Tíminn - 04.10.1990, Blaðsíða 18

18 Tíminn
Fimmtudagur4. október 1990
Asgerður Rósa Jóhannsdóttir
frá Ármúla við ísafjarðardjúp
Fædd 23. mars 1915
Dáin 9. september 1990
Laugardaginn 15. september sl.
gerði mikið hvassviðri við ísafjarð-
ardjúp. Þessu veðri fylgdi skýfall svo
mikið að undrum sætti og líkja
mátti við að himinninn gréti. Slík
veður eru sem betur fer fátíð á þess-
um slóðum, enda stytti upp er á dag-
inn leið. Sólin skein og yljaði gróðr-
inum við Ármúlann og því fjöl-
menni er safnast hafði þar saman
þennan dag.
Við þessar aðstæður fór fram útför
hennar Rósu frá Ármúla. Mér hefur
komið í hug að þarna hafi endur-
speglast lífsferill þessarar konu, sem
svo margt brotnaði á og vildi öllum
gott gera, hvort sem það var lífsföru-
nautur, börnin, aðrir samferðamenn
á lífsleiðinni eða náttúran umhverf-
is hana. Það var ávallt margmenni í
kringum hana.
Jarðarförin fór fram frá Melgras-
eyrarkirkju að viðstöddu miklu fjöl-
menni. Fólkið var svo margt að stað-
ið var milli bekkja milli sitjandi
fólks alla kirkjuna. Tæpast var hægt
að loka dyrum og meðan rokhviður
skóku húsið utan hvarflaði að mér
að þetta guðshús hefði verið byggt
of lítið ... Prófasturinn í Vatnsfirði,
séra Baldur Vilhelmsson, jarðsöng.
Mér fannst það tilkomumikið er
presturinn fylgdi eftir kistunni í híf-
andi rokinu með fólkinu og kvaddi
þar konuna með viðhöfn. Síðan
lægði veðrið.
Ásgerður Rósa Jóhannsdóttir fædd-
ist á Skjaldfönn í Nauteyrarhreppi
23. mars 1915. Hún var dóttir hjón-
anna Jónu Sigríðar Jónsdóttur, sem
fæddist að Hjarðardal í Önundar-
fírði 2. ágúst 1882 og Jóhanns Jens
Matthíasar Ásgeirssonar sem fædd-
ist á Skjaldfönn 22. janúar 1885.
Jóna Sigríður lærði til ljósmóður-
starfa í Reykjavík og varð síðan ljós-
móðir í Nauteyrarhreppi. Jóhann
erfði jörð sína að þeirra tíma sið og
varð stórbóndi að Skjaldfönn. Þau
eignuðust 8 börn: Aðalsteinn, f. 16.
maí 1909, Guðjón Gunnar, f. 15.
júní 1910, Magnús, f. 3. sept. 1912,
Ásgerður Rósa, f. 23. mars 1915,
Karen Ólafía, f. 19. apríl 1918, Krist-
ján, f. 25. sept. 1919, Halldór Val-
geir, f. 3. apríl 1921, Ásthildur Sig-
urrós, f. 13. júní 1923.
Ennfremur átti Ásgerður Rósa hálf-
systur, sem var barn Jóhanns frá
Skjaldfönn og Maríu Helgadóttur frá
Lónseyri. Það var Guðfríður Hall-
fríður, f. 5. ágúst 1914, og fæddist að
Selhúsum á móti Skjaldfönn. Þetta
stúlkubarn varð mikilhæf og góð
kona og ól aldur sinn að Kirkjubóli í
Langadal. Hún dó 2. febrúar 1987.
Það hlýtur að hafa verið ljúft líf fyr-
ir Rósu litlu að alast upp með hjal-
andi bæjarlæk við hliðina, Selá með
sína sjóbleikju, Kaldalón við hliðina,
Drangajökul fyrir ofan og fullt af
glaðværum systkinum allt árið um
kring í öllum áttum. Dalverpið
hlúði að fólki sínu og umhverfi, for-
eldrar hennar hlúðu vel að börnum
sínum.
Rósa trúlofaði sig ungum manni
frá Ármúla um hátíðar 1936 að
Skjaldfönn. Ekki hef ég heimildir
um hvernig þessi trúlofun gekk fyr-
ir sig, en hún hélt vel. Hún kenndi
veikinda í baki haustið 1937. Þá
kann að hafa runnið upp sú stað-
reynd fyrir unnustanum að ekki
væri allt með felldu með ungu kon-
una hans. Sigurður Hólm Hannes-
son fráÁrmúla gekk með henni veg-
inn til enda. Hún lagðist inn á Land-
spítalann með berkla og lá þar 3 ár.
Hann beið á meðan. 1941 fór hún af
spítalanum og þau giftu sig
skömmu síðar í Reykjavík. Þaðan lá
leiðin vestur að Djúpi og þau tóku
við hluta af búi Hannesar föður
hans.
Árið 1943 töldu þau Rósa og Sig-
urður að þau hefðu unnið bug á
þeim sjúkdómi sem hrjáði hana. Þau
tóku við búi af foreldrum Sigurðar,
en nokkru síðar tók Kristján Hann-
esson, bróðir Sigurðar, og kona
hans, Guðbjörg Jónsdóttir við öðr-
um parti jarðarinnar. Þau Guðbjörg
og Kristján eru bæði látin, en þeirra
börn eru Gunnar Hannes, Guðjón
Arnar, Guðrún Oddný og Gísli Jón.
Það gekk furðuvel hjá bræðrunum
og konum þeirra að stunda búskap-
inn á Ármúla. Fyrst var verið saman
í gamla húsinu sem hann Sigvaldi
Kaldalóns læknir bjó í, en síðan
fluttu þau Siggi og Rósa í nýtt hús
um 1960. Þá rýmkaðist til á báða
bóga.
Ég var sendur til fósturs frá ísafirði
inn í Djúp, að verða fjögurra ára. Ég
lenti á góðu heimili og óx þar úr
grasi. Fyrir mér voru öll heimili eins
við ísafjarðardjúp. Þau voru full af
kökum, áhyggjum af börnum, kaffi,
körlum í einhverjum erindum og
konum sem stóðu frammi fyrir öllu
saman.
Ég færði rólega út kvíarnar og end-
aði með því að kynnast öllum strák-
unum á báðum Ármúlaheimilun-
um. Rósa og Siggi gátu ekki eignast
börn. Þá tóku þau til bragðs að taka
fósturbörn, en þau eru Jóhannes Al-
exandersson, f. 11. apríl 1944, sjó-
maður á ísafirði, giftur og á 3 börn,
Karl Georg Kristjánsson, f. 23. aprfl
1945, giftur og á 6 börn, Sigurrós
Sigurðardóttir, f. 3. nóvember 1956,
gift og á 2 börn, og síðan Guðný
Björk Hauksdóttir, f. 3 mars 1960,
ógift í námi við Háskóla íslands.
Við krakkarnir við Djúp nutum
þess ofurlítið að mikið var umleikis
hjá Sigga og Rósu. Kaldalón var rétt
fyrir innan og þeirra hús var í þjóð-
leið. Inn á heimili Rósu komu þing-
menn, ráðherrar, listamenn og fólk
á faraldsfæti. Ýmsa þurfti að flytja
yfir Lón á þeim tíma og bæði Ár-
múlaheimilin stóðu saman að því.
Jóhannes Kjarval kom mikið að Ár-
múla og málaði þar. Rósa hafði í
kringum sig hænur, kýr, kindur,
hesta, presta, þingmenn, ferðamenn
og nágranna. Hún notaði nóttina til
að baka, sofnaði síðust og vaknaði
fyrst. Þegar við unga fólkið fórum
loks að spretta úr sporunum tók
hún okkur opnum örmum. Við átt-
um harmonikku sem spilað var á
aftur í jeppa og hún lofaði okkar að
spila inn í stofunni áÁrmúla, meðan
hún bakaði til næsta dags.
Þessi móttaka konunnar á heimil-
inu, þar sem allt var nánast á öðrum
endanum, er mé- umhugsunarefni
enn í dag. Ég horfi nú á haustlaufin
falla af öspinni hérna fyrir utan og
það er eðlilegur hlutur. Sennilega
hefur Rósu verið það jafheðlilegur
hlutur að hlúa vel að öllum í kring-
um sig. Rósa á Ármúla sáði sterkum
rótum. Það sterkum að hún hefur
merkt öll sín fósturbörn og alla sína
samferðamenn.
Sigurður Hólm Hannesson á Ár-
múla dó á nýársdag 1973. Ekkjan sat
jörðina í eitt og hálft ár og seldi síð-
an ásamt Guðbjörgu og Kristjáni
jörðina til Gerðar Kristinsdóttur og
Kristjáns Sigurðssonar. Hann fórst í
Ljósufjöllum í flugslysi. Gerður sit-
ur nú jörðina og hefur Rósa gengið
frá sínum málum með þeim hætti
sem best má vera. Þar er nú reisn yf-
ir húsum og erfisdrykkjan fór þar
fram. Þarna hitti ég margt fólk, m.a.
TVyggva Maríasson sem gekk undir
verndarvæhg Rósu rúmlega tvítug-
ur að aldri. Hún lagði vænginn sinn
yfir fjölda barna frá heimilum víðs
vegar að. í gamla daga átti maður
þess kost að koma af balli sunnar
heiða, koma inn til Rósu, borða kök-
ur og fara síðan inn í Kaldalón með
Jóa á Ármúla. Þar var horft á Mór-
illu, bleikjuna, Drangajökul og rifj-
aðar upp gamlar lygasögur frá Sigga
á Ármúla. Síðan var komið við í Ár-
múla aftur og síðan heim.
Frá fósturbörnum Sigga og Rósu
kemur hér kveðja:
Þegar undir skörðum mána
kulið feykir dánu laufi
mun ég eiga þig að rósu.
Þegar tregans fingurgómar
styðja þungt á strenginn rauða
mun ég eiga þig að brosi.
(Höf. Stefán Hörður Grímsson)
Með þessu tilskrifi til hennar Rósu
á Ármúla fylgja sérstakar og góðar
kveðju frá Hallsstöðum. Ennfremur
koma kveðjur frá mínu heimili.
Gylfí Guðjónsson og fjölskylda,
Mosfellssveit
Ármann G. Jónsson
Fæddur 5. apríl 1931
Dáinn 24. september 1990
Með örfáum orðum viljum við
minnast ástkærs mágs og svila, Ár-
manns G. Jónssonar, er snögglega
hefur kvatt þessa jarðvist.
Ármann Guðni fæddist í Reykjavík
5. aprfl 1931, sonur hjónanna Jóns
Ármannssonar og Guðlaugar Guð-
mundsdóttur, sem nú eru bæði lát-
in. Var hann næst yngstur barna
þeirra, en hin eru: Elín, gift Halldóri
Christensen, og Guðmundur, giftur
Jónu Gróu Sigurðardóttur.
Ármann giftist systur minni og
mágkonu, Önnu, dóttur Benedikts
Sveinssonar frá Firði f Mjóafirði, en
hann er látinn fyrir nokkrum árum,
og konu hans Gróu Sigurðardóttur.
Anna og Ármann bjuggu í ástríku
og farsælu hjónabandi og eignuðust
þau sérlega hlýlegt og fallegt heim-
ili.
Þeim varð þriggja barna auðið. Elst
er Sesselja Díana, fædd 4. febrúar
1960, gift Ellert Helga Sigurðssyni
og eiga þau tvo syni, Arnar Sigurð
og Birki Frey. Næst er Anna Dóra,
fædd 24. júlí 1963, sem á eina dótt-
ur, Þóru Kolbrúnu. Yngstur er
Brynjar, fæddur 25. maí 1965, í sam-
búð með Tínu Marie Johnson, þeirra
dóttir er Natasha Björk.
Ármann heitinn vann við bygging-
ariðnað í mörg ár og reyndist traust-
ur og samviskusamur starfskraftur.
Til marks um það skipti hann sjald-
an um vinnuveitendur.
Eitt af áhugamálum hans var að
taka myndir og minnumst við
margra ánægjustunda á heimili
þeirra hjóna við að skoða þær.
Ármann var glæsilegur ásýndum,
hár og grannur, brúneygður og
dökkur yfirlitum og ávallt snyrti-
maður í hvívetna. Að eðlisfari var
hann dagfarsprúður og hæglátur
maður og flíkaði ekki tilfinningum
sínum.
Hann var gleðimaður í kunningja-
hópi og eigum við margar ógleym-
anlegar gleðistundir með þeim
hjónum. Unun var að horfa á þau
dansa, en auðsjáanlegt var að þau
höfðu yndi af músik og að taka dans-
spor.
Ármann var sérlega barngóður. Því
fengu börnin okkar að kynnast, og
nú síðast litlu afabörnin hans.
Sár er söknuður okkar allra, en það
er huggun harmi gegn að minning-
in um góðan dreng mun lifa.
Könnun á trúarlífi íslendinga
Út er komið þriðja hefti ritraðar
Guðfræðistofnunar Háskóla íslands
sem að þessu sinni fjallar um trúar-
líf íslendinga. Útgefandi er Skál-
holtsútgáfan. Höfundar ritsins, sem
ber yfirskriftina TYúarlíf íslendinga,
félagsfræðileg könnun, eru dr.
Björn Björnsson, prófessor við guð-
fræðideild, og dr. Pétur Pétursson,
lektor við félagsvísindadeild HÍ.
Hér er um að ræða umfangsmikla
spurningakönnun sem fram fór
1986-1987. Byggt var á 1000
manna úrtaki þjóðarinnar á aldrin-
um 18-75 ára og svörunin var 75%.
Fjallað er um marga þætti trúar-
lífs, trúarskoðana og trúarathafna.
Þá er einnig nokkuð komið inn á
lífsviðhorf almennt og siðrænar
spurningar og svörin greind með
tilliti til trúarafstöðu. Fjallað er um
sérkenni guðshugmynda og trúar-
lífs íslendinga sem bornir eru sam-
an við aðrar þjóðir. í ritinu, sem er
244 síður, er einnig mikill fjöldi
taflna og tölulegra upplýsinga sem
höfundar leitast við að túlka með
hliðsjón af kenningum í trúar-
bragðafélagsfræði og trúarlífssálar-
fræði.
Ritið skiptist í sjö aðalkafla. Fyrsti
meginkaflinn ber yfirskriftina Trú-
arhugmyndir. Þar er m.a. fjallað
um Guðstrú, afstöðuna til Jesú
Krists og trú á líf eftir dauðann.
Kaflinn um trúaráhrif og uppeldi
fjallar um hverjir það eru sem mest
hafa áhrif á trúarmótun. Þar er
einnig komið inn á viðhorf fólks til
trúarlegs efnis og trúarathafna í
skólum og á dagvistarstofnunum. í
kaflanum um trúarlíf og helgihald
er biblíulestur, bænaiðja og áheit
tekin fyrir ásamt kirkjusókn og af-
stöðunni til sakramentanna. í kafla
sem ber heitið Trú og siðferði eru
m.a. viðhorfin til fóstureyðinga
könnuð og fjallað um hugsanlegt
samband þeirra við trúarskoðanir.
Þá er einnig að finna kafla sem bera
yfirskriftina: Trúarlegt efni í fjöl-
miðlum og Afstaða til kirkju og
presta. í kaflanum Trú og þjóðmál
er fjallað um afstöðu fólks til sam-
bands ríkis og kirkju, stjórnmála-
skoðanir, áhuga á stjórnmálum og
viðhorf til þjóðkirkjunnar. í lok
ritsins er stutt samantekt helstu
niðurstaðna á ensku.
Blessuð sé minning Ármanns G.
Jónssonar.
Sveinn Benediktsson,
Guðríður Guðbjartsdóttir,
Neskaupstað
Hinsta kveðja frá eiginkonu, börn-
um og bamabömum.
Á þessum tímamótum viljum við,
með tregum huga, þakka þér sam-
fylgdina.
Sárt er að skilja um sinn, en minn-
ingin um ástríkan og ljúfan föður,
afa og eiginmann mun lifa og eftir
standa bjartar og blíðar endurminn-
ingar með þér, sem við munum
geyma í hjörtum okkar.
Farþú í friði.
Friður Guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem)
Elsku Anna, Díana, Anna Dóra,
Brynjar og aðrir ástvinir. Hugljúfar
samúðarkveðjur. Megi góður Guð
gefa ykkur styrk.
ALMANAK
HÁSKÓLANS
Út er komið Almanak fyrir fs- finna tölvuforrit til almanaksút-
Iand 1991, sem Háskóli íslands reikninga, stjömukort, kort sem
gefur út. Þetta er 155. árgangur sýnir áttavitastefnur á íslandi og
ritsins, sem komið hefur út sam- litprentað kort sem sýnir hvað
fellt síðan 1837. Dr. Þorsteinn klukkan er hvar sem er á jörðinni.
Sæmundsson stjarafræðingur hjá Af nýju efni má nefna grein um
Raunvísindastofnun Háskólans heimskautsbauginn og hreyfingu
hefur reiknað almanakið og búið hans og upplýsingar um nálæg-
það til prentunar. Ritiö er 96 bls. ustu fastastjömur.
að stærð. Háskóh'nn annast sölu alman-
Auk dagatals með upplýsingum aksins og dreifingu þess til bók-
um fióð og gang himintungla fiyt- sala. Almanakið kemur út í 7000
ur almanakið margvíslegan fróð- eintökum, en auk þess eru prent-
leik, s.s. yfirlit um hnetti himin- uð rúmlega 2000 eintök sem
geimsins, mælieiningar, skrá um Þjóðvinafélagið gefur út sem
veðurmet og töflu sem sýnir hluta af sínu almanaki með leyfi
stærð, mannfjölda og höfuðborgir Háskólans.
allra sjálfstæðra ríkja. Þá er þar að
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé loffyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þeirri tregatárin stríð.
(V. Bríem)