Tíminn - 11.08.1990, Blaðsíða 5

Laugardagur 11. ágúst 1990
Tíminn 5
Hvernig á að koma í veg fyrir að eyðnisýktir smiti aðra vísvitandi? Fræðsla lausnarorðið:
EYÐNISJUKUNGAR
EKKI UESTIRINNI
Kona hefur veriö kærö til Rannsóknarlögreglu ríkisins fýrír aö
hafa haft samræði við karimann og leynt fyrir honum að hún værí
smituð af eyðni. Karimaðurínn segir að konan hafi ekki tilkynnt
um sjúkdóm sinn fyrr en að samförum loknum.
Ólafur Ólafsson landlæknir, dr. Van Blerk Mayers og Haraldur Briem.
Konan mun hafa verið undir eftirliti
á síðustu misserum vegna smitsins.
Því var hins vegar hætt af ýmsum
ástæðum í heilbrigðiskerfinu. Karl-
maðurinn þarf nú að bíða í eitt ár eftir
því að fá úrskurð um hvort hann hefúr
smitast eða ekki. Mál þetta hefur hins
vegar vakið spumingar um hvemig
beri að taka á slíkum málum og hver sé
sekur.
Erfitt getur hins vegar reynst að kom-
ast að niðurstöðu í máli sem þessu. I
refsilögum segir að hver sem veldur
hættu á því að næmur sjúkdómur komi
upp eða berist út meðal manna og
brýtur jafhframt gegn lagafyrirmælum
um slíkar vamir skal sæta varðhaldi
eða fangelsi allt að þremur árum.
Einnig má benda á 220. grein refsilaga
þar sem segir meðal annars að sá sæti
varðhaldi eða fangelsi allt að fjóram
árum sem af gáska stofiiar lífi eða
heilsu annarra í augljósan háska.
Yfirmaður alnæmisprógramms í
Maryland í Bandaríkjunum, Dr. Van
Blerk Mayers, hélt í gær fyrirlestur á
vegum Landlæknisembættisins um
ýmis mál tengd eyðni. Þar bárust m.a.
spumingar á góma um hvað gera eigi
við eyðnisjúklinga sem ekki fara að
ráðum. Mayers sagðist ekki vita um
tilfelli í Bandaríkjunum þar sem
eyðnisjúklingar væm lokaðir inni i
fangelsum til lengri tíma vegna slíkra
brota. Hvemig tekið væri á slíkum
málum væri erfitt að segja um og hlyti
að velta mjög á eðli málanna.
Ólafiir ðlafsson landlæknir var
spurður um hvað basri að gera við þá
einstaklinga sem vísvitandi smita aðra
af eyðni?
„Það er ljóst að í okkar lögum er
ákvæði þess efiiis að ef einhver hefiir
skaðað annan visvitandi, t.d. með
eyðni, þá er það hegningarvert. Dóm-
ari verður að ákveða það, en stangar
kröfiir era um sönnunarbyrði. Hitt er
annað mál, varðandi smit með eyðni,
þá megum við ekki gleyma þvi að ef
einhver smitar sjálfan sig þá erþað lika
brot á lögum. Það verður að gera ráð
fyrir þvi að menn taki ábyrgð á sjálfum
sér. Það dregur auðvitað ekki úr sekt
þess sem smitar en það kom fiam hjá
Dr. Mayer að þeir sem gera slíkt era
oft eitthvað veikir, t.d. illa famir af
fíkniefiium."
Er einhver lausn að fylgjast með ferh
þess eða einangra slíka einstaklinga?
„Það væri óskynsamlega varið pen-
ingunum, og alls ekki það besta sem
við getum gert. Við þurfiim að halda
áffarn á þeirri braut sem við höfiim
verið á; vara fólk við og fræða það.
Við megum ekki slá af og ffamundan
era erfiðleikar, veiran hverfur ekki.
Sérstaklega má búast við vandræðum
ef við sláum af fýrirbyggjandi starf-
TTmamynd; Pjetur
semi. Við vonumst eftir því að geta
haldið áffam ffæðslu í skólum og svo á
vinnustöðum - halda fólki vakandi.
Það er ffæðslan sem gildir," sagði Ól-
afur að lokum. -hs.
Spennan eykst í sápuóperunni um baráttu Stöðvar tvö og Sýnar:
Er Stðð tvö að koma
sér hiá því að borga?
Eijur forystumanna Stöðvar tvö og Sýnar h.f. virðast engan
enda ætia að taka og hafa menn nú á orði að þær séu að taka
á sig mynd farsa. (síðasta þætti gerðist það helst að Stöð tvö
keypti meiríhluta hlutabréfa í Sýn.
Stjóm Stöðvar tvö ásakar nú Sýnar- Stjóm Stöðvar tvö hefur sent Iög-
menn um svik og pretti og hefur gef- manni Sýnar bréf þar sem þess er
ið þeim tiu daga til að gera hreínt fyr- krafist að Sýn bæti fyrir meintar va-
ir sýnum dyram. Þorgeir Baldursson nefhdir á samningi um kaup Stöðvar
foretjóri Odda og stjómannaður í Sýn tvö á meirihluta i Sýn. Ágreiningur
segir að þetta séð aðeins sjónarspil fýrirtækjanna snýst um hve hlutaféð í
sett á svið til að koma sér hjá því að Sýn sé mikið en síðastliðið vor gekk
greiða fýrir hlutabréfin á réttum tima. Fijáls tjölmiölun út úr Sýn og þykir
I gær átti Stöð tvö að borga fyrir mönnum sem einhver vafi leiki á
lilutabréfin og leggja ífam tryggingar. hvað orðið hafi um hiut þess i Sýn.
Sýnarmenh segja að hlutaféð sé 108 tímasetningin á því gefa til kynna að
milljónir en forraðamenn Stöðvar tvö mcnn lcysi það ekki mjög auðvcld-
segja að það sé 20-30 milljónum iega sem þcir áttu að gcra í dag,“
króna lægra. sagði Þorgcir Baldursson stjómar-
Stöð tvö óttast einnig að hollenska maður i Sýn þegar Tíminn innti hann
fýrirtækið, sern hugðist selja Sýn álits á bréfi Stöðvar tvö. „Þctta upp-
myndlykla, fari fram á skaðabætur hlaup er í rauninni íáránlegt vegna
vegna riftunar á samninguiu. For- jress að þeir vissu allt um þessa hluti
ráðamenn Stöðvar tvö segja að þegar sem þeir eru að bera fyrir sig þegar
gengið var frá kaupum fýrirtækisins á kaupin vora gerð. Þar á ég við stöðu
hlutabréfumíSýnhafivcriðfuHyrtað hlutafjár og viðskipti við þcfta hol-
engin hætta væri á að slík skaðabóta- lenska fyrirtæki," sagði Þorgeir.
krafa kæmi ffam. Stjómarmenn í Stöð tvö vora á stöð-
„Meö þessu upphlaupi er einungis ugum fimdum i gær og þvi gekk erf-
verið að kaupa sér tima. Mér finnst iðlega að fá viðbrögð þeirra. -EÓ
Vöruskiptajöfnuðurinn það sem af er þessu ári hagstæður um tæplega 2.3 milljarða króna:
JUNINU BETRIENIFYRRA
Vöraskiptajöfhuðurinn í júní var
hagstæður um 1.500 milljónir króna
og er það heldur betri útkoma en í
júní í fýrra en þá var hann hagstæður
um rúmlega 1.300 millj. kr. á sama
gengi. Þetta kemur ffam f fféttatil-
kynningu sem Hagstofan sendi ffá
sér.
Fyrstu sex mánuði ársins vora flutt-
ar út vörur fýrir 46,4 milljarða kr. en
inn fýrir rösklega 44,0 milljarða kr.
Vöraskiptajöfhuðurinn fýrir fýrri
hluta ársins var þvi hagstæður um
tæplega 2,3 milljarða en á sama tíma
í fýrra var hann hagstæður um 4,2
milljarða á sama gengi.
Fyrstu sex mánuði ársins var verð-
mæti vöraútflutnings 4 prósent meira
á föstu gengi en á sama tima í fýrra.
Sjávarafurðir vora um 79 prósent af
öllum útflutningi og höfðu aukist um
rúmlega 12 prósent ffá því í fýrra. Út-
flutningur á áli dróst saman um 24 af
hundraði og útflutningur kísiljáms
dróst saman um 32 af hundraði.
Verðmæti vörairmflutnings fýrstu
sex mánuði ársins var rúmlega 9 pró-
sentum meiri en á sama tíma í fýrra.
Verðmæti innflutnings til stóriðju var
42 prósentum meira en í fýrra og
verðmæti innfluttra flugvéla var rúm-
lega 83 prósentum meira heldur en
fýrstu sex mánuði síðasta árs. Verð-
mæti olíuinnflutnings jókst um 15 af
hundraði séu þessir fýrstu sex mán-
uðir áranna 1989 og 1990 skoðaðir.
Þessir innflutningsliðir era jafnan
breytilegir frá einu tímabili til annars
en að þeim ffátöldum reyndist annar
innflutningur, sem var 68 prósent af
heildinni, hafa aukist um 1,5 prósent
á milli ára.
Flugvélakaup Flugleiða vega þama
nokkuð þungt en á fýrstu 6 mánuðum
þessa árs vora keyptar flugvélar fýrir
6.727 milljónir kr. en á sama tíma f
fýrra námu flugvélakaupin 3.670
milljónum kr. á sama gengi. Mis-
munurinn er um 3 milljarðar og ef
flugvélakaupin fýrri hluta þessa árs
hefðu verið svipuð og fýrri hluta síð-
asta árs að þá hefði vöraskiptajöfn-
uðurinn nú verið hagstæður um 5,3
milljarða á móti 4,2 miljörðum í fýrra
á sama gengi. —SE
Séra Óskar J.
Þorláksson fv.
dómprófastur látinn
Séra Óskar Jón Þorláksson fv. dómpró-
fastur lést 7. ágúst siðastliðinn í Reykja-
vík, 84 ára að aldri.
Séra Óskar var fasddur 5. nóvember
1906 í Skálmaibæ í Álftaveri, Vestur
Skaftafellssýslu. Foreldrar hans vom
Þorlákur Sverrisson bóndi og síðar kaup-
maður í Vestmannaeyjum og Sigríður
Jónsdóttir. Séra Óskar varð stúdent ffá
Menntaskólanum í Reykjavík 1926 og
lauk guðffasðinámi ffá Háskóla íslands
1930. Hann lagði stund á ffamhaldsnám
í Oxford og London um sex mánaða
skeið.
Hann var sóknarprestur á Kiikjubæjar-
klaustri 1931-35 og prófastur í V-Skafta-
fellssýslu 1934- 35. Þá var hann sóknar-
prestur á Siglufirði 1935-51 og dóm-
kirkjuprestur í Reylgavik 1951- 76.
Dómpiófastur var hann ffá 1973- 76
þegar hann lét af störfiim.
Séra Óskar starfaði mikið að felagsmál-
um og var raa. formaður Búnaðarfélags
Siglufjarðar ásamt möigu öðru. Hann
var stundakennari við Bama- og gagn-
ffasðaskóla Siglufjarðar og síðar við
Kvennaskólann í Reykjavík.
Eftirlifandi kona hans er Elísabet Ama-
dóttir og eignuðust þau tvo syni; Ama
sem býr á Selfossi og dreng sem lést
dagsgamall.Einnig ólst upp hjá þeim
hjónum Helga Pálmadóttir, systurdóttír
Elísabetar.