Tíminn - 03.05.1991, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Föstudagur 3. maí 1991
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavik
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Augiýsingastjóri: Steingrlmur Gíslason
Skrifstofur.Lyngháls 9,110 Reykjavlk. Sími: 686300.
Auglýsingctsími: 680001. Kvöldsíman Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1100,- , verð I lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Nýkapitalismi
Hin nýja ríkisstjórn undir forsæti Davíðs Oddsson-
ar er lánsöm að því leyti að hún tekur við góðu þjóð-
arbúi í batnandi viðskiptaárferði.
Á undanförnum þremur þingárum eða u.þ.b.
tveimur og hálfu almanaksári, í valdatíð ríkisstjórna
undir forsæti Steingríms Hermannssonar, hefur átt
sér stað endurreisn í atvinnu- og efnahagsmálum
sem er sá grundvöllur sem ný ríkisstjórn hefur á að
byggja.
Hin nýja ríkisstjórn tekur við völdum, þegar enn
ríkir tímabil þjóðarsáttar um þróun efnahags- og
kjaramála. Að því samkomulagi stóðu vinnuveit-
enda- og launþegasamtökin í fullu samstarfi við rík-
isvaldið auk aðildar bændasamtaka á þann hátt að
telja má að marki tímamót í samstarfi stéttarsam-
taka og ráðandi þjóðfélagsafla. Hlutur þjóðarsáttar-
innar verður aldrei ofmetinn í farsælli þróun efna-
hagsmálanna. Fráfarandi ríkisstjórn sýndi í verki að
hún virti þjóðarsáttina til jafns við sínar eigin efna-
hagsaðgerðir og gerði ekki skil þar á milli. Ný ríkis-
stjórn ætti að temja sér sömu afstöðu til þessa máls
og búa sig undir nýja þjóðarsátt, þegar tímabili nú-
verandi allsherjarsamkomulags lýkur í haust.
Ekkert sýnir betur mismun aðstæðna við stjórnar-
skipti en samanburður á efnahagsástandinu haustið
1988 þegar Steingrímur Hermannsson tók að sér að
mynda stjórn og nú, þegar ríkisstjórn Davíðs og
Jóns Baldvins er að hefja feril sinn. Haustið 1988
ríkti alvarlegri efnahagskreppa en lengi hafði verið
sem lýsti sér fyrst og fremst í því að útflutningsfram-
leiðslan var að stöðvast, svo að það hafði áhrif um
allt efnahagskerfið. Vorið 1991 hefur orðið gerbreyt-
ing á rekstrarafkomu í atvinnulífinu. Nú talar eng-
inn um að stöðvunarhætta sé yfirvofandi. Núverandi
ríkisstjórn þarf því ekki að hefja stefnuyfirlýsingu
sína á því að kunngera að hún hafi verið mynduð „til
þess að leysa bráðan efnahagsvanda" eins og var
1988. Ríkisstjórn Davíðs Oddssonar siglir sléttan sjó
í efnahagsmálum, þegar hún leggur frá landi.
Samkvæmt stefnuyfirlýsingu hinnar nýju ríkis-
stjórnar fer ekki milli mála að hér er um að ræða
ríkisstjórn nýkapitalisma og óheftrar markaðs-
hyggju. Með þátttöku sinni í þessari ríkisstjórn hef-
ur Alþýðuflokkurinn endanlega horfið frá stuðningi
sínum við sósíaldemókratískt frjálslyndi sem m.a.
felst í að halda beri uppi blönduðu hagkerfi, breyti-
legu eignarhaldi og rekstrarfyrirkomulagi og láta fé-
lagshyggju ráða því hvernig tekjum er skipt í þjóðfé-
laginu, hvernig lífskjör verða jöfnuð og mannrétt-
inda notið fyrir alþýðu manna, þ.á m. skólaganga og
menntunarmöguleikar.
Alþýðuflokkurinn er kominn á það stig í höndum
núverandi forystumanna sinna að ekki þarf að stíga
nema nokkur skref til að búið sé að koma honum
fyrir sem hæfri grúppu undir allsherjarregnhlíf
Sjálfstæðisflokksins. Verður fróðlegt að fylgjast með
þróun hins íslenska sósíaldemókrataflokks næstu
misseri.
—ji,.. ,ii..... ........................■■■.-
GARRI
Gam hefur verið bent á greln í
Morgunblaðinu daginn fyrír ai-
þíngiskosningamar, þ,e. 19. aprfl
sJ., eftir raann, sem birt er mynd af
og kynníur sera læknir í Heykjavfk
og borgarfulltrúi fyrir Sjálfsteðis-
flokkinn. Við nánari eftirgrennsJan
með aðstoð símaskrárinnar og
fleiri uppflettirita kemur í Jjós að
sérgrein þessa raanns er geðlækn-
ingar. Já, geðlækningar. SjáJJur
héillr maðurinn IngóJfur Steinar
SveJnsson.
J^að ero að vísu svolítiJ látalæti úr
Garra að segja að honum hafi verið
„bent á“ greinina, því að hann
hafði vissulega séð hana og rýnt í
hana nógu mikið til þess aö flnna
að hún var hvorki prenthæf né Jes-
andi. En því fleiri sem lcgiö hafa í
Garra um að lesa hana betur og
átta sig á að greinin $é hneyksli en
eieki meinlausir órar „vitiauss
manns“ (elns og sumir hafa tll
orða tekið) lagöi Garriþað Íoksins
inni einnl að slík spuming á síðum
Morgunblaðsins daginn fyrir kosn-
ingar væri ekká tÓmt guðsbamaJjjal
og það því fremur að höfundur er
kynntur sem borgarfulltrúJ Sjálf-
steðisflokksins, þá segir fyrir-
sögnin minnst til um það sem
stendur í meginmáli greinarinnar.
En af því að ekki þarf að éta heilt
naut fil að vita hvemig nautakjöt
að vera framsóknarmaður er and-
Jegs eðlis. Þeir teJja sig þurfa að
Ufa á öðrum... Jðelm er eðlilegt að
trúa því að aJIir þurfi að Jifa á
skrif Ingólfs geðlæknJs í
löogu máli tfl að kynna höfundar-
einlíenni hans, skal JátJð nægja að
vetja úr nokkrar setningar. en út-
gangspunlrtur geðteknlsins er sá
aðgera verði ráð fyrir sérstakri teg-
und geðbilunar sem hann kailar
framsóJmarmennsku og er þjökun-
arsjúkdómur þeirra tugþúsunda
íslendinga sem styðja Pramsókn-
arfloklrintt.
sauöfé á gjöf... Framsóknarmenn
Jagast sjaldan af sjálfum sér ...
skilja ekki hugtakið eignarréttur...
geta á vissan hátt skilið kenningu
sósíalismans, en þó aðeins með
sama hætti og félagi Napóleon í
sögu George Orwells, AnimaJ
Farm. Hann skiídi bræðralagið
þannig að hann ættí sjáJfur að vera
yfirsvínið" o-s.frv., o.s Jrv.
„Heímska er
ólæknandi“
Svona skrifa gcðlæknar Sjálfsteð-
isfiokksins um stjómmáJ. Hvemig
skyldi svona mönnum endast dóm-
, sem
Mórallinn í sögunni * - “ÆirÆ
til orðs. En af því Garri er gætínn í
orðum og dagfari, ekki síst vara-
samur gagnvart meinyrðalöggjöf-
innl, ætlar hann elclri að kalla Ing-
ólf geðtekni neinum ónefnum, þó
hinu sé ekkí að neita að hann
myndi aldrei ráðleggja vini sínnm
að Jeita teknísráða hjá þessutn
borgarfulltrúa Reykjavíkurihalds-
Höfundareinkenni
Ingólfs Steinars
SkaJ nú vildð að grein Ingólfs
Steinars Sveinssonar geðtelmis
eftir því sem rúm leyfir, Hún ber
fremur saldeysisJega fyrirsögn,
nefnllega: Er unnt að endurbtæfa
framsóJcnarmann? JWtt Jesanda
gætí að vísu grunað af Jyrirsögn-
EðJi framsóknarmanna lýsir höf-
undur með „dæmisögu“ af geml-
ingi sem lifði af útigöngu heiian
vetur á öræfum, en annar gemling-
ur sem gengið hafði úti honum til
samlætis fram á vor féll að lolcum,
cn hinn eftirlifandi lagðist hji hræ-
inu og lá þar, þar til hann fannst og
bafði þá lúsio af hinum dauða
skrföið yftr á þann sem liföi tJJ þess
að nærast á Jíftóru hans. Netna
því, enda má fara nærri um svarið
hjá hverjum þeim sem er normal
og þarf elriri JæknisJærðan mann
tH, en hellbrigð skynsemi er greini-
um sem skriðið hafa gegnum
JæJmadeiJdlna. Verst er þó ef þeir
ars Sveinssonar geðlæknis á þess-
ari geðslegu dæmisögu er það lús-
in sem spilar ruJJu framsúlmar-
mannsins: „Það sem eintennir
framsóknarmenn er ekJd bygg-
lyndi þessara gemlinga, hcldur
hátteml Júsanna."
Eftír þennan lestur þarf Jesanáa
ekJd að furða það sem á eftír fer,
svo sem elns og þetta: „Sú árátta
kunna eJdd að skatnraast sín. Um
siðareglur Jækna verður beldur
eldri rætt við slíka menn. længi var
í mhinum haft fyrir austan svar
Jónasar Jónssonar frá Hriflu, sem
hann gaf á fundi á Seyöisftrði á
sinni tíð (ncma það hafi verið á
Norðfirði), þegar fltaldsmaöur á
staðnum bar á hann að hann væri
oft lækna, cn helmska er ótekn-
andi.“ Garri
VITT OG BREITT
Ógnir framfaranna
Það þótti mikill sigur þegar lax
náði að halda lífi er hann gekk upp
Thames og allt upp undir fomar
hrygningarstöðvar. Um svipað leyti
tókst hollenskum Ijósmyndara að
framkalla filmu í vatninu úr Rín. Til
að ná fram mynd þarf mikið magn
af kemískum efnum sem leyst eru
upp í vatni. Um líf í slíkri blöndu er
ekki að ræða. Vötnin miklu í Norð-
ur- Ameríku voru orðin nær al-
dauða þegar takmarkað var það
magn sem sturtað var í þau af fín-
ustu þvottaefnum, skordýraeitri, til-
búnum áburði og úrgangi iðnaðar-
framleiðslunnar.
Súrt regn heldur áfram að drepa
gróður á landi og í vötnum og sums
staðar í Mið-Evrópu er ekki hægt að
draga að sér lífsanda lengur þar sem
loftið er banvænt.
Olíubrennsla og útblástur úr iðju-
verum eru víða að gera þéttbýli
óbyggilegt og hvað gera á við 20
milljónir íbúa Mexíkóborgar veit
enginn þar sem loftið er eitrað og og
jarðvatnið undir borginni á þrotum.
í Hvíta-Rússlandi líða milljónir
manna vegna óholira geisla síðan
orkugjafinn mikli, sem átti að veita
birtu og yl, sprakk.
Aralvatn er að hverfa og þar með
búseta á gríðarlegum landsvæðum,
og Coloradoáin styttist stöðugt og
eru áratugir síðan ósar hennar
hurfu. Kalifornía er að þorna upp.
Osonlagið er að verða eins og göt-
óttur peysugarmur sem orðinn er
svo trosnaður að ekki er hægt að
stoppa í götin lengur.
Váboðar af
mannavöldum
Svona má lengi telja upp fleiri og
fleiri váboða sem herja á lífríki Jarð-
ar og eiga það sameiginlegt að vera
allir tilkomnir af mannavöldum.
Það sem einkum er lífríkinu
skeinuhætt er yfirleitt tilkomið
vegna tæknikunnáttu og framfara í
vísindum og framleiðni og síðan
tröllatrú á hagvöxtinn.
í framsókn vísindanna sést mönn-
um ekki fyrir og oft á tíðum er erfitt
að greina á milli hvort er lífríkinu
hættulegra, þau tækniundur sem
fundin eru upp og framleidd til
hernaðar og drápa, eða þau sem
þjóna eiga einhvers konar „friðsam-
legum tilgangi".
A brjálæðislega öru framfaratíma-
bili hafa hinir gætnari menn iðu-
lega varað við alls kyns uppfinning-
um og notkun efna, orkugjafa og
hvers kyns nýjunga. En viðkvæðið
hefur einatt verið hið sama — það
finnast einhver ráð til að koma í veg
fyrir þessa eða hina mengunina.
Framfarirnar eru svo örar, segja
tæknikratarnir, að það verða engin
vandkvæði þegar fram í sækir að
eyða efnum eða bæta úr súrefnis-
þörf eða rækta örfoka land eða
galdra fram vatn þar sem það er
þorrið.
En ráðin finnast ekki og framfara-
sóknin til útrýmingar og eyðingar
lands, lofts og lagar heldur áfram í
nafni framleiðni og bættra lífskjara.
Þeir sem ekki taka þátt í kapp-
hlaupinu dragast aftur úr, segja þeir
sem eru svo uppáfmningasamir, að
þeir hafa tekið sér vald sem trúar-
brögðin sögðu, þegar þau voru og
hétu, að aðeins væri í höndum skap-
ara himins og jarðar og andskota
hans, djöflinum í neðra.
Sókn og vöm
Sjáfiimglaðir og hrokafullir vís-
indamenn og hagvaxtarpostular eru
sumir hverjir famir að líta á sköp-
unarverk sín aðeins gagnrýnni aug-
um en tíðkaðist meðan framfara-
sóknin var hvað hörðust, en hún
hefur staðið yfir linnulaust alla
þessa öld.
Batnandi fólki er best að lifa. í stað
þess að úthrópa alla þá sem varað
hafa við óheftum „tækniframför-
um“ sem íhaldssama sérvitringa,
em sumir tæknikratar famir að
horfast í augu við staðreyndir í stað
þess að skjóta sér undan allri um-
ræðu um þau mál sem um þessar
mundir varða meiru um ekki aðeins
framtíð mannkynsins, heldur einn-
ig alls lífríkis Jarðar, en nokkur önn-
ur málefni. En það er mengun
margs konar af mannavöldum.
í dag verður haldinn ráðstefna í
Reykjavík um ábyrgð verkfræðinga
á umhverfinu og er hún haldin á
vegum Félags ráðgjafarverkfræð-
inga.
Það er lofsvert að einmitt vel
menntaðir tæknimenn fari í fullri
alvöm að gera sér grein fyrir hvert
tæknin getur leitt samfélög manna,
dýra og plantna þegar kappinu fylg-
ir ekki forsjá. Það er löngu orðið
tímabært fyrir þá að staldra við og
athuga sín mál.
Vísindin efla nefnilega ekki alla
dáð. Þau geta allt eins tortímt
henni, eins og reyndar lífrikinu eins
og það leggur sig.
OÓ