Tíminn - 28.06.1990, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Fimmtudagur 28. júní 1990
HVALVEKIMENN
BÍÐA SPENNTIR
veiðiráðs sem haldinn verður í Hoilandi anrtan tii sjötta júlí. Verði
veiðamar samþykktar væri jafnvel hægt að byija strax í sumar,
svo framariega sem tíðin veröur góð. Leyfi fýrir hvalveiðum gæti
skipt skðpum, ekki aðeins fýrir hvalveiðímenn heldur einnig
vinnslustöðvar eins og til dæmis Róka á Brjánslæk.
„Ef veiðar verða hafnar á ný
kemur það til með að breyta mjög
niiklu fyrir okkur,“ sagði Tryggvi
Guðmundsson skipstjóri í samtali
við Tímann. Hann sagði stöðvun
veiða hafa komið sér bagalega
fyrir afkomu hvalveiðimanna.
Tryggvi nefndi sem dæmi að síð-
asta árið sem hann stundaði
hrefnuveiðar, 1985, fiskaði áhöfn
Gissurar hvíta fyrir ljórar mUij-
ónir króna samkvæmt verðlagi
þess árs. „Við höfum ekki fengið
neinar bætur, þannig að okkar
tekjurýrnun var geysimikil,“
sagði Tryggvi.
Stöðvun hvaiveiða kom sér auk-
inheldur afskaplega illa fyrir þau
fyrirtæki sem unnu hrefnuna.
Meðal annars má þar nefna fyrir-
tækið Flóka á Brjánslæk. Hjá
Flóka lönduðu þrjó skip og þá-
verandi stjórnarformaður, Kon-
ráð Eggertsson, sagði i samtali við
Timann að gróilega mætti áætla
að áriega hefði velta vegna
hrefnuvinnslu verið um fimmtán
milljónir króna. Samkvæmt
heimildum Tímans stunduðu ails
níu bátar brefnuveiðar á þessum
tíma um állt iand, þannig að ekki
fcr á milli mála að um talsverðar
fjárhæðir er að ræða. „Við vorum
ágætlega settir og þurftum ekki
að biðja neinn um neitt. Hvorki tii
sjós né lands. Síðan var bara þegj-
andi og hljóðalaust ákveðið að
skrúfa fyrir þessa vinnslu. Það er
áreiðanlega fáheyrt i veröldinni
að einn blómiegasti atvinnuvegur
lands sé stöðvaður á þennan
hátt,“ sagði Konráð. Hann sagði
að einu atvinnuna á svæðinu hafi
verið að fá hjá Flóka og þegar
hvalveiðum var hætt hefðu góð
ráð verið dýr. „Vlð neyddumst því
til að reyna nánast aiit annað sem
okkur gat dottið i hug. Við fórum
út í skelvinnslu, rækju og fisk og
urðum þarafleiðandi að fjárfesta í
nýjum tækjum. í kjöifar þessa
varð Flóki, sem frara tii 1985
hafði Öil árin skilað hagnaði, að
leita inn á lánamarkaðinn og það
vita nú allir hvernig hann er,“
sagði Konráð.
Núverandi framkvæmdastjóri
fyrirtældsins, Jón Steingrimsson,
sagði Tímanum að ef hrefnuveið-
ar hæfust á ný myndi það gjör-
breyta rckstrargrundvelli fyrir-
tækisins. „Skei- og rækjuvinnslan
er engan veginn nóg fyrlr Flóka,
sem var byggður sérstaklega upp
fyrir hrefnuvinnslu. Þegar þær
voru stöðvaðar má segja að fótun-
um hafi verið kippt undan rekstr-
inum,“ sagði Jón. Ef Alþjóðahval-
veiðiráð tekur þá ákvörðun að
ieyfa hrefnuveiðar á ný sagði Jón
að svo gæti farið að starfsmenn
Flóka gætu snúið sér
laust að hrefnuvinnslu,
umsvifa-
„Hrefnu-
veiðar er ekki hægt að stunda
nema yfir sumartímann. Ef
hrefnuveiðar verða samþykktar
verðum við bara að vona að það
verði ekki of seint, því tíðin verð-
ur að vera góð. í sumar hefur til
dæmis vcrið mjðg
hér í maí, því þá voru stillur upp á
hvern dag,“ sagði Jón. jkb
300 ný
störf í hug-
búnaði
Um það bil 300 ný störf hafa skap-
ast á undanfomum fimm árum í hug-
búnaðariðnaði, en um 50 einkafyrir-
tæki em rekin á því sviði hérlendis,
að því er kemur fram í úttekt Þróun-
arfélag íslands og Iðnlánasjóðs á ís-
lenskum hugbúnaðarfyrirtækjum.
Samkvæmt þessari úttekt er meðal-
aldur þessara 50 fyrirtækja einungis
fimm ár. Meðalfjöldi starfsmanna er
sex manns og segir Þróunarfélagið að
á þessum forsendum geíhum hafi ís-
lenskur hugbúnaður skapað um 300
ný störf á síðastliðnum fimm ámm.
I könnun Þróunarfélagsins og Iðn-
lánasjóðs er vakin athygli á þvi hve
óvemleg fjárfesting liggur að baki
hveiju nýju starfi i greininni, þar sem
ekki þarf að leggja i miklar fjárfest-
ingar varðandi aðbúnað og ífam-
leiðslutæki og virðist hvert nýtt starf
krefjast lítils brots af því sem þarf í
öðmm greinum.
Þá er tekið ffam í könnuninni að
helsta vandamál fyrirtækjanna er að
þau em fjárhagslega veikburða og
vantar reynt starfsfólk til að annast
soiLi og markaðsmai erlendis.
—só
Afli netabáta hefur minnkað á sama tíma og bátum hefur fjölgað.
Ástæða þessa er:
ÞOBSKSTOFNINN
HEFUR MINNKAD
Hlutfall þorsks sem veiddur er í net hefur
minnkað á síðustu árum þrátt fýrir að bátum
sem stunda netaveiðar hafi fjölgað veruiega.
Þetta kemur m.a. fram í nýjasta tölublaði Fiski-
frétta.
Farþegar Pan
Am drekka lcy
Árið 1967 var hlutfall netaþorsks
í afia 57% af heildar þorskafia. Þetta
hlutfall hefur síðan hægt og rólega
minnkað og á síðasta ári var hlutfall
netaþorsks 23%. „Með minnkandi
afia og tilkomu kvótakerfisins árið
1984 fellur hlutur netaþorsks niður í
24% og hefúr verið á bilinu 19-28%
síðan,“ segir í Fiskifréttum.
Fiskifréttir telur ástæðuna fyrir
minnkandi afia netaþorsks annars
Góð spretta
í Eyjafirði
Nokkrir bændur í innanverðum
Eyjafirði og Hörgárdal hafa þegar
hafið slátt og almennt munu bændur
við Eyjafjörð hefja slátt á næstunni.
Samkvæmt upplýsingum Guðmund-
ar Steindórssonar hjá Búnaðarsam-
bandi Eyjafjarðar er spretta almennt
mjög góð í Eyjafirði, nokkuð sem fá-
ir áttu von á miðað við útlitið í vor.
„Ég hygg að bændur almennt hér við
innananverðan fjörðinn og á Sval-
barðsströndinni hefji slátt um leið og
kemur þurrkur. Spretta í Svarfaðardal
er nokkuð góð og eftir viku má búast
við að þeir hefji heyskap. Ströndin
vestan við Eyjafjörðinn er eitthvað
skemur á veg komin.
Nýtt kal í Éyjafírði er óverulegt og
það litla sem það er kom á stöðum í
framfirðinum sem aldrei hafa kalið
áður. Töluverðar kalskemmdir urðu á
Eyjaijarðarsvæðinu á síðasta ári, en
þær komu fúrðu mikið til í fyrrasum-
ar og virðast ekki ætla að verða við-
varandi,” sagði Guðmundur Stein-
dórsson að lokum. hiá-akureyri.
vegar þá, að fiskurinn hefúr verið
veiddur í ríkum mæli á uppeldisslóð-
um fyrir norðan og austan land og
skili sér þess vegna ekki til hrygning-
ar suðvestanlands. Sigfús Schopka
hjá Hafrannsóknarstofnun sagði, að
þorskstofninn hefði minnkað frá því
1967, bæði heildarstofninn og hrygn-
ingarstofninn, en netabátar eru fyrst
og fremst að veiða hrygningarfisk.
Þrátt fyrir þessa þróun þá hefúr bát-
um, sem stunda slíkar veiðar, fjölgað
all verulega. Mest hefur fjölgað bát-
um undir 10 tonnum, sem koma í
stað stærri báta og stunda einnig
netaveiðar. Á móti þeirri aukningu
kemur, að stærri netabátum hefúr
fækkað og skýrir það að hluta minnk-
andi afia þorsks veiddan í net.
„Hins vegar hefúr þróunin verið í átt
til togveiða, því eftir að kvótakerfið
tók gildi telja margir sig geta fengið
meira út úr þorskkvóta sínum með
þvi að taka hann í troll og veiða aðrar
tegundir með, sem ekki eru kvóta-
bundnar. Þetta má glöggt merkja á
því, að sé nýtt skip smíðað í stað
hefðbundins vertíðarbáts, er það und-
antekningarlítið „mini“- skuttogari,“
segir í Fiskifréttum. Sigfús segir að
íslendingar hafi átt fáa togara á árun-
um áður en skuttogaraöldin gekk í
garð og aðeins hafi verið um 30 til 40
síðutogara að ræða. „í dag erum við
komin með 100 skuttogara, við höf-
um farið hlutfallslega miklu meira í
togveiðar og því raskast þessi hlutföll
eðlilega."
Hins vegar hefúr dragnótabátum
ijölgað, en i aprílmánuði árið 1984
stundaði 21 bátur dragnótaveiðar. í
sama mánuði fimm árum síðar voru
þeir orðnir 57.
Sigfús vildi ekki segja um hvort hér
væri um jákvæða eða neikvæða þró-
un að ræða. „Það sem skiptir mestu
máli er, að ekki sé veitt of mikið úr
stofninum og stofninn haldi ekki
áfram að minnka vegna of mikillar
veiði," sagði Sigfús að lokum. -hs.
í kjölfar samninga við flugfélagið
Pan American hafa framleiðendur
lcy Vodka á íslandi hafið sölu á lcy
í smáflöskum á fýrsta farrými flug-
félagsins. Er vegna þessa stefnt
að töluverðum skipulagsbreyting-
um hjá Mjólkursamlagi Borgfirð-
inga þar sem átöppun fer fram.
Að sögn Orra Vigfússonar er sarnn-
ingurinn við Pan Am sérstaklega mik-
ilvægur með tilliti til kynningar á Icy.
„Við lítum fyrst og ffemst á þetta sem
góða auglýsingu," sagði Orri. Hann
sagði farþega á fyrsta farrými að jafh-
aði eyða meira en aðrir í svokallaðar
munaðarvörur. Icy er einmitt selt sem
slíkt og er því nokkuð dýrara en marg-
ar aðrar algengar tegundir vodka. Orri
bætti því þó við að um umtalsvert
magn gæti orðið að ræða sem selt yrði
af smáflöskum. Jafhvel nokkur þúsund
kassa á hveiju ári. Jafhframt standa nú
yfir samningar við fleiri flugfélög.
Fimm starfsmönnum Mjólkursam-
lagsins hefúr verið sagt upp störfúm ffá
og með fyrsta september næstkomandi.
„Þetta erekki viðvarandi ástand," sagði
Indriði Albertsson, ffamkvæmdastjóri
Mjólkursamlagsins. „Það var verið að
auka sjálfvirkni núverandi ffamleiðslu.
En í vetur verður tekin ný vél í notkun
sem mun eftir áramótin taka við þess-
um starfsmönnum aftur.“ Vélin sem
um ræðir er sérstaklega til þess hönnuð
að tappa á smáflöskur. Oni Vigfússon
sagði að hingað til hefði verið tappað á
smáflöskumar í sömu vél og tappað er
á stærri flöskur. „Afkastagetan var
mjög lítil. En þessi nýja ffamleiðslu-
samstæða ffá Bretlandi mun gera okk-
ur samkeppnisfærari og auka afköst-
in.“
Að öðm leyti hefúr þriggja ára frarn-
leiðsluáætlun, sem unnið er eftir við
sölu Icy, gengið nokkuð eftir áætlun.
,Á fyrsta fjárhagsári fórum við töluvert
ffam úr söluáætlun en þetta hefúr síðan
jafhast út aftur," sagði Orri. j kb
Gamall póstbíll endurbyggður:
Veistu eitthvað um þennan bfl?
Áhugamenn um fombíla em að hefj-
ast handa um að endurbyggja gamla
póstbílinn sem ók milli Ákureyrar og
Reykjavíkur á ámnum 1933-1936.
Bíllinn var síðan seldur Steindóri bíla-
útgerðarmanni Einarssyni og var lengi
í hans eigu. Þeir sem muna eftir þess-
um bíl, þekkja sögu hans og vita hvar
var byggt var yfir hann og hveijir það
gerðu, eða búa yfir einhveijum gögn-
um um hann, em vinsamlegast beðnir
að hafa samband við Kristján (Stjána
meik), í símum 686630 og 30704.
- sá
Póstbíllinn sem ók milli Akureyrar og
Reykjavíkur milli 1933 og 1936 og öku-
maður hans, Guðmundur Albertsson.