Tíminn - 08.05.1991, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 8. maí 1991
Tíminn 7
VETTVANGUR
Dr. Hannes Jónsson, fv. sendiherra:
Taps- og gróðareikningur Islands vegna aöildar að Efnahagssvæói Evrópu:
Tapið er yfirgnæfandi,
ábatinn smávægilegur
Viðskipti með
sjávarafurðir
Athyglisvert er að fram að þessu
hefur Evrópusamfélagið ekki
fengist til að ræða viðskipti með
sjávarafurðir í samningaviðræð-
unum um EES, enda sjávarafurð-
ir utan fjórfrelsisins eins og land-
búnaðarvörur. Að tillögu EB á að
ræða viðskipti með sjávarafurðir
sem einn af lokaþáttum samn-
ingaviðræðnanna. Við vitum þó
nokkurn veginn á hverju við eig-
um von. f samningsumboði EB
til sinna manna frá 19. júní 1990
er tekið fram, að ekki megi sam-
þykkja frjálsan aðgang að fisk-
mörkuðum EB- ríkja nema í stað
komi aðgangur þeirra að fiski-
miðum í efnahagslögsögu EFTA-
ríkja, þ.á m. íslands. Þessi stefna
var áréttuð á fundi fastafulltrúa
EB-ríkja í Brussel 7. mars sl., en
um líkt leyti fréttist af óformleg-
um vinnutilboðsdrögum EB, þar
sem talað er um óverulega lækk-
un tolla af flökum og saltfiski
gegn því að EB- ríkin fái að veiða
30 þúsund tonn af fiski árlega í
lögsögu EFTA- ríkjanna, þ.á m.
íslands. Tillagan hefur enn ekki
verið lögð fram vegna þess að
meðal EB-ríkjanna upphófust
deilur um, hvernig skipta ætti
þessum veiðiheimildum á milli
þeirra. Er nú einna helst búist
við að slíkar tillögur verði lagðar
fram um miðjan maí. Þegar þeim
er mætt má ekki gleyma, hvaða
áhrif að þjóðarétti slíkir við-
skiptasamningar mundu hafa á
aðra „bestu kjara samninga" sem
við höfum gert á vegum GATT og
gera okkur í raun ómögulegt að
veita veiðiheimildir í viðskipta-
samningi gegn tollfrelsi á mark-
aði, vegna fjölda krafna, sem
vænta mætti frá öðrum GATT-
ríkjum í kjölfarið.
Allt of oft gleymist í þessu sam-
bandi, að samkvæmt alþjóða-
venju greiða útflutningslönd
enga innflutningstolla. Það gera
innflytjendur og endanlega neyt-
endur. Fullyrðingin um, að við
höfum greitt 1,5 milljarð króna
1988 og 1,8 milljarð 1990 í inn-
flutningstolla af saltfiski og flök-
um til EB-ríkjanna og samtals af
öllum innflutningi til þeirra 3,8
milljarða 1988 og 6,5 milljarða
1990 er hrein fabúla. Þessar tölur
eru búnar til í stjórnarskrifstof-
um í Reykjavík og höll Mammons
við Kalkofnsveg. Þær eru ekki
rauntölur, heldur framleiddar
með því að reikna út hver inn-
flutningstollurinn gæti hafa orð-
ið miðað við magn og verð út-
flutnings okkar til EB og tollpró-
sentu þeirra af útflutningsvöru
okkar. Tollklarering og greiðsla
tolla var alfarið í höndum inn-
flytjendanna í EB- ríkjunum,
ekki okkar sem útflytjanda, sam-
kvæmt alþjóðlegri venju. Sama
máli gildir t.d. um innflutning
heildsalans í Reykjavík á bifreið-
um, búsáhöldum og vefnaðar-
vöru frá EB-ríkjunum til íslands.
Hann, en ekki útflytjandinn í EB-
ríkjunum, greiðir tollinn. í
mesta lagi hefur íslenski fiskút-
flytjandinn, eins og t.d. SÍF, tekið
eitthvað tillit til innflutnings-
tollsins við verðákvörðun hluta
vörunnar við aðstæður mikils
framboðs, en síður við aðstæður
Alltofoftgleymistí
þessu sambandi, að
samkvæmt
alþjóðavenju greiða
útflutningslönd enga
innflutningstolla.
Það gera innflytj-
endur og endanlega
neytendur.
Fullyrðingin um, að
við höfum greitt 1,5
milljarð króna 1988
og 1,8 milljarð 1990
í innflutningstolla af
saltfiski og flökum til
EB-ríkjanna og
samtals af öllum
innflutningi til þeirra
3,8 milljarða 1988
og 6,5 milljarða
1990 er hrein fabúla.
mikillar eftirspurnar og hækk-
andi verðs, sem hefur verið aðal-
einkenni fiskmarkaðarins í Evr-
ópu að undanförnu. Hinar vill-
andi missagnir um innflutnings-
tollgreiðslur okkar af
fiskútflutningi til EB-rfkja þarf
að leiðrétta, svo fólk fái rétta
mynd af málinu í heild, en sé
ekki blekkt með fölskum gervi-
rökum til fylgis við EES. Þessa
leiðréttingarskyldu bera bæði ís-
lenskir fiskútflytjendur og
stjórnvöld.
Hitt má einnig hafa í huga, að
samkvæmt skýrslu Þjóðhags-
stofnunar frá 15. febrúar 1991
framleiða EB- ríkin samtals um 4
milljónir tonna af fiski til mann-
eldis á ári. Neysla þeirra er tvöfalt
þetta magn, eða um 8 milljónir
tonna á ári. Þau þurfa því að
flytja inn um 4 milljónir tonna af
fiski til manneldis á ári. Allur
fiskafli okkar er ekki nema um
1,6 milljón tonna á ári, eða lið-
lega 1/3 af innflutningsþörf 12
EB- ríkjanna. Hvað segir þetta
okkur? Halda menn að við þurf-
um að vera á einhverju flæðiskeri
stödd með markaðssetningu okk-
ar í Evrópu, Bandaríkjunum, As-
íu, A-Evrópu og víðar? Auðvitað
ekki, enda hvarvetna meiri eftir-
spurn eftir sjávarafurðum um
þessar mundir en framboð. Hvers
vegna skyldum við þá taka ein-
hverjum afarkostum EB við
samningana um aðild að Efna-
hagssvæði Evrópu?
Lokaorð
AthuguII lesandi hefur nú vafa-
lítið gert sér grein fyrir því, að
það er eftir litlu fyrir okkur að
slægjast með hugsanlegri aðild
að Efnahagssvæði Evrópu sam-
kvæmt fyrirliggjandi hugmynd-
um. Fyrir okkur væri það lélegur
business, sem glöggir kaupsýslu-
menn sjá að við eigum að varast.
Æ fleiri forustumenn í sjávarút-
vegi hafa komið auga á þetta,
eins og yfirlýsingar þeirra sanna.
Almenningur þarf að skoða
þetta mál langtum betur en tæki-
færi hafa gefist til. Einnig þarf að
skoða aðra valkosti, sem gætu
þjónað okkar hagsmunum betur
og forðað okkur frá takmörkuðu
fullveldisafsali.
Einangrun okkar á sviði milli-
ríkjaviðskipta eða lokun glugga
að Evrópu eru alls ekki á dagskrá.
Á dagskrá þarf að vera aukin frí-
verslun í víðara samhengi, þ.e. í
hnattrænu fremur en sér-evr-
ópsku samhengi. Frjáls heims-
verslun þjónar hagsmunum ís-
lands langtum betur en þröng
svæðisbundin fjórfrelsis- verslun
innan Evrópu.
Vafalítið verður stærsta verkefni
nýrrar ríkisstjórnar í utanríkis-
málum að blása burtu moðreykn-
um um Evrópumarkaðsmálin og
styrkja íslenska utanríkisvið-
skiptahagsmunagæslu hnattrænt
fremur en að láta múra okkur
inni í þröngum sér-evrópskum
viðskiptahagsmunum gamalla
nýlenduvelda. Til þess þarf hæfa
menn í ríkisstjórn, sem láta ekki
hugsunarlaust mata sig þar til
þeir lenda í ógöngum heldur
nenna að setja sig sjálfir inn f
málin og þjóna að eigin dóm-
greind bestu hagsmunum ís-
lands.
FRÍMERKI
„NORDIA-91 “
Um þessar mundir er að koma í ljós
endanleg mynd þess sem gerast
mun á frímerkjasýningunni
„NORDIA-91". Þar verður margt for-
vitnilegt að skoða af góðum frí-
merkjasöfhum, bæði erlendum og
innlendum, en auk þess margt ann-
að sem safnarar hafa áhuga á. Á sýn-
ingunni verða til dæmis átta póst-
hús með sérstimpla, frá öllum Norð-
urlöndunum og einnig svæðum
eins og Álandi, Færeyjum og Græn-
landi. Þannig verða allar póststjóm-
imar með bæði póststimpla og sölu-
deildir. Auk þeirra verða svo a.m.k. 7
frímerkjakaupmenn með sína sölu-
bása á sýningunni, bæði innlendir
og erlendir. Þá verða Félag frí-
merkjasafnara í Reykjavík, Klúbbur
Skandinavíusafnara og myntsafnar-
ar með sína sölubása. Alls hafa verið
pantaðir 19 básar og þar verður
margt að fá.
Þá verður fn'merkjasöfnurum boð-
ið upp á að hafa skiptimarkað og fá
til þess borð í einn dag. Geta þeir þá
komið með merki sín og skipt við
aðra safnara eða þá selt af sínum
merkjum og keypt af öðmm, eins og
þá lystir. Gildir þetta vitanlega ekki
aðeins um frí'merkjaefni heldur
einnig um mynt og kort, barmmerki
og fleira sem safna má. Miðað við
það sem undirritaður þekkir frá slík-
um skiptimörkuðum heima og er-
lendis, verður mikið líf í tuskunum
þama. Ekki sakar að þessi þjónusta
verður boðin söfnurum ókeypis.
Þá verður sýningin einnig með sína
eigin minjagripasölu, en þar verður
hægt að fá barmmerki sýningarinn-
ar, minnispening hennar, auk um-
slaga, bréfspjalda og margs fleira. Er
ekki að efa að fjöldi manns vill eiga
minjagripi frá slíkri sýningu. Þá
verður einnig fleira en fn'merkjaefni
sýnt þama. Þar á meðal verða sýnd
landakort frá íslandi, barmmerki
ýmissa félaga, póstkort, þættir úr
sögu hinna ýmsu frí'merkjaklúbba.
Ennfremur mynt og seðlar og svo
peningar nútímans, eða plastkortin.
nvUT N(ja
^ 1 ■^
NORDIA 91
i ll |
'1991
Þá fá unglingamir sinn sess á þess-
ari sýningu. Þáttur þeirra verður
meðal annars í því fólginn að veitt
verður tilsögn og svo verða keppnir í
ýmsu formi. Þá verður veglegt upp-
boð fyrir þá sem vantar dýru frí-
merkin í safnið sitL Þetta verður al-
þjóðlegt uppboð með tölvutengingu
við útlönd, svo að hægt verður að
bjóða í „vítt of veröld". Þetta uppboð,
sem haldið verður af Lars Tore Erik-
son í Svíþjóð, verður haldið laugar-
daginn 29. júní. Er þama lögð
áhersla á vandað íslenskt efni, en
beina línan til Svíþjóðar mun
tryggja að bestu möguleg verð fáisL
Sú deild sýningarinnar, sem undir-
rituðum virðist að geti orðið hvað
forvitnilegust, er kynning á frí-
merkjaútgáfum. Þar verður nokkr-
um stillt upp og kynnt riss og teikn-
ingar listamanna, eða öðm nafni til-
lögur þeirra að nýjum frí'merkjum.
Auk teikninganna verður þama að
finna hinar ýmsu litarprufúr merkj-
anna frá fyrirtækinu sem prentar
þau og prófunarprentanir þeirra. Þá
mun Þröstur Magnússon, sem hefir
verið mikilvirkur frímerkjateiknari
fyrir íslensk frímerki, verða einn dag
á sýningunni og kynna þar hinar
margvíslegu tillögur sínar og út-
skýra þær. Hefir slíkt ávallt verið vel
sóttur þáttur á frí'merkjasýningum
erlendis og verður vafalaust einnig
vinsælt hér. Mættum við gjarnan
taka Þjóðverja til fyrirmyndar um að
kynna þannig hinar margvíslegu til-
lögur sem berast fyrir hverja frí'-
merkjaútgáfu, og rökin fyrir því að
hin endanlega mynd var valin.
Þá verða tvennskonar sögudeildir í
sýningunni. í fyrsta lagi verður þar
hin opinbera boðsdeild, þar sem
póstsöfn Norðurlandanna munu
sýna ýmsa hluti úr söfnum st'num,
suma áður ósýnda á frímerkjasýn-
ingum. Verður íslenska deildin þar
all sérstæð og mun ég reyna að taka
mér sérstakan þátt seinna til að
kynna hana. Þá munu unglingar úr
Klúbbi Skandinavíusafnara, Félagi
frt'merkjasafnara t' Reykjavík og jafn-
vel fleiri, reyna að sýna í heild, öll út-
gefin íslensk frímerki og hvemig
þau hafa verið notuð og ógilL
Þá skal komið að síðasta þætti þessa
frí'merkjaþáttar, en það eru stimplar
þeir er íslenska póststjómin verður
með á sýningunni. Þann 27. júní
verður sérstakur stimpill af því til-
efni að þá er dagur póstsins. Þann
28. júní verður svo dagur ungling-
anna. Þann 29. júní verður svo dag-
ur flölskyldunnar og loks þann 30.
júní verður dagur íslandssafnara.
Þá verða ýmsir fúndir og fagnaðir af
þessu tilefni og má þegar segja frá
því að Félag frímerkjasafnara verður
með ,Anglo-Icelandic“ fund eins og
haldinn var á síðustu „Nordia" sýn-
ingu. En meira um allt þetta seinna.
Sigurður H. Þorsteinsson