Tíminn - 01.11.1990, Blaðsíða 5

vr.rjcV. r . f ‘i'j';'- .vrr.iVi i
Fimmtudagur 1. nóvember 1990
Tíminn 5
Öll 4 ára vopnfirsk sveitabörn með heilar tennur, en bara helmingur reykvískra:
Sveitabörn með miklu
heilbrigðari tennur
I rannsókn, sem gerð var á tönnum fjögurra til sex ára bama á
Vopnafirði á síðasta ári, kom m.a. í ljós að tannskemmdir fundust
aðeins í 18% þeirra bama, sem þar búa í sveit, borið saman við 64%
bamanna, sem búa í þorpinu, „Tanga“ eins og heimamenn kaila
það. Skemmdir eða viðgerðir tannfletir vom hlutfallslega um þrisv-
ar sinnum fleiri á tönnum bamanna á Tanga heldur en tönnum
sveitabamanna. Börain á Tanga búa þó ekki við lakari tannheilsu en
t.d. reykvísk böm. Einnig kom í ljós að skemmdar fullorðinstennur
vom hlutfallslega meira en helmingi færri í öllum bamahópnum á
Vopnafirði, heldur en meðal jafnaldra þeirra hjá skólatannlæknum í
Reykjavík sama ár.
Sjoppumár?
Rannsókn þessi var gerð af þeim
Sigurði Rúnari Sæmundssyni tann-
lækni og Halldóru Bergmann tann-
fræðingi, sem segja frá niðurstöðum
hennar í 'fannlæknablaðinu.
Hvað veldur þessum mikla mun á
tannheilsu eftir búsetu, segja þau
erfitt að fullyrða um. „Nær víst er þó
að mataræði, heimavera foreldra og
nálægð við sjoppur og fleira þess-
háttar hefur áhrif. Þessi munur á
tannheilsu eftir búsetu er í sam-
ræmi við niðurstöður úr öðrum
rannsóknum hérlendis og erlendis."
Má af þessu ráða að „sjoppufóðrið"
kostar í raun miklu meira heldur en
það verð, sem þar er upp sett við
kassann.
Stór munur
á 70% og 2%
Rannsóknin, sem gerð var vorið
1989, náði til nær allra barna á
Vopnafirði, sem fædd voru á fjög-
urra ára timabili, þ.e. 1982 til 1985.
Þeim var skipt niður í tvo aldurs-
hópa (1982-83 og 1984-85) og
sömuleiðis eftir búsetu (sveit og
sjávarþorp). Tannskemmdir eru
taldar eftir fjölda skemmdra flata á
tönnum.
Sveitabörnin í yngri hópnum
höfðu öll alheilar tennur, en 56%
barnanna á Tánga. f eldri hópnum
voru 71% sveitabarnanna ennþá
með alheilar tennur, en aðeins 2%
barnanna á Tanga. Tangabörn voru
því nær öll með viðgerðar eða
skemmdar tennur við 6-7 ára aldur.
80% skemmdanna
í 20% bamanna
Af hópnum í heild hafði tæplega
helmingurinn (47%) engaskemmda
eða viðgerða tönn. Stór hópur þar til
viðbótar (24%) hafði aðeins 1-2 ,
skemmdar eða viðgerðar tennur.
Börn með mikið skemmdar tennur
voru því ekki mjög mörg. Raunar er
Nýr búvörusamningur:
Samningaviðræður
hefjast að nýju
Samningaviðræður um nýjan bú-
vörusamning eru að hefjast að nýju,
en þær hafa að mestu legið niðri síð-
an í ágúst í sumar. Foiystumenn
bænda og fulltrúar landbúnaðarráðu-
Nauðung-
aruppboð?
Nokkuð algengt virðist að auglýst
séu nauðungaruppboð í Lögbirt-
ingablaðinu vegna skulda sem eru
undir 5000 krónum. En í sfðasta
tölublaði Lögbirtingablaðsins eru
auglýstar nokkuð margar skuldir
af þessu tagi vegna ógreiddra fast-
eignagjalda, að kröfu Gjaldheimt-
unnar. Samkvæmt upplýsingum
frá Borgarfógetaembættinu, þá er
sá kostnaður, sem kominn er á þær
kröfúr sem hér um ræðir, 2692
krónur á þessu stigi málsins. Auk
þess leggst 1% kostnaður til við-
bótar á skuldarfjárhæðina, en þessi
upphæð hækkar í samræmi við
hve lengi dregst að greiða.
Ekki er þó algengt að kröftjr
vegna skulda að þessari fjárhæð
endi með uppboði. Jónas Gústafs-
son hjá Borgarfógetaembættinu
sagði í samtali við Tímann, að
þessar litlu skuldir klárist nú nán-
ast allar og alltaf, en svona auglýs-
ing um smáupphæðir geti verið
byrjunin á uppboðsmáli sem leiðir
til að fasteignin verði seld á upp-
boði einhvern tímann síðar.
—GEÓ
neytisins hittust á formlegum samn-
ingafundi í fyrradag. Á fundinum var
farið yfir stöðu samninganna, eink-
um með tílliti tíl GATT-viðræðnanna.
Hákon Sigurgrímsson, fram-
kvæmdastjóri Stéttarsambands
bænda, sagði að tillögur íslands, sem
lagðar hafa verið fram í GATT- við-
ræðunum, breyttu litlu í sambandi
við búvörusamningana. Hann sagði
tillögur íslands í GATT-viðræðunum
skýra þau markmið, sem samnings-
aðilar eru sammála um að ná fram í
nýjum búvörusamningi.
1 haust urðu drög að nýjum búvöru-
samningi að pólitísku bitbeini og
stjórnmálamenn voru óragir við að
gefa yfírlýsingar um efni þeirra. Há-
kon sagðist ekki trúaður á að yfirlýs-
ingar stjórnmálamanna í sumar
myndu ná að spilla fyrir gerð samn-
ingsins. Hann sagði markmiðið vera
að ljúka samningum á þessu ári. Óvíst
er hvenær samningurinn verður
undirritaður, en reiknað er með að
hann verði undirritaður með fyrir-
vara um samþykki næstu ríkisstjóm-
ar.
Nefnd skipuð fulltrúum verkalýðs-
hreyfingarinnar, vinnuveitenda,
bænda og landbúnaðarráðuneytisins,
sem forsætisráðherra skipaði í byrjun
þessa árs og á að vinna að því að finna
leiðir til að lækka verð á búvörum,
hefur mikið starfað síðustu vikumar.
Starf nefndarinnar tengist mjög sjálf-
um búvörusamningnum. Áformað er
að nefndin skili tillögum fyrir 1. des-
ember, en þá á að vera lokið endur-
skoðun kjarasamningsins sem
kenndur er við þjóðarsátt.
reiknað út að rúmlega fimmtungur
barnanna var með nær 80% alira
tannskemmdanna. Þar af hafði tæp-
ur helmingurinn (10% barnanna)
10 eða fleiri skemmda eða viðgerða
tannfleti.
Að sögn greinarhöfunda eru fáar
rannsóknir til hérlendis um tann-
heilsu barna. En sé algengi tann-
skemmda í þessari rannsókn borið
saman við niðurstöður fyrri rann-
sókna, komi í ljós að vopnfirsk börn
séu ekki illa haldin af tannskemmd-
um miðað við sömu aldurshópa
annars staðar á íslandi. Af 4 ára
börnum á Vopnafirði höfðu 65% all-
ar tennur heilar, borið saman við
50% reykvískra jafnaldra þeirra
tveim árum áður og um 40% barna
á sama aldri á hinum Norðurlönd-
unum (1983 og 1988). Þessi hag-
stæði samanburður er þó allur sagð-
ur vopnfirsku sveitabörnunum að
þakka.
Gífurlega breytingu til hins betra
má sjá ef litið er lengra til baka. í
rannsókn á tannheilsu 4 ára barna í
Reykjavík árið 1963 reyndust aðeins
um 9% hafa alheilar tennur.
Sex ára afmælið...
Meðal athyglisverðra niðurstaðna,
að mati þeirra sem rannsóknina
gerðu, var sá mikli munur sem kom
fram á sókn barna til tannlækna eft-
ir aldri. í yngri hópnum voru um
80% þeirra tanna, sem skemmst
höfðu, óviðgerðar. En í eldri hópn-
um var þetta hlutfall aðeins um
15%. „Ef til vill endurspeglar þetta
það viðhorf, sem loðir við íslenska
þjóðarsál, að nægjanlegt sé að koma
með barn í fyrstu heimsókn til tann-
læknis eftir 6 ára afmælisdaginn,"
segja greinarhöfundar.
Líka stór munur
meðal gamla fólksins
í Tannlæknablaðinu er önnur
grein eftir Guðjón Axelsson tann-
lækni þar sem greint er frá rann-
sóknum á ástandi tanna aldraðra.
Þar kemur m.a. í Ijós að algert tann-
leysi fólks 65 ára og eldra er mun
sjaldgæfara hjá sveitafólki en öðrum
landsmönnum. Og í rannsókn á 400
ellilífeyrisþegum á stofnunum í
Reykjavík kom í ljós að um 20%
þeirra, sem áður höfðu búið í sveit,
voru án falskra tanna, en aðeins 9%
þeirra, sem búið hafa í Reykjavík eða
á öðrum þéttbýlisstöðum á landinu.
-HEI
Rafmagnslaust varð í miðborg Reykjavíkur og Vesturbæ um hádegisbilið í gær. Háspennustreng-
ur var slitinn upp af vinnuvéi, sem var að vinna við Vesturbæjarlaugina. Gönguljós urðu m.a. óvirk og
var ekið á unga stúlku við gönguljósin á Hringbraut á móts við Bræðraborgarstíg. Hún var flutt á slysa-
deild nokkuð slösuð og jafnvel talið að hún hefði fótbrotnað. Ttmamymi: Pjetur
Bandalag íslenskra sérskólanema og Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis:
Samkomulag um samstarf
Bandalag íslenskra sérskólanema
og Sparisjóður Reykjavíkur og ná-
grennis1 hafa unnið að samkomu-
lagi um sérkjör BÍSN-félaga sem
eru, eða munu verða, í viðskiptum
hjá sparisjóðnum. Samkomuiagið
hefur verið sniðið eftir þörfum
námsmanna. f BÍSN eru 16 sér-
skóiar. Þeir eru: Garðyrkjuskólinn,
Lyfjatækniskólinn, Samvinnuskól-
inn, Fósturskólinn, Þroskaþjálfa-
skólinn, Myndlista- og handíðaskól-
inn, Iðnskólinn, Kennaraháskól-
inn, Tónlistarskólinn, Tækniskól-
inn, Fiskvinnsluskólinn,
Leiklistarskólinn, Stýrimannaskól-
inn, Söngskólinn, Tölvuháskólinn
og íþróttakennaraskólinn.
Þau fríðindi, sem sérskólanemar
hljóta hjá SPRON umfram venju-
lega þjónustu, eru t.d. yfirdráttar-
heimild á Sér- tékkareikningi; þeir,
sem leggja námslánin reglulega inn,
eiga kost á launaláni, lán fram að
fyrstu útborgun lánasjóðsins, lán að
loknu námi, einkum ætlað til hús-
Ólafur Loftsson, formaður BÍSN, afhendir Baldvini Tryggvasyni spari-
sjóðsstjóra fyrsta eintak af símaskrá BlSN og staðfestir um leið sam-
komulag það, er SPRON og BlSN gerðu með sér. Símaskráin kom út
25. okt. sl. og styrkti SPRON útgáfu hennar. Bókin verður send út til
allra sérskólanema, þeim að kostnaðariausu.
næðiskaupa, allt að einni milljón ráðgjafar á sviði fjármála og skulda-
króna miðað við 1990, til 7 ára, auk bréfaviðskipta. —SE