræðum. Klukkan
19:15 tilkynnti flugmaðurinn að fremri
hreyfill vélarinnar hefði stöðvast og að
siglingatæki væru óvirk. Vélin átti þá
ófarnar um 300 mílur til Reykjavíkur.
Flugmaðurinn villtist af leið og var um
100 mílur suður af flugleið sinni þegar
dönsk herflugvél, á leið frá Nuuk á
Grænlandi, fann hann. ÞyrlaLandhelgis-
gæslunnar, þyrla frá varnarliðinu og
flugvél Flugmálastjórnar fóru til móts
við flugvélina. Vélin lenti síðan heilu og
höldnu á Reykjavíkurflugvelli um klukk-
an 22:30.
Sólarhring síðar lenti þýskurferjuflug-
maður í vandræðum. Flugvélin, sem var
tveggja hreyfla af gerðinni Cessna 404-
Titan, var að koma frá Syðra-Straumfirði
á Grænlandi. Klukkan 17:40 óskaði
hann eftir aðstoð þar sem allt benti til að
eldsneytisbirgðir myndu ekki duga til
Reykjavíkur. Flugvélar frá varnarliðinu
voru á flugi í grennd við vélina og fóru
þær á móts við hana. Frá Reykjavík fór
flugvél Flugmálastjórnar og þyrla Land-
helgisgæslunnar. Um það leyti sem þyrl-
an kom að vélinni drapst á öðrum hreyfli
hennar.
Flugmaðurinn vildi ekki lenda á Rifi á
Snæfellsnesi því að hann taldi sig hafa
nægt eldsneyti til að fljúga til Reykjavík-
ur. Þegar klukkan var 19:14 tilkynnti
flugmaðurinn að hann væri að verða
eldsneytislaus og um tveimur mínútum
síðar hrapaði vélin í sjóinn um 25 mílum
norðvestur af Reykjavík. Þegar vélin
snerti hafflötinn skall andlit flugmanns-
ins í mælaborð vélarinnar og við það
nefbrotnaði hann.
Sigmaður þyrlunnar var þegar látinn
síga að vélinni og náði hann flugmannin-
um upp um fjórum mínútum eftir að
flugvélin lenti í sjónum. Hann var síðan
fluttur á Borgarspítalann í Reykjavík.
Síðastliðið sunnudagskvöld lenti flug-
vél af gerðinni Cessna 340 í vandræðum.
Um borð voru tveir flugmenn, en vélin
var að koma frá Bandaríkjunum. Þegar
flugvélin var stödd um 100 sjómílur
vestur af íslandi létu flugmennirnir vita
af því að tæpt væri á að vélin næði til
íslands. Ástæðan fyrir þessu var að
flugmennirnir náðu ekki eldsneyti af
varatank vélarinnar.
Enn einu sinni fóru flugvél Flugmála-
stjórnar og þyrla Landhelgisgæslunnar
af stað. Flugvélin lenti síðan á Keflavík-
urflugvelli um klukkan 22:30, en þá var
eldsneytið að klárast úr aðaltönkum
hennar.
Menn ana stundum
af stað í vondu veðri
Páll Halldórsson er flugmaður á þyrlu
Landhelgisgæslunnar. Hann fór tvisvar í
björgunarflug um helgina.
„Mjög stór hluti af okkar útköllum eru
til móts við ferjuflugvélar. Það er allt of
mikið um að þessar flugvélar lendi í
vandræðum. Ég held að það sé löngu
orðið tímabært að herða reglur um þetta
flug því að það verður að reyna að fækka
óhöppunum.
í sumum tilfellum er um eðlilegar
bilanir að ræða, menn missa hreyfil
o.s.frv. Mjög margir af þessum flug-
mönnum hafa þetta fyrir atvinnu og vita
alveg hvað þeir eru að gera. En það er
misjafn sauður í mörgu fé og ég hef grun
um að sumir viti ekkert hvað er að gerast
hérna megin á kringlunni. Menn eru
stundum að fara af stað um hávetur á
eins hreyfils vélum í veðri sem ég á
hreinlega ekki orð yfir. Ég verð að segja
að ég hef a.m.k. kosti ekki kjark í svona
flug,“ sagði Páll.
Snæbjörn Guðbjörnsson, flugmaður á
flugvél Flugmálastjórnar, fór í öll þrjú
útköllin. Hann sagðist telja algera tilvilj-
un að það skuli hafa þurft að aðstoða
þrjár flugvélar á fjórum dögum. Hann
sagði að minna hefði verið um björgun-
arflug á síðasta ári heldur en tvö árin þar
á undan. Flugvél Flugmálastjórnar hefur
aðeins íarið þrisvar sinnum í björgunar-
flug það sem af er árinu, semsé í fyrsta
sinn síðastliðinn fimmtudag.
Snæbjörn sagði flugvélarnar almennt
vera búnar betri siglingatækjum en áður
var, margar þeirra eru t.d. með lóran-
tæki. Hann sagðist telja að minna væri
um að vélar lentu í villum en fyrir
nokkrum árum. Það er hins vegar síður
en svo úr sögunni.
Flugmenn fara af stað
með of lítið af eldsneyti
í dag eru reglurnar þannig að ferju-
flugvélar sem eru á leið til Reykjavíkur
og eru með Keflavíkurflugvöll til vara
íslandi, Frakklandi og samtökum einka-
flugmanna. Niðurstaða fundarins var að
upplýsa flugmenn betur um þær hættur
sem eru því samfara að fljúga yfir
Atlantshafið. Ákveðið var að Banda-
ríkjamenn gæfu út sérstaka handbók
sem hefði að geyma upplýsingar frá þeim
löndum sem sinna þessu flugi. Búið er að
gera fyrstu drög að bókinni og nú er
unnið að endurbótum á þeim. Ætlunin
er að ljúka við gerð bókarinnar í maí í
vor áður en alþjóðanefnd um flugöryggi
kemur saman í París.
Guðmundur Matthíasson fram-
kvæmdastjóri flugumferðarþjónustunn-
ar, segist vona að með því að upplýsa
flugmennina betur um flugleiðina yfir
Atlantshafið dragi úr óhöppum.
„Tilgangurinn með útgáfu þessarar
bókar er að opna hugi manna fyrir
aðstæðunum á þessari flugleið. Það er
ekki hægt að bera þettá saman við að
fljúga yfir Bandaríkjunum þar sem veður
eru miklu stilltari."
íslendingar lögðu fram tillögu á fund-
inum í Reykjavík um að flugmenn yrðu
að kaupa sér einhvers konar tryggingu
áður en þeir legðu af stað yfir Atlantshaf-
ið. Engar undirtektir urðu við þessa
tillögu. „Bandaríkjamenn og fleiri þjóðir
leggja. mikið upp úr því að það sé sem
mest frjálsræði í þessum málum. Mönn-
um er illa við að verið sé að setja
einhverjar reglugerðir sem takmarka
frelsi manna í flugi. Þjóðirnar sem þurfa
að hafa mest afskipti af þessum flugvél-
um, ísland, Danmörk fyrir hönd Græn-
lands og Kanada, ætla hins vegar að
samræma þær reglur sem gilda hjá þeim
um ferjuflug. Ég geri ráð fyrir að það
þýði að reglurnar verði eitthvað hertar.“
Vonast er til að þessar nýju reglur
Myndin var tekin þegar þýski flugmaðurinn sem lenti í sjónum norðvestur af Reykjavíkurflugvelli kom til Reykjavikur síðastiiðið föstudagskvöld.
þurfa ekki að vera með eldsneyti nema
til klukkutíma flugs umfram flugvega-
lengd. Það er mjög lítið fyrir hægfleygar
vélar. Það þarf ekki mikinn mótvind til
að þær lendi í vandræðum með eldsneyti,
sérstaklega þegar flogið er á jafnlangri
leið eins og frá Kanada til íslands. Sú
flugleið getur tekið allt upp í 12 tíma
flug.
Nokkuð mismunandi er hvað menn
reikna eldsneytisþörfina rúmt áður en
lagt er af stað. Vélin sem lenti í Reykja-
vík á fimmtudaginn átti eftir eldsneyti til
þriggja tíma flugs þegar hún lenti. Hins
vegar þykir lj óst að flugmaður vélarinnar
sem lenti í sjónum hafi reiknað eldsneyt-
isþörfina mjög þröngt. Vélin sem lenti í
Keflavík átti eldsneyti til um tveggja
tíma flugs ef hún hefði náð því úr
varatönkunum.
Þetta verður ætíð áhættusamt f lug
í maí í fyrra var haldinn fundur um
flugöryggi í ferjuflugi yfir Atlantshafið.
Fundurinn var haldinn í Reykjavík. Á
fundinn mættu fulltrúar frá Bandaríkj-
unum, Bretlandi, Kanada, Danmörku,
Tímamynd Pjetur
komist í gagnið næsta haust. í þeim
verða m.a. hert ákvæði um lágmarks
eldsneytisbirgðir.
„Það er hins vegar engin allsherjar
lausn að herða reglurnar. Slysin verða
m.a. vegna þess að flugmennirnir eru
kærulausir og það mun ekki breytast
jafnvel þó að reglurnar verði hertar. Þá
má ekki gleyma því að flugtíminn á
þessari flugleið getur verið svo breytileg-
ur eftir aðstæðum hverju sinni. í þessari
tegund af flugi verður alltaf til staðar viss
áhætta,“ sagði Guðmundur.
,