Tíminn - 10.10.1990, Qupperneq 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 10. október 1990
Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarftokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gislason
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason
SkrifstofurLyngháls 9,110 Reykjavik. Sími: 686300.
Auglýsingasfmi: 680001. Kvöldsíman Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, (þróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð (lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Alþingi
Setningardagur 113. löggjafarþings Alþingis síðan
landið öðlaðist sérstaka stjórnarskrá 1874 er í dag.
Því er jafnframt haldið á lofti innan þingsins og á
það minnt í daglegu starfí, að Alþingi var stofnað ár-
ið 930 og er því elsta stofnun þjóðarinnar sem ís-
lensk saga tengist engri fremur. Saga Alþingis í
meira en þúsund ár er þverskurður af sögu þjóðar-
innar og mun halda áfram að verða það á beinan og
táknrænan hátt.
Samkvæmt stjórnskipulagi íslensks lýðveldis er Al-
þingi æðsta valdastofnun þjóðarinnar og sækir vald
sitt til fólksins. Alþingi er tákn þess ásamt forseta ís-
lands og þingræðisstjórn, að ísland er fullvalda ríki,
að íslendingar lúta ekki erlendu valdi.
Þessu stjórnskipulagi sjálfstæðrar og fullvalda
þjóðar er þó hægt að breyta. Slík breyting getur orð-
ið með ýmsum hætti eins og dæmi frá öðrum smá-
þjóðum sýna. Hvað getur frekar orðið til að minna á
fallvaltleik sjálfstæðismála smáþjóða en nærvera Vy-
tautas Landsbergis, forseta Litáens, við setningu Al-
þingis í dag?
Landsbergis er forystumaður þjóðar, sem á sér ekki
síður langa tilveru en íslendingar ásamt viðburða-
ríkri sögu, sem um eitt skeið mótaðist af glæsileika
stórveldis Litáa, en lengst af um aldir mörkuð ófrelsi
og undirokun, þar til þjóðin öðlaðist stjórnarfars-
legt frelsi um svipað leyti og íslendingar í kjölfar
heimsstyrjaldarinnar 1914-18. Litáen var frjálst og
fullvalda lýðveldi á árunum milli heimsstyrjaldanna
í stórveldaátökum og einbeitt í þeim ásetningi að
halda stjórnarfarslegu frelsi sínu. En allt fór það á
annan veg. Með samkomulagi þýskra nasista og sov-
éskra kommúnista var ákveðið að svipta Litáa pólit-
ísku sjálfstæði og innlima landið í Sovétríkin. Hið
sama gerðist í Eistlandi og Lettlandi. Nú eru þessar
þjóðir að rísa upp til nýrrar sjálfstæðisbaráttu eftir
hálfa öld.
Alþingi íslendinga hefur mörgum málum að sinna
á nýbyrjuðu síðasta þingi kjörtímabilsins. Fram-
undan er stutt þing vegna þess að alþingiskosningar
verða í síðasta lagi í apríl. Þingið getur litið yfír við-
burðaríkt kjörtímabil það sem af er og um margt
mjög árangursríkt. Efnahagsþróun hér á landi hefur
stórum batnað á síðustu árum undir meginforystu
núverandi forsætisráðherra, sem tekist hefur að
laða hin ólíkustu öfl til samstarfs um jákvæða efna-
hagsstefnu. Það þing sem nú er að hefja störf þarf að
bera gæfu til að varðveita árangur stjórnarstefnunn-
ar og styrkja þann grunn sem hún hefur þegar lagt
að farsælli þróun efnahags- og kjaramála. Alþingi
þarf ekki síður að þekkja sinn vitjunartíma í full-
veldis- og sjálfstæðismálum íslensku þjóðarinnar. í
þeim efnum eru ýmis teikn á lofti þrátt fyrir
ánægjulega viðveru þjóðfrelsismanns frá Eystra-
saltslöndum, sem minnir á fallvaltleik þess að smá-
þjóðir séu óháðar valdi stórþjóða, en segir einnig til
um það, að frelsisþráin verður seint drepin.
LokJð cr sýmingu á Stöð 2 á kvik-
mynd um John Unnoo, sena vant»
það tíl friðar í hciminum að
sœnga hjá Yoko Ooo í vlku $am-
fleytt eða kngur. EÍdri féli hann
bó í þá gryiju scm beið Páls á
Staðarhdli, sem kvæntíst dóttur
Jóns Arasonar biskups, sængaði
hjá henni samfleytt I hálfan mán-
uð, reis á fætur að þvf búnu og
skiidi við konuna. John Lennon
bjÓ áfram með Yoko Ono í New
Yoik þangað ttí eínhver popp-
sjúldingurinn steig út úr skugg-
anum og sagði Mr. John Lennon
og skaut goðíð. Myndin um John
Lennon er merlrileg að Jmleyti, að
hún lýsir manni, sem hefur tapað
an Yoko Ono og þess vegna er ekki
við því að búast að dvaiið sér sér*
Bnb Geidof rauk m.a. af stað með
stórtónleika til styrktar hungrnð-
um í Eþfópíu. t»ar sveitur fólkið
áfram án yfirsöngs.
ar. Sarot verður hann ekfci dullnn.
ákvað að tími væri kominn tíl að
náðu saman sfðar.
i a,* M-m + w. ...
ja
að John Lennon er altekhm af Eflaust hefur Yoko Ono látið
sig vera aö berjast fyrir friði og
réttlæti í heiminum. Myndbönd,
sem gerð hafo verið með músik
þessa fólks, eru hins vegar allt
arrnað en friðsamleg. Fyrir utan
sunduriausan djöfuigang hljóð-
feranna birtast myndír af skrið-
drekass'eitum og hermönnum, bíl-
siysum, vatn, bensín og drulla
hnerast saman f eina drulluköku
og vélbyssur gelta og búkar þeyt-
ast um sviðið. Konur eru sviptar
klæðum, og það án þess að McGo-
fdæðnaður er binn saml og á fóUri
f Örgustu fátækrahverfum stór-
litningín á mannslífinu situr
hvarvetna í fyrirrúmi. Hva
nam stríðið, sem kom honum
ekki meira við en það, að við lá að
útlendingaeftirlitið f BNA jétí vfsa
honum úr landi, af þvf hann var
sést á myndinni, að bann leit á Ri-
chard Nixon, Bandarikjaforseta,
George McGovem fríkaði út í
on honum til fremdar, og þá
sjáifri sér um leið. En með ýms-
um hætti snýst myndin upp f
aumkunarvcrða lýsingu á fóHri,
$em hefur ekkert afrekað annað
en mæia sig við forseta og fyrír-
menn þjóða, Yoko Ono er enn á
ferli með dútlið sitt og ástundar
heimsfrægð sfna, þðttengu skipti
hvað hún hefur fyrir stafni. Það
eru t
isburður um stríð, ofbcldi, ræfil-
dóm og sóðaskap, efns og þetta
fólk hafi ekkert uppbyg^legt að
bjóða með sunduríausri tónlist
*** mí i
hrífa þá með ofbeldi, siysum og
in af kvikmyndafðnaðinum. Allt á
um. En líknin var ekki iangt und-
an og roeiri en líklegt er að McGo-
vem hafi hlotið f augnablikinu.
var nálægur og brusti við Lennon
þegar hann var sem æstastur út af
McGovem. Það var nóg til þess að
Lennon fékk þennan kvenkyns-
stríösandstæðing með sér yftr í
næsta herbergi til að gera hitt.
Yoko Ono horfði upp á þau víkja
sér afsfðis í McGovem sorginni og
ið fram hér ng þar í þágu málefna
sem búið er að gfeyma, eða verða
ekki leyst afYoko Ono. Brautin er
þegar mörisuð, ekki sfður en
braut Mandeia, en góögerðar-
stofnanir vilja æstar fá hann til að
birtast á fundum.
Út af fyrir sig verða Bttlarnir,
Yoko Ono er eidtí ein um það, að
tefjaævi frægðarsjúkra metkilega.
Hér á landi hefur verið reynt eftir
gctu að apa efitir einkennum
tnanna á borð við John Letmon.
hæst her í dag. En aiit þetta fÓIk
þjálst af einskonar frægðamtki,
sem birtist f þvf, að það vill láta til
a.m.k. annar þeirra. Báðir þessir
lífi, að ekkert dugir minna en ævl-
sögur, NÓg er að hafa öskrað í
svona tíu ár. Garri
AF ERLENDUM VETTVANGI
Ahrif hafnbanns á Irak
Þrátt fyrir mikinn liðssafnað
Bandaríkjanna og fleiri ríkja til
Persaflóasvæðisins hefur ekki
komið til skotbardaga í umsátrinu
um írak. Stríðsaðgerðir felast eigi
að síður í virku hafnbanni til þess
að framfylgja viðskiptabanni því
sem Sameinuðu þjóðirnar hafa
sett á írak. Að hafnbannið sé raun-
verulegt sannaðist í fyrradag þegar
herskip stöðvuðu írösk skip á
Persaflóa og skutu í því sambandi
viðvörunarskotum. Ljóst er því að
hafnbannsaðgerðir hafa úrsker-
andi áhrif á ferðir skipa í írakssigl-
ingum og að írakar leggja ekki í
nein stórræði á sjó.
Verður samið?
Undanfarna daga hafa verið að
berast fregnir af því að vonir séu
um að Persaflóadeilan geti leyst
með samningum. Jafnvel Thatcher
og Bush hafa látið í Ijós nokkra
bjartsýni í því efni, sem ekki er síst
þakkað ferð sérlegs sendimanns
Gorbatsjovs, sem átti fund með
Saddam íraksforseta. Enginn vafi
er nú talinn leika á því að Banda-
ríkjastjórn mun gera allt til þess að
hernaðarráðstafanir á Persaflóa-
svæðinu haldist innan þess ramma
að vera umsátur um írak án ann-
arra stríðsaðgerða en þeirra sem af
hafnbanni leiðir. Stríði við íraka
fylgir mikil áhætta um mannfall
og mannlegar ógnir auk gífúrlegs
herkostnaðar, sem Bandaríkja-
menn vilja ekki bera ábyrgð á,
hvað þá önnur ríki.
Bush sýnir gætni
Þessi mál hafa verið þrautrædd
meðal bandarískra stjórnvalda.
Bush forseti hefur ráðfært sig við
utanríkisráðuneyti sitt og varnar-
málaráðuneytið, þar sem samstaða
bandarískra valdastofnana um að
forðast styrjöld kemur skýrt í ljós.
Ráðamenn Bandaríkjanna virðast
sannfærðir um að viðskiptabannið
og sá hernaðarviðbúnaður sem
haldið er uppi, hafi tilætluð áhrif,
þótt reynsla af viðskiptabanni hafi
Íöngum þótt vafasöm eða lítils
virði, þegar til þess hefur verið
gripið við önnur tækifæri. Það sem
talið er skera úr um áhrif þessa
viðskiptabanns er hin virka sam-
staða fjölda þjóða um að framfylgja
því undanbragðalaust. Bandaríkja-
stjórn hefur því heppnast forystan
fyrir viðbrögðum við innrásinni í
Kúvæt, og að því leyti til er hlutur
Bush forseta góður í þeim áhættu-
sama leik sem leikinn hefur verið.
Sambúðarflækjur
Hitt er jafnvíst að flækjur stjórn-
mála og sambúðar þjóða í Austur-
löndum nær eru verri en svo að
Bandaríkjamenn geti greitt úr
þeim án annarra tilverknaðar. Þótt
það sé mest á þeirra valdi, hvernig
spilað verður úr hemaðarviðbún-
aði þeim sem stofnað hefur verið
til, verður það ekki þeirra mál
einna að ákveða hvaða lausn finnst
á núverandi Persaflóadeilu, hvað
þá að segja fyrir um varanlegar
lausnir á krónísku ófriðar- og
deiluástandi í þessum heimshluta.
Þótt írakar verði knúnir til að gera
innlimun Kúvæts að engu, halda
Miðausturlönd áfram að vera
ófriðarbæli. Á það var heimurinn
minntur allrækilega, þegar ísra-
elsmenn skutu á Palestínuaraba á
Musterishæðinni í Jerúsalem í
fyrradag, felldu tuttugu menn og
særðu marga sem ef til vill eiga eft-
ir að deyja af þeim sárum. Slíkir at-
burðir eru ekkert einsdæmi í ísra-
el.
Þessi atburður sýnir að það er
engan veginn ástæðulaus krafa,
sem Arabaþjóðir munu sennilega
sameinast um þegar þar að kemur,
að tengja viðræður um lok Persa-
flóadeilunnar með einhverjum
hætti alþjóðlegum afskiptum af
ófriði ísraela og Palestínumanna.
Sameinuðu þjóðunum er ekki
stætt á því lengur að gera ekkert í
þeim málum. I.G.