Tíminn - 03.05.1991, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Föstudagur3. maí 1991
Ríkisstjórnin boðar breytingar á vinnslu- og dreifikerfi landbúnaðarvara:
Stórslátrun á
afurðasölunni?
Forseti Italíu
gerður heiðurs-
doktor Háskólans
Francesco Cossiga, forseti
Ítalíu, verður sæmdur heið-
ursdoktorsnafnbót við laga-
deild Háskóla íslands. At-
hðfnln fer fram í Háskóla-
bíói, sal 2, laugardaginn 4.
maí. Hún hefst fel. 16:45.
Með þessu viH Hásfeólí ís-
lands sýna virðingu sína fyrir
ítölskum menntum, fornum
og nýjum, og staðfesta þann
vilja sinn að efla menningar-
samband íslands og Ítalíu.
Francesco Cossiga lauk Jaga-
prófí við háskólann í Sassari árið
1948. Vitnisburður hans er ein-
stakur. Síðar stundaði hann
rannsóknir og framhaidsnám við
Rómarháskóla. Að því ioknu
sneri hann aftur til Sassari. Þar
var hann prófessor í stjórnskip-
unarrétti um árabil. Hann hefur
sfcrifað mörg rit. Meðal annars
um stjómskipunarrétt, stjómar-
farsrétt, refsirétt og réttarfar.
Á stúdentsárum sínum gefck
Cosslga í Kristilega demófcrata-
flofcfcinn. Hlaut hann þar sfcjótan
frama. Var fcosinn á þing 1958.
Næstu ár sat hann í ýmsum
áhrifamestu nefndum þess. Var
aðstoðarráöherra í ríkisstjdrn
Aldos Moro. Þeir voru nánir
samstarfsmenn. Árið 1974 hvarf
Cossiga úr prófessorsembætti.
Varð ráðherra stjómsýslumáta í
ríkísstjóm Ítalíu. Innanrífcisráð-
herra árin 1976-1978. Á árun-
um 1979-1980 var Cossiga for-
sætisráðherra og um sfceið for-
seti Evrópubandalagsins. Árið
1983 var hann kosinn forseti
öldungadeildar ítalska þingsins.
Árið 1985 varð Cossiga forseti
-aá.
Hólastifti:
Sr. Bolli í Laufási
kjörinn vígslubiskup
f stefnuyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar segir að gera þuríi breyt-
ingar á vinnslu- og dreifingarkerfí landbúnaðarvara. Jón Baidvin
Hannibalsson og fleiri ráðherrar í ríkisstjórninni hafa sagt að þar
liggi meinsemdin í íslensfcum landbúnaði og þar verði að gera upp-
skurð. Tíminn leitaði til forsvarsmanna samtaka afurðastöðva og
spurði þá álits á hugmyndum stjórnarínnar.
Hreiðar Karlsson, formaður
Landssamtaka sláturleyfishafa,
sagðist ekki vita nákvæmlega hvað
ný stjórnvöld ættu við og hverju af-
urðastöðvar ættu von á. „Ráðherrar
í nýrri ríkisstjórn hafa talað um að
það eigi að ná fram aukinni hag-
ræðingu og lækka kostnað og jafn-
framt að auka samkeppni. Ég held
að það sé hægt að hagræða og
lækka kostnað, en ég held að það
náist ekki endilega fram með auk-
inni samkeppni," sagði Hreiðar.
„Við höfum undanfarin ár unnið að
því að hagræða og lækka kostnað og
höfum náð þar nokkrum árangri.
Sá árangur hefur látið minna yfir
sér en ella vegna þess hvað sauðfé
hefur fækkað mikið í landinu. Það
er hins vegar víða hægt að gera bet-
ur og við erum stöðugt að vinna að
því. Sjömannanefnd gerði okkur
grein fyrir því í vetur að það væri
ætlast til þess að vinnslustöðvar
næðu fram sparnaði í sínum rekstri
og við höfum fullan hug á að gera
það eftir föngum."
Óttast þú að framundan séu erfiðir
tímar hjá afurðastöðvum?
„Sé tekið mið af sumum yfirlýsing-
um ráðherra ætti maður ekki að
reikna með mikið lengri lífdögum.
Ég vona hins vegar að nýr landbún-
aðarráðherra sé sæmilega jarð-
bundinn í þessu efni. Ég treysti því
einnig að menn muni talast við með
rökum, en mér hefur stundum
fundist nokkuð skorta á það,“ sagði
Hreiðar.
Óskar H. Cunnarsson, formaður
stjórnar Samtaka afurðastöðva í
mjólkuriðnaði, sagðist ekki vita
hvaða breytingar nýja ríkisstjórnin
hugsaði sér að gera á vinnslu- og
Kristján Ragnarsson um
aflamiðlun:
Jón breytir
þessu varla
í fyrra horf
Jón Baldvin Hannibalsson Íýsti
því yfir í sjónvarpsþætti si. þriðju-
dagskvöld að nú sé tíml til fcominn
að tafca aflamiðlun úr höndum
Kristjáns Ragnarssonar, enda sé
hún úrelt Framsóknarfyridbæri.
„Ég á nú ekki sætl í aflamiðlun-
innl. LÍÚ á þar að vísu tvo fulltrúa
af fimm. Þá skipar 15 manna
stjóm LÍÚ. f henni sit ég og á efcfci
annan hlut í aflamiðluninni. Mér
finnst Jón Baldvin gera títið úr
samtökum verfcamanna, sjómanna
og fiskvinnslunnar, sem eiga hina
þijá fulhrúana.
Annars hvarflar ekki að mér að
Jón Baldvin breytí þessu og færi
vaid aflamiðlunar aftur tíl ráðu-
neytisins. Á sínum táma varð góð
samstaöa um þessa lausn. Hún
hefur Ufca borið árangur. Útflutn-
ingur á óunnum físfci hefur dregist
saman, fiskmarkaðir hafa eflst, og
minni munur er nú á flsfcverði tím-
anlandt og utan. Það hvarflar efcfci
»ð mér að Jón Baidvin vilji breyta
því,“ segir Kristján Ragnarsson.
-aá.
dreifmgarkerfi landbúnaðarvara og
því ætti hann erfitt með að segja álit
sitt á þeim. Hann sagðist hins vegar
gera. fáö fyrir að á bak við þetta
stefnumið nýju stjórnarinnar lægju
hugmyndir og tillögur og vonaði að
hann fengi fljótlega tækifæri til að
kynna sér þær.
Hann sagði jafnframt að ekki væri
búið að vinna sambærilega skipu-
lagsvinnu í mjólkurframleiðslu og í
sauðfjárframleiðslu, eins og berlega
kæmi fram í búvörusamningnum.
Þá gætu hugmyndir um innflutning
á búvörum, ef þær yrðu fram-
kvæmdar, breytt mikiu fyrir mjólk-
uriðnaðinn.
Óskar minnti á að á síðustu árum
hafa verið skoðaðar ýmsar leiðir til
að koma á aukinni hagræðingu í
mjólkuriðnaði. Nýlega kom t.d. út
skýrsla um hagræðingu af fækkun
mjólkurbúa. „Það er Ijóst að mjólk-
uriðnaðurinn þarf að skoða sín
innri mál. Það hefur dregið úr
mjólkurframleiðslu, en mjólkurbú-
um hefur ekki fækkað að sama
skapi. Fækkun mjólkurbúa er hins
vegar mjög viðkvæmt byggðamál og
erfitt að ná um það sátt. Menn sjá
auðvitað eftir hverju starfi og víða á
landsbyggðinni eru mjólkurbúin
burðarás í atvinnulífi.
Utanríkisráðherra hefur sagt að
það verði meiriháttar sláturtíð í
haust og hann ætli sér að vera við-
staddur þegar Halldór Blöndal
slátri. Það á síðan eftir að koma í
ljós hversu góður slátrari Halldór
er,“ sagði Óskar.
Jón Baldvin Hannibalsson var
spurður hvað hann ætti við þegar
hann segði að auka þyrfti sam-
keppni í dreifingu og vinnslu bú-
Jón Baldvin Hannibalsson utanrík-
isráðherra lagöi í gær fram skýrsiu
á ríkisstjómarfundi um stööuna í
samningunum um Evrópskt efna-
hagssvæði og skýrði út fyrir sam-
ráðherrum sínum af hveiju samn-
ingamenn íslands hefðu gengið út
af samningafundi um sjávarútvegs-
mál. Samningamenn íslands munu
að öllum líkindum ekki taka þátt í
samningafundum á ný, nema sem
áheymarfulltrúar, fyrr en EB hefur
lagt fram formlegt tiiboð í sjávarút-
vegsmáium. Hannes Hafstein, aðai-
samningamaður íslands í viöræð-
unum, er kominn tii íslands til
skrafs og ráöagerða við íslensk
stjóravöld.
„Með því að ganga af fundi erum
við að gefa til kynna með sýnilegum
hætti að okkur sé farið að leiðast
þófið. Við viijum að samningsaðili
okkar, framkvæmdastjórn EB, hraði
efndum á því loforði að koma með
vara, hvort hann vildi fjölga slátur-
húsum og mjólkurbúum.
Hann svaraði því til að bændur
væru bundnir í einokunarkerfi. Þeir
mættu ekki óska eftir tilboðum í
slátrun. Kostnaður við slátrun væri
fast ákveðinn, þrátt fyrir að vitað
væri að hann væri mismunandi
milli sláturhúsa. Markaðurinn veiti
þessu kerfi ekkert aðhald. Kostnað-
inum af kerfinu sé velt yfir á neyt-
endur eða ríkið. Afleiðingar þessa
kerfis birtist m.a. í þeirri staðreynd
að á síðasta hausti kostaði 2300
krónur að slátra einum dilk á ís-
landi, en 300 krónur í Skotlandi.
„Það skilar ekki árangri að moka
peningum í þetta kerfi. Þrátt fyrir
34 milljarða útgjöld á seinasta kjör-
tímabili og þrátt fyrir 5,5 milljarða í
niðurgreiðslur hefur ástandið hald-
ið áfram að versna. Bilið milli fram-
leiðslugetu og neyslu hefur haldið
áfram að breikka. Niðurstaðan er sú
að útför þessa kerfis fer fram við há-
tíölega viðhöfn í haust.“
Mega bændur þá eiga von á betri
tímum með nýrri rfkisstjórn?
„Ég vil segja við bændur: Með vini
eins og þá, sem þeir hafa átt á und-
anförnum árum, þurfa þeir enga
óvini. Minn flokkur er ekki þeirra
óvinur. Við höfum gagnrýnt þetta
kerfi. Reynslan hefur sýnt að það
hefur ekki reynst bændum vel og
það hefur ekki reynst neytendum
vel. Það er oft svo í pólitík að menn
hafa tilhneigingu til að hengja boð-
bera válegra tíðinda, en úr því sem
komið er gera menn best í því að
læra af óförunum.
Búvörusamningsdrögin gera bara
kröfu um aukna framleiðni á hend-
ur bændum, sem þýðir að lokum að
það er stefnt að því að lækka verð til
bænda. Ef ekkert verður gert með
vinnslu- og dreifingarkerfið mun
árangurinn bara verða étinn upp af
milliliðakerfinu og verðlækkun
mun ekki skila sér til neytenda,"
sagði Jón Baldvin.
Séra Bolli Gústavsson í Laufási
hefur verið kjörinn vígslubiskup
Hólastiftis. Þetta kom í ljós þegar
atfcvæði í kosningu til þessa emb-
ættis voru talin á biskupsstofu í
gær.
Atkvæði féllu þannig að sr. Bolli
hlaut 8 atkvæði, sr. Þórhallur
Höskuldsson á Akureyri 10,- sr.
Kristján Valur Ingólfsson á Gren-
jaðarstað 6, og sr. Sigurður Sig-
urðarson á Seifossi 1 atkvæði. Sr.
Bolli hlaut því lögmæta kosningu,
þ.e. hreinan meirihluta. Hann
verður vígður til embættisins í
Hóiadómkirkju 23. júní næstkom-
andi af herra Ólafi Skúlasyni, bisk-
upi íslands.
Bolli Gústavsson er fæddur árið
1935 og lauk guðfræðiprófi árið
1963. Hann var fyrst sóknarprestur
í Hrísey, en hefur verið prestur í
Laufási síðan 1966. Hann hefur
Séra Bolli Gústavsson.
fengist við margskonar fræðistörf
og dvelst nú við rannsóknir í Kaup-
mannahöfn. -sbs.
Samningamenn Islands gengu út af fundi með samningamönnum EB. Utanríkisráðherra segir þetta vera:
Skilaboð um að okkur er
að leiðast þófið
formlegt tilboð í sjávarútvegsmál-
um, en því var lofað að það kæmi
fram í febrúar. Við erum að minna á
að tíminn er að hlaupa frá okkur. Ef
ekki verður komið fram með lausn í
þessum mánuði verður EES-samn-
ingur ekki undirskrifaður 24. júní,
eins og ráðgert er. Menn verða því að
koma upp úr skotgröfunum og finna
lausn á málinu. Með þessari ákvörð-
un erum við jafnframt að sýna fram
á alvöru málsins og að við munum
aldrei fallast á veiðiheimildir í stað-
inn fyrir aðgang að markaði," sagði
Jón Baldvin um þessa ákvörðun.
„Fyrstu viðbrögð við þessari
ákvörðun okkar eru auðvitað nei-
kvæð. EFTA-ríkin kvarta yfir því að
við séum harðhausar og óbilgjarnir.
Við erum það og hljótum að vera
það. Það er hins vegar komið að því
að þeir forystumenn EB, sem hafa
sagst skilja og viðurkenna sérstöðu
íslands, standi við orð sín.“
Jón Baldvin sagði að þrátt fyrir
aukinn þrýsting af hálfu íslendinga
væri ólíklegt að EB næði að koma
sér saman um tilboð í sjávarútvegs-
málum fyrir ráðherrafund EB og
EFTA, sem verður haldinn 13. maí
næstkomandi. Hann sagði að ef
hægt yrði að leysa á þeim fundi
ágreiningsmál önnur en sjávarút-
vegsmál, spurninguna um greiðari
aðgang fyrir landbúnaðarvörur að
mörkuðum EFTA- landa og deiluna
um þróunarsjóðinn, væru það ekki
stærri mál en svo að hægt væri að
leysa þau á pólitískum grunni á til-
tölulega stuttum tíma.
Ailmikið hefur verið rætt um það á
síðustu misserum að brostinn sé
flótti í lið EFTA og að meirihluti
EFTA-þjóðanna sé á leið inn í EB.
Jón Baldvin sagði það taka mörg ár
fyrir EFTA-þjóðirnar að semja um
aðild að EB. EFTA-þjóðirnar, ekki
síst Austurríkismenn og Svíar, geti
hins vegar ekki beðið eftir lausn í
mörg ár og því leggi EFTA áherslu á
að ná samningum um EES.
Jón Baldvin sagði að í ljósi þeirrar
umræðu, sem nú fer fram í öðrum
EFTA-ríkjum um aðild að EB, sé
ekkert nema gott um það að segja ef
svipuð umræða fer af stað hér á
landi. „Auðvitað verður þetta mál
mjög til umræðu á kjörtímabilinu.
Það sögðum við líka í kosningabar-
áttunni. Við útilokuðum ekki fyrir-
fram aðild einhvern tímann eftir
aldámót, en vildum að fram færi
vandað mat á kostum og göllum.
Hingað til hafa allir flokkar hafnað
aðild og því hefur ekkert alvöru mat
farið fram. Ef samningar um EES
takast og íslendingar fá frjálsan
markaðsaðgang að EES án þess að
þurfa að kaupa það því verði að
hleypa EB-flota hér inn, er, að mínu
mati, alls ekkert sem knýr á um að
ísland stígi eitthvert skref í átt til að-
ildar að EB,“ sagði Jón Baldvin.
-EÓ