Tíminn - 07.11.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 7. nóvember 1990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Glslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Glslason
SkrifstofurLyngháls 9,110 Reykjavlk. Sfml: 686300.
Auglýslngasfml: 680001. Kvöldsímar. Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, fþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1100,-, verð f lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Norsk kratastjóm
Ný ríkisstjóm tók við völdum í Noregi um helgina í
eftir fall ríkisstjómar Jans P. Syse sem sat u.þ.b. eitt
ár. Hin nýja ríkisstjóm er minnihlutastjóm Verka-
mannaflokksins imdir forsæti flokksformannsins,
Gro Harlem Bmndtland. Verkamannaflokkurinn er
stærsti þingflokkurinn, en hefur þó aðeins 63 fulltrúa
af 165 sem setu eiga á Stórþinginu.
Forsætisráðherra nýju stjómarinnar hefur sagt að
hún muni sitja út kjörtímabilið í u.þ.b. þrjú ár, en í
Noregi er ekki hægt að stytta kjörtímabil með þing-
rofi eins og yfírleitt er í þingstjómarlöndum. Sú að-
staða kann að stuðla að því að minnihlutastjómin sitji
tímabilið til enda, því að flokkaskipan í Stórþinginu
greiðir síst fyrir meirihlutastjómum eins og dæmin
sanna, ekki síst ferill fráfarandi ríkisstjómar undir
forystu formanns Hægri flokksins. í Noregi em marg-
ir flokkar, þar sem Verkamannaflokkurinn og Hægri
flokkurinn em öflugastir og standa algerlega á önd-
verðum meiði og vinna ekki saman, en svo er einnig
um litlu flokkana, að þeir móta sér hver um sig mjög
skarpa sérstöðu að því er tekur til grundvallarstefhu í
ýmsum málum. Þótt Miðflokkurinn og Kristilegi
þjóðarflokkurinn séu ekki stórir flokkar hafa þeir eigi
að síður mikil áhrif, ekki aðeins fyrir þá oddaaðstöðu
sem þeir kunna að vera í þegar fúlltrúatala flokka er
metin reikningslega, heldur vegna málefna sinna.
Stjóm hægri mannsins Jans Syse var mynduð með
aðild Miðflokksins og Kristilega þjóðarflokksins, en
hún reyndist óstarfhæf þegar hægri menn ætluðu að
fara að knýja frarn þá stefnu sína að undirbúa aðild
Noregs að Evrópubandalaginu. Miðflokkurinn er
slíkri hugmynd algerlega andvígur og Kristilegi þjóð-
arflokkurinn einnig. Það em þessir flokkar sem fyrst
og fremst reyna að halda við norskri þjóðræknis-
stefnu og halda henni þeim mun snarpar ffam sem
auðvaldshyggja íhaldsmanna og veikleiki kratanna
fyrir bandarikjahugmyndum hringavaldsins lætur
meira á sér bera.
Þótt Gro Harlem Bmndtland leggi mikla áherslu á
hin mjúku mál og gefi stjóm sinni þann svip með því
m.a. að nær helmingur ráðherra er konur, verður fróð-
legt að fylgjast með hvemig tekið verður á því mál-
efhi sem fyrst og fremst varð fráfarandi ríkisstjóm að
falli, þ.e.a.s. Evrópumálunum. Þrátt fyrir útbreiddan
sósíaldemókratískan slappleika í þeim efnum hafa
sænskir og norskir kratar vísað ffá hugmyndum um
að sækja um aðild að Evrópubandalaginu. Því er lík-
legt að norska kratastjómin standi við það fýrirheit að
vinna áfram innan EFTA að samningum við Evrópu-
bandalagið um evrópskt efnahagssvæði, en gangi
ekki lengra á því sviði. Þar með er Gro Harlem
Bmndtland á sama róli og Jón Baldvin Hannibalsson
í Evrópumálum. Reynslan verður að skera úr um það
hvenær þessum samningum getur lokið. Þá fýrst
verður tímabært að meta árangurinn og hvort Norð-
menn og Islendingar eigi samstöðu þegar til lengri
tíma er litið.
íútvarp-
Krístmann Guðmundsson.
hefur
annars
„automaf'
óhætt að fara að efast um „sann*
höfundarferíi hans.
hér áður. Að vísa er um að ræða fyr- um að spyija. Vinstri páfarnir fengu
iriesarasem titlarsigsemleikara, en engu um J>að rácHð hvemig Krist-
þeim er flest tfl lista iagt, eins og mann gekk frá þessari bnkmennta-
Guðmundsson hélt fifam um ein-
staka höfunda í bókmenntasögu
löfettniiiin
ÍlliiÍiÍÍÍÍÍÍ

l'cssi tu*
sbkar fjækur. Hún var

; GARRI WÁ § 1 v ”".v

VÍTT OG BREITT
Séríslenskur femínismi
Þegar nú er sýnt að Kvennalistinn
er á hraðri leið út úr pólitík sam-
þykkir flokkurinn loks að fara að
taka þátt í pólitík og er varla seinna
vænna. Á nýafstöðnum landsfundi
flokks aðskilnaðarstefnu og pólitísks
hreinleika ventu kynsysturnar sínu
kvæði í kross og samþykktu að
stjómmálaflokkur þeirra mætti
gjaman hafa áhrif á stjóm lands og
þjóðar og jafhvel sveitarfélaga. Jafn-
framt samþykkti samkunda systra-
bandanna að þeim væri leyfilegt að
fara að kosningalögum og að kjömir
fulltrúar fengju að sitja í stólum sín-
um samkvæmt stjómarskrárákvæð-
um, það er að segja út hvert kjör-
tímabil.
Það hlýtur að hafa verið erfitt átak
fyrir landsfundinn að samþykkja að
halda kosningalög og að viðurkenna
það ákvæði stjómarskrár, sem sam-
in er af körlum, að kjörtímabil hvers
kjörins fulltrúa á löggjafarsamkund-
una sé heil fjögur ár, en ekki háð
geðþóttaákvörðunum grasrótar-
hreyfinga, sem er einkar lagið að
dæma sjáífar sig til áhrifaleysis.
Dyggðum prýtt
áhrífaleysi
Fram til þessa hefur kvennaflokk-
urinn notið mikils og vaxandi kjör-
fylgis og hafa áreiðanlega notið þar
syndlauss lífernis og dyggðum
prýddrar áhrifalausrar fortíðar.
En nú er fylginu að hraka ef marka
má skoðanakannanir, en þær eru að
verða allt eins afdrifaríkar í stjóm-
málaumsvifunum og kosningar.
Áhrif skoðanakannana ganga svo
langt að alvöru stjómmálamenn tala
um það í fúlustu alvöru, að þessi eða
hinn flokkurinn eða ráðandi sam-
steypur í stjórnum hafi ekki lengur
kjósendur að baki sér og jafnvel að
minnihlutaflokkar hafi meirihluta á
þingi vegna nýrra skoðanakannana.
Þá gleymist að taka mið af niður-
stöðum hinna eiginlegu kosninga,
sem engar skoðanakannanir fá
neinu breytt um.
Samkvæmt þessum nýju viðhorf-
um er kvennaflokkurinn á hraðri
niðurleið og nú eygja stúlkumar þá
von eina til kjörfylgis að hremma öll
þau völd og áhrif sem bjóðast þeim
kjörnu fulltrúum sem hafa nennu til
að grípa gæsirnar þegar þær gefast.
Ráðherrasæti og samvinna með
karlaflokkum f stjóm og við náðar-
samlega úthlutun embætta og setu-
réttar í ráðum og nefndum er það
sem nú er helst talið aðskilnaðar-
flokki vel upp alinna, háborgaralegra
kvenna af góðum ættum til fram-
dráttar.
Ekki andskotalaust
Kvennaflokkskonur fara ekki dult
með það að þær hafa miklar áhyggj-
ur af hve brösuglega gengur að
tryggja kynsystrum þeirra í karla-
flokkunum brautargengi í prófkjör-
um og skoðanakönnunum.
Frammákona systralagsins endur-
tekur opinberlega að „tegundinni"
sé hafnað.
Það er annars ekki andskotalaust
hve fáar konur sitja á Alþingi, í sveit-
arstjómum og áhrifastöðum ýmiss
konar. Þetta er nánast orðið sérís-
Jenskt fyrirbæri sé miðað við þjóðir
sem næstar okkur standa í efnahags-
legu og menningarlegu tilliti. Meðal
nágrannaþjóðanna ríkir mun meira
jafnrétti milli kynjanna hvað varðar
fjölda kjörinna fulltrúa en hér á
landi. Má nefna að í norsku ríkis-
stjóminni sitja níu konur, en stól-
amir eru alls nítján.
Skýringar á tregðu íslendinga til að
velja konur í ábyrgðarstörf liggja
ekki á lausu.
Rauðsokkur og femínistar geta
gníst tönnum og úthúðað karlaveld-
inu, kvenfyrirlitningu þess og yfir-
gangi. En það skýrir engan veginn
hve slaklega konum gengur að ná
kjörfylgi. Kvennabókmenntir,
kvennalist, kvennaguðfræði og
hvers kyns athvarf kvenkynsins og
aðskilnaðarstefnu femínistanna sýn-
ast ekki gera mikla stoð íslenskum
konum til framdráttar, að minnsta
kosti ekki á sviði stjórnmála.
Femíriismi, kvenremba og karlafyr-
irlitning er kannski ekki það sem
dugir konum best í jafnréttisslagn-
um. Jafnvel ekki heldur kvenna-
flokkur, sem af stórbokkalegum
misskilningi dæmir sjálfan sig til
áhrifaleysis.