Tíminn - 04.04.1990, Síða 6
6 Tíminn
Miðvikudagur 4. apríl 1990
Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriöi G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gislason
Aöstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason
Skrifstolúr Lyngháls 9, 110 Reykjavík. Sími: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttstjórar 686306, (þróttir 686332, tæknideild 686387. Setning
ogumbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaöaprent h.f.
Mánaöaráskrift í kr. 1000,-, verö í lausasölu í 90,- kr og 110,- kr. um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
ísland og Evrópa
Aukinn áróður danskra ráðherra og fleiri stjóm-
málamanna þar í landi um að íslendingar gangi í Evr-
ópubandalagið ásamt Noregi, Svíþjóð og Finnlandi,
þurfti í sjálfu sér ekki að koma á óvart. Þessi afstaða
danskra stjómmálamanna, einkum forystumanna
þríggja stærstu stjómmálaflokkanna þar í landi,
íhaldsflokksins, miðflokksins Venstre og sósíal-
demókratanna, hefur lengi verið augljós og lítill mun-
ur á skoðun þeirra í þessu efni. Helstu áhrifa- og
valdaflokkar Danmerkur em sem ein blökk i vissunni
um ágæti Evrópubandalagsins.
Um margra ára skeið hafa danskir stjómmálafor-
ingjar opinberað þá skoðun sína við ýmis tækifæri að
það væri aðeins tímaspursmál hvenær Norðurlönd
væru öll gengin í Evrópubandalagið. Hins vegar hef-
ur enginn beinn áróðurskeimur verið að þessum yfir-
lýsingum danskra stjómmálaforingja fyrr en með
endurteknum ræðuhöldum og skrifum danska utan-
ríkisráðherrans, Uffe Ellemanns-Jensens, upp á síð-
kastið. Þótt skrif hans og ræður hefðu á sér svip hrein-
skilninnar, sem síst ber að lasta, er þar einnig að fínna
þekkingarskort á aðstæðum í öðmm löndum, ekki síst
á Islandi.
A þetta var bent í forystugrein Tímans 28. mars sl.,
og sagði að ákall danska utanríkisráðherrans um að
allar Norðurlandaþjóðir fæm í fótspor Dana í Evrópu-
málum, lýsti slíkri vanþekkingu á íslenskum stjóm-
málum, að íslensk stjómvöld ættu að nota tækifærið
til þess að ítreka skýrt og skorinort stefnu sína um að
Island muni hvorki nú né síðar ganga í Evrópubanda-
lagið. Til þessarar afstöðu liggja bæði efnahagsleg og
pólitísk rök, sem nauðsynlegt er að forystumenn Evr-
ópubandalagsins og einstakra aðildarríkja þess geri
sér grein fyrir.
I rauninni hefði það verið eðlilegt framhald af
blaðagrein Uffe Ellemanns-Jensens, sem birt var
samtímis í Kaupmannahöfn, Helsingfors, Stokk-
hólmi, Osló og Reykjavík, að íslenski utanríkisráð-
herrann hefði svarað henni í sömu blöðum með þeim
skýrleika um höfúðatriði málsins sem grein danska
ráðherrans gaf tilefni til. Höfúðatriði þessa máls af
hálfú íslendinga var ekki hvort Uffe Ellemann-Jensen
mæti rétt samningsstöðuna milli EFTA og EB um
sameinað evrópskt efnahagssvæði, heldur sá mis-
skilningur hans að stíflur í samningaviðræðum yrðu
til þess að Islendingar teldu sig nauðbeygða að breyta
grundvallarstefnu sinni í Evrópumálum.
Sannleikurinn er sá, að þótt af formsástæðum væri
rétt að íslendingar tækju þátt í EFTA — EB viðræð-
um þeim, sem nú eiga sér stað, hefúr aldrei verið fúll-
vissa í nokkurs manns hug um að þessar viðræður
gætu fullnægt þörfúm íslendinga eins og þær birtast í
margvíslegum fyrirvörum um efni slíkra samninga.
Islendingar hafa fyrirvara um svo að segja alla þætti
samningaviðræðnanna nema að því er tekur til gagn-
kvæms viðskiptafrelsis með sjávarvörur og almennan
iðnvaming. Hvernig þessu reiðir af í núverandi samn-
ingalotu veit enginn. En fyrirvarastefnan er eftir sem
áður nauðsynleg. Það verða leiðtogar Evrópubanda-
lagslanda að skilja, þ.á m. danskir ráðherrar, en fyrst
og fremst Islendingar sjálfir.
GARRI
Hómópatar gegn nikótíni
Menn þurfa ekki að vera fram-
leiðendur á tóbaki til að finna hjá
sér þörf tíl að rísa upp og and-
mæla þeirri hömlulausu skerð-
ingu á rétti einstaklingsins til að
reykja, sem nú fer um landið eins
og eldur í sinu undir forustu
laekna, sem halda að þeir geti
upphafið dauöann i skjótri svip-
an. Herferðin um siðustu helgi
tókst vel. í henni safnaðist á
Ijórða tug miUjóna til varnar-
starfs gegn einum sjúkdómi og er
aUt gott um það að segja. Hins
vegar fylgir einhverskonar reyk-
ingageðveiki i kjölfarið, þar sem
gengið er fram með oddi og eggju
og undirbúið að taka upp fleiri
reyklausa staði en nú eru fyrir og
miða að þvi að gera landið reyk-
laust um aldamótin.
Banameinum
fjölgar
Ástæðulaust er að hamla
ámóti því að menn hætti að
reykja. En herferðir gegn reyk-
ingum undir þvi yfirskyni að ver-
ið sé að verjast krabbameini hef-
ur þann keim af
mannkynsfrelsun, að það er ekki
nema fyrir heilsufrík að ástunda
þann áróður í atvinnuskyni.
VarJa standa menn að þessu reyk-
lausa æði öðruvisi en fá borgað
fyrir það. Nú er i tisku að koma
sér upp dögum. Og í gær var svo-
nefndur streitudagur með tilheyr-
andi kjaftæði i sjónvarpi, i leik-
mönnum i greininni eða
hálfgerðum leikmönnum. Og svo
var blaðrað og blaðraö, án þess
nokkur yrði einhvers nær um
streitu. Enda var það ekki til-
gangurinn. Menn fóru hins vegar
nokkuð nærri um það, að leik-
menn i læknisfræðinni telja
streitu lifshættulega, svo bana-
meinum er alltaf að fjölga. Gott er
á meöan einhverjir hafa kaup fyr-
ir að fjölga þeim.
Fjölmiðlar verða alltaf mjög
uppteknir af svona dögum og
reykingabanni, fituáti, mjólkur-
drykkju og sætindum. En þeir
eyða litlu púðri í áfengið. Þegar
bjórinn kom ætluðu tjölmiðlar að
rifna og er jafnvel enn að rifna út
af bjór. Þannig er áfengið hinn
fini og hlutlausi banamaður í fjöl-
miðlum. Það er ekki efnt til
brennivinsdaga i fjölmiðlum og
ekki talað um að banna að bera
fram áfengi í flugvélum. En þar er
bannað að reykja að einhverjum
eða öllum hluta. Samt er vitað að
áfengi er bráðdrepandi. Það er
eins og læknavisindin hafi ákveð-
ið að allt sé i lagi með að drepast
úr áfengissótt, en fái menn
krabbamein þá skal skrifa það á
nikótin.
Bandamenn
dauöans
í gær heyrðist í útvarpsfrétt-
um skelfilega há tala um dauðsföll
af völdum krabbameins vegna
reykinga. Var nefnd talan tuttugu
og flmm milljónir manna um
næstu aldamót. Já, einmitt. Hvað
verður mannijöldinn í heiminum
mikill á næstu aldamótum? Hvað
ætli áfengið eyðileggi mörg
mannslíf um aldamót? Enginn
spyr aö því.
Meðferð á tölum er varasöm
og meðferð itarefna meðal al-
mennings er lika varasöm. Maður
sem hættir að reykja, sem hann
gerir kannski vegna þess að hann
vUI sanna fyrir sjálfum sér að
hann sé ekki háður níkótini, deyr
kannski nokkru seinna úr alit
öðru en afleiðingum reykinga
Samt er hann kominn í talna-
dæmi heilsufríkanna um reyking-
ar og dauða með hjálp lækna sem
eru duglegir að tenga saman or-
sakír og afleiðingar. Læknisfræð-
ín hefur opnast upp á gátt fyrir
svonefndum fyrirbyggjandi að-
gerðum. Þannig hafa hómópatar
fengið löggildingu í fjölmiðlum,
eins og þeir sem voru í sjónvarp-
inu f gærkveldi. Kominn er upp
hópur fólks, sem hefur Iiflbrauð
sítt af þessu hómópati. Þeir slást
jöfnum höndum við nikótin og
streitu. En af því þeir eru hómó-
patar taka þeir aldrei allt dauös-
fallasviðið fyrir. Það yrði þeim um
megn, en þó öllu heldur; það gerði
þá atvinnulausa. Ilið versta er að
læknar gefa þessum hómópötum
einskonar löggildingu.
Dauðsfollin um aldamót verða
nokkru meiri en tuttugu og fimm
milljónir á einu ári. Þau verða
fleiri einfaldlega vegna þess að
fólki eru búin þau óskaplegu ör-
lög að deyja. Og fólk deyr úr ein-
hverju. Læknar og hómópatar
eru orðnir sammála um það, að
banna eitt og annað undir kjör-
orðinu: Annars deyrð þú. Maður
sem hefur hætt að reykja í gær
getur orðið undir bíl i dag. Samt
banna þessir hómópatar ekki
bíla. Þannig er tilgangslaust að
tclja fólki trú um að það muni lifa
að eilífu aðcins ef það hættir aö
reykja. Slikur áróður byggir á ótt-
anum við dauóann. Læknar og
hómópatar hafa þannig gert dauð-
ann að sinum sterkasta banda-
manni. I nafni hans ganga þeir
fram, þessir krossfarar nútimans,
blaörandi um tölur og hlutfóll á
meðan mannkynið deyr og endur-
nýjast án þess að hlusta á röflið.
Fyrirbyggandi aðgerðir hómópata
byggjast á staðhæfingum um að
við séu dauðans matur. Garri
Óbærilegur léttleiki
Fádæma vinsældir Morgunblað-
isins byggjast ekki hvað síst á því
hve grínagtugt það er. Léttleiki í
efnisvali og skrifum gerir lesendum
glatt í geði og laðar allt þetta þá
markaðsfróðu sérfræðinga auglýs-
ingakontóra að hinu vel upplýsta
stórveldi skoðanamyndunar, eins og
mölflugur að ljósi. Þama er búið að
gangsetja þá eilífðarvél sem svo
marga dreymir um að smíða, en
hana þarf aðeins að smyija nokkuð
þykkt með afli þeirra hluta sem gera
skal og þá malar hún settilega.
Eitt álitlegasta skemmtiefni
Morgunblaðsins eru viðskiptasíð-
umar og sérstök viðskiptaútgáfa.
Færist þessi efnisflokkur sífellt í
aukana og ber þar margt skondið
fyrir augu. Þama er rætt um íslensk
pínufyrirtæki af öllu því viti sem
kennt er í bandarískum viðskiptahá-
skólum og á þessum vettvangi emm
við nú aldeilis þjóð meðal þjóða og
íslensku fyrirtækin bjóða alþjóðleg-
um auðhringum birginn.
Mikið er skrifað um að við verð-
um að varast að dragast ekki aftur úr
í þeirri guðfræði þar sem markaðs-
þekking er æðsta boðorðið.
Japanir senda gáfaða unglinga í
svona skóla til að læra hvemig þeir
eiga ekki að haga sér í viðskiptum,
enda gengur þeim bærilega við sína
auðsöfnun. En Ameríkanar em sárir
og reiðir vegna þess að farið er að
kvisast að synir sólarinnar nota
frjálshyggjuna sér til framdráttar í
útlöndum, en láta sér eðlilega ekki
detta í hug að innleiða þá hjáfræði
alla í sitt eigið þjóðlff
A uppleið
Margt er skondið í þessu saman-
safni markaðsfróðleiksins þar sem
grafalvarlegir uppar viðra áhyggjur
af því að frelsið til viðskipta sé
hvergi nærri nóg og að efnahagslegt
umvherfi sniði hugumstórum at-
hafnamönnum þröngan stakk og
það er þess vegna sem þeir rúlla
hveiju fyrirtækinu af öðm á haus-
inn. Fiskeldi, tölvuvogir, flugrekstur
og ávöxhinarfirmu em fastur liður i
skemmtiprógramminu þar sem allt
er alltaf á uppleið; verðið, lánin,
rentan og gjaldþrotin.
En svo fór í gær, að gamanið tók
að káma á viðskiptasíðum Mogga
og varð allt í einu einni grímunni
færra á því eldfjömga grímuballi
sem þama er slegið upp að minnsta
kosti tvisvar í viku.
Dálkahöfúndurinn Bjami Sig-
tryggsson, sem hefúr próf upp á vas-
ann í markaðsspeki, er farinn að
skrifa um ráðþrota menn í við-
skiptalífinu og að messur þeirra séu
séu ekki aðeins saklaust uppagrín,
heldur jafnvel stórskaðlegar versl-
un, viðskiftum og rekstri fyrirtækja
yfirleitt. Messumar em slímsetur á
fúndum, sem em flótti ráðvillingana
undan því oki að stjóma fyrirtækj-
um og taka ákvarðanir. Klikkt er út
með þeim gömlu vísdómsorðum að
því verr gefist heimskra manna ráð
sem fleiri koma saman.
Fundir og ráðstefnur era ein af
plágum nútímans, tefja menn frá
vinnu og hafa jafnvel enn óþarfari
tilgang. Ráð- og námsstefnur er
léttfríkað samkvæmislíf þeirra sem
þurfa að komast að heiman eða úr
vinninni. Þar láta menn sá sig í hópi
sammerktra.
Svo tekur steininn úr þegar
Bjami missir alla kímnigáfú og
slengir eftirfarandi inn á sjálfa við-
skiptasíðu Morgunblaðisins: „Þann-
ig láta ungu Bossfrakkaklæddu
uppastrákamir með ektaleður-
stressarana sig ekki vanta þegar
nafntogaðir hálfguðir úr heimi
stjómunarffæðanna kynna guðspjall
sitt.“
Maður veit barasta ekki hvað
maður á að hugsa þegar maður les
svona ólundarsskrif í Morgunblað-
inu, og það á sjálfri viðskiptasíð-
unni, sem alltaf er svo glaðlynd og
bjartsýn fyrir hönd þeirra sem þora
að velja sér frelsið til athafna og
sækja stjómunarstefnur og verja til
þess dýrmætum tíma frá slítandi
viðskiptaönnum og setum á biðstof-
um lánastofnana.
Með góðum vilja má ef til vill
heimfæra svona ósniðug mddaskrif
undir óbærilegan léttleika Morgun-
blaðisins og gera gott úr öllu saman.
En það er ekki sama í hvaða fjólu-
breiður blaðsins svona illgresi er
sáð. Manni getur nú sámað og ef
Morgunblaðið þykist þurfa að vera
með einhver leiðindi í garð bisnisss-
uppa ættu þau í hæsta lagi að fá inni
í Velvakanda.
Viðskiptasíðumar eiga að vera
sprenghlægilegar og uppbyggilegar
eins og hingað til. Þá mun við-
skiptalífinu vel famast og fógetar
fitna eins og púkinn á fjósbitanum.
OÓ