Tíminn - 05.12.1990, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 5. desember 1990
Tíminn 5
Magnesíumútfelling úr vatni frá Nesjavöllum ógnar hitaveitulögnum Hitaveitu Reykjavíkur og húseigenda:
Ekki bara ryð og skítur
heldur eyöileggingarógn
íslenska skáksveitin hafnaði í átt-
unda sæti á Ólympíuskákmótinu í
Nova Sad. ísland hlaut 32 og 1/2
vinning eins og V-Þýskaland, Ind-
land, Svíþjóð, Holland og B-lið
Júgóslavíu. Samkvæmt sérstökum
stigaútreikningum, sem gerðir voru
þegar öll úrslit lágu fyrir, hlutu ís-
lendingar áttunda sætið. Þeir urðu
því efstir af öilum Norðurlandaþjóð-
unum.
Eins og áður hefur komið fram
urðu Sovétmenn efstir með 39 vinn-
inga. Bandaríkjamenn urðu í öðru
sæti með 35 og 1/2 vinning. Eng-
lendingar urðu í þriðja sæti einnig
með 35 og 1/2 vinning eins og Band-
ríkjamenn. Tékkóslavar urðu í
fjórða sæti með 34 og 1/2 vinning,
Júgóslavar í fimmta með 33 vinn-
inga, Kínverjar í sjötta sæti með 33
vinninga og Kúbumenn í sjöunda
sæti með 33 vinninga.
Nágrannar okkar Svíar urðu í ell-
efta sæti með 32 og 1/2 vinning,
Finnar urðu í 24. sæti með 31 og 1/2
vinning, Norðmenn urðu í 36. sæti
með 30 vinninga og Danir urðu í 37.
sæti með 30 vinninga.
khg.
magnesíumsílikata við upphitun og
afloftun. í vatni úr kaldavatnshol-
um á Nesjavöllum reiknast einna
mest yfirmettun af þeim grunn-
vatnssýnum sem athuguð voru.“
Lokaorð skýrslunnar eru þessi „Nið-
urstöður þessara rannsókna kalla á
mun nákvæmari líkantilraunir þar
sem fyrir standa frekari virkjanir á
háhitasvæðum landsins þar sem
ferskt vatn yrði notað sem varma-
miðill svo sem virkjun Hitaveitu
Reykjavíkur á Nesjavallasvæðinu,
en þar eru vísbendingar um vanda-
mál vegna útfellingu magnesíum-
sílikata."
Sigrún sagði í gær að fram hefði
komið á síðasta stjórnarfundi Veitu-
stofnana s.I. föstudag að stjórnar-
mönnum var ókunnugt um að slík-
ar viðvaranir hefðu verið gefnar og
sagði síðan: „Ég tel mikla hættu á
að útfellingar séu verulegur hluti
vandans, en ég er ekki sérfræðing-
ur. Ef um slíkar útfellingar er að
ræða í einhverju mæli, er óhjá-
kvæmilegt að ráðast í úrbætur strax
og ráðstafa til þess fjármunum á
næstu fjárhagsáætlun."
Afgreiðslu á tillögu Sigrúnar var
frestað í borgarráði í gær. En þær
úrbætur, sem hugsanlega þyrfti að
gera, gætu kostað allt að 500 millj.
króna.
Samkvæmt upplýsingum frá Orku-
stofnun er magnesíumsilikatútfell-
ing þekkt vandamál sem kemur upp
þegar ferskt vatn og hitaveituvatn
er blandað saman, en Orkustofnun
gerði rannsókn á þessu vandamáli
hjá hitaveitum almennt sem nota
ferskt vatn til upphitunar. Sérfræð-
ingar Orkustofnunar telja að Hita-
veita Reykjavíkur hafi gert rann-
sóknir og úttekt á þessu vandamáli
gagnvart Nesjavallavirkjun á sínum
tíma. Ekki náðist í hitaveitustjóra
til að afla upplýsinga um hvort svo
væri eða hvort þetta væri vandamál
sem blasti við þeim nú. Davíð Odds-
son borgarstjóri hefur krafist
skýrslu um máiið sem hann vill fá í
hendur í dag.
—GEÓ
Undanfarið hefur verið mikið um kvartanir vegna óhreininda svo
sem sands og ryðs í vatni því, sem kemur frá Nesjavallavirkjun, eins
og fram hefur komið í fjölmiðlum. Nú er hins vegar að koma í ljós
að einnig er kísill, magnesíum og brennisteinn til staðar í vatninu
sem orsakar útfellingu. Þessi útfelling getur sest inn á aðveiturör
og lagnir og eyðilagt þau.
Frá Nesjavallavirkjun kemur ferskt
vatn, sem hitað er upp, en ferskt
vatn er mjög magnesíumríkt. Þegar
upphituðu fersku vatni er blandað
við hitaveituvatn eða Iághitavatn
myndast mikil útfelling magnesí-
umsílikats sem getur orsakað þess-
ar skemmdir. Ef tilfellið er þetta,
hefði átt að dæla vatninu frá Nesja-
vallavirkjun sérstaklega, en ekki
inn í sjálft hitaveitukerfið þar sem
það blandast hitaveituvatni sem fýr-
ir er.
Sigrún Magnúsdóttir borgarfull-
trúi Framsóknarflokks, sem einnig
situr í stjórn veitustofnana lagði af
þessu tilefni fram í borgarráði í gær
fram svohljóðandi tillögu: „Borgar-
ráð samþykkir að skipa nú þegar
nefnd fimm sérfræðinga er gera út-
tekt á vandamálum þeim sem upp
hafa komið hjá Hitaveitu Reykjavík-
ur í kjölfar tengingar Nesjavalla-
virkjunnar. Nefndin skili tillögum
til úrbóta fyrir áramót.
í greinargerð með tillögunni segir
að sem kunnugt sé, hafi inntakssíur
í húsum stíflast hvað eftir annað
eftir að Nesjavallavirkjun var tengd
inn á kerfi Hitaveitunnar. í fyrstu
hefði verið talið að eingöngu væri
um að ræða óhreinindi, svo sem
járn (ryð) úr nýjum pípum og sand
ofl. en þetta myndi lagast með tím-
anum. Því miður virðist sú skýring
ekki einhlít því einnig sé kísill,
magnesíum og brennisteinn til
staðar í vatninu sem orsakar útfell-
ingu.
Þá segir í greinargerð Sigrúnar
Magnúsdóttur að í skýrslu Orku-
stofnunnar frá 1983 (Magnesíum-
síiikatútfellingar í hitaveitum) sé
varað sérstaklega við hættunni á út-
fellingu þegar blandað er saman
fersku vatni og hitaveituvatni eða
lághitavatni. í niðurstöðum þeirrar
skýrslu segir m.a. „vatn úr kalda-
vatnsbólum víðs vegar um landið
verður yfirmettað með tilliti til
ISLENDINGAR I
ÁTTUNDA SÆTI
Stefán Valgeirsson sér til þess að embættismenn
í fjármálaráðuneytinu hafi nóg að gera:
Hve miklu eyddu
pingmenn i TerOa*
log sl. tvo ar?
Stefán Valgeirsson alþingis-
maður hefur lagt fram á Alþingi
fyrirspurn til fjármálaráðherra
um ferðakostnað þingmanna og
ríkisstarfsmanna árið 1989 og
það sem af er þessu ári. Fyrir-
spurnin kemur í fcjölfar á svari
við fyrirspurn Inga Björns Al-
bertssonar um ferðakostnað
ráðherra, en talsverðar umræð-
ur hafa orðið um svarið í fjöl-
miölum.
Búast má við að embættismenn
í fjármálaráðuneytinu verði að
láta hendur standa fram úr erm-
um við að safna þeim upplýsing-
um sem Stefán vill fá. Stefán
vili að svarið, sem á að vera
skriflegt, verði ítariegt. í svar-
inu á að koma fram hvað margar
ferðir hver alþingismaður og
hver ríkisstarfsmaður fór á
þessum tveimur árum, hvert var
farið og hvað lengi viðkomandi
dvaldist erlendis.
En það er fleira sem Stefán vill
fá að vita. Hann viil að ferða-
kostnaðurinn verði sundurliðað-
ur í fargjöld, samanlagðan gisti-
og fæðiskostnað, risnu, dagpen-
ingagreiðslur, þar með talið álag
á þær og síöast en ekki sist
heildargreiðslur fyrir maka.
Búast má við að margir hafi
gaman að því að glugga í svarið
þegar það kemur, enda hefur
landinn gaman af því að tala um
náungann og öfundast út í hann.
Það er hins vegar spuraing
hvort ekki sé ástæða til að ein-
hver alþingismaður leggi fram
fyrirspum á þingi um kostnað
við að svara hinni stóru fyrir-
spura Stefáns Valgeirssonar.
-EÓ
Ari Trausti Guðmundsson með sérstæðar handbækur:
Hin hliðin á íslandi
í byggð og óbyggðum
Tvær bækur eftir Ara Trausta Guðmundsson, jarðeðlisfræðing, eru ný-
komnar úL Önnur er óvenjuleg myndabók um ísland og heitir „Hin hlið
íslands". Hin bókin heitir „A ferð um hringveginn“ og þar er farinn
hringvegurinn og valdir 75 staðir sem Ari TVausti lýsir nákvæmlega.
Ari Trausti segir bókina Á ferð um
hringveginn hugsaða sem ritröð
sem kæmi út reglulega og næstu
bækur gætu þá heitið ,Á ferð“ eða
„Hringvegur" eða „Hringvegur og
hálendið" o.s.frv. Bókin er um 250
síður í mjög stóru broti og þeir 75
staðir, sem fjallað er um, voru valdir
eftir því hvað höfundi þótti sjálfum
athyglisvert. Sagt er frá jarðfræði
staðanna, þjóðsögum sem tengjast
þeim og fleiru forvitnilegu. í bókinni
eru um 300 myndir með kortum og
skýringamyndum.
Ari sagði að sniðugt væri að lesa
bókin áður eða eftir að menn færu
hringveginn. Bókin er líka í öskju
þannig að lítið mál er að hafa hana
hjá sér í bílnum sér til glöggvunar.
Hin hlið íslands er á þremur tungu-
málum; íslensku, ensku og þýsku. Að
sögn Ara Trausta eru í bókinni tólf
kaflar og sýnir hver um sig einhverj-
ar óvenjulegar hliðar á íslandi, mik-
ið til af hálendinu. Myndir eru uppi-
staða hvers kafla en einnig er skrif-
aður texti sem snýst aðallega um það
hvað menn upplifa þegar þeir eru á
ferðalögum. Að sögn Ara TVausta lýs-
ir bókin fáförnum stöðum, jafnve!
stöðum sem enginn hefur komið
fyrr til, eða þá af þekktum stöðum
sem skoðaðir eru frá mjög sérkenni-
legu sjónarhomi. Allar myndir í bók-
inni, 70 talsins, eru eftir Hrein
Magnússon, ferðafélaga Ara Trausta
til margra ára.
Ari TVausti Guðmundsson hefur
skrifað fjölda bóka um ísland og
náttúru þess, m.a. um jarðfræði, eld-
virkni, fjallamennsku o.fl. khg.
Ari Trausti Guðmundsson.
Slysið í rannsókn
Maðurinn, sem lést þegar lítil eins-
hreyfils flugvél sem hann flaug
hrapaði við Nesjavallaveginn í fyrra-
dag, hét Þórir Aðalsteinsson. Þórir
var til heimilis að Reykási 2 í
Reykjavík og var hann fæddur 1.
janúar 1968. Hann var ókvæntur og
barnlaus og bjó í foreldrahúsum.
Rannsókn á slysinu stendur nú yfir á
vegum Loftferðaeftirlitsins, en brak
flugvélarinnar var flutt til Reykja-
víkur til rannsóknar. -hs.
Eldur í parhúsi
Um klukkan 17 í gær kviknaði eld-
ur í íbúðarhúsi í Hveragerði. Eldur-
inn kom upp á annarri hæð í sjón-
varpsherbergi, en um er að ræða tví-
lyft parhús. Slökkviliðið í Hveragerði
sá um slökkvistarfið og greiðlega
gekk að slökkva eldinn. Töluverðar
skemmdir urðu þó af vatni og reyk
um allt húsið. Tálið er líklegt að
kveiknað hafi í út frá sjónvarpi, en
rannsókn er á frumstigi. -hs.