Tíminn - 03.07.1992, Blaðsíða 5

Föstudagur 3. júlí 1992
Tlminn 5
Sigríður Kristinsdóttir:
Af hverju borðar
fólkið ekki kökur?
Kjaradómur er nú búinn að kveða upp úrskurð þar sem tekin er
ákvörðun um að hækka laun ráðamanna þjóðarinnar frá 30%
upp í 97% eftir því hvar fólk er í virðingarstiganum. Forseti Al-
þingis hefur gefíð út þá yfírlýsingu að hún hafí ekki efni á að
hafna þessari iaunabót, upp á tæpar 200 þúsund krónur, og lái
henni hver sem vill. Þessi orð hennar minna mikið á orð sem eru
höfð eftir Maríu Antoinettu, drottningu Lúðvíks 16. Frakkakon-
ungs, þess sem lenti í frönsku byltingunni, en hún sagði við
mann sinn þegar þjóðin svait og skorti brauð: ,Af hverju borðar
fólkið ekki kökur?“ Svona mikiil var skilningur þessarar konu á
neyð fólksins í landinu.
Skilningsleysi ráðamanna þjóð-
arinnar hefur birst í fleiri mynd-
um undanfarið en orðum Sal-
óme. í september í fyrra fór
Starfsmannafélag ríkisstofnana
af stað með kröfugerð þar sem
farið var fram á að lægstu laun
hækkuðu úr 50 þúsund krónum
upp í 70 þúsund krónur á mán-
uði og almennar kauphækkanir
yrðu 15 til 17%.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra var spurður að því í Dag-
blaðinu 3. september 1991 hvað
honum fyndist um kröfugerð
SFR. Hann svaraði því til að
hann hefði ekki séð kröfugerð-
ina, enda væri hann „á kafi í öðr-
um verkefnum". Síðan er haft
eftir honum í blaðinu: ,Að-
spurður sagði Friðrik hins vegar
að ríkisstarfsmenn yrðu að snúa
sér til þjóðarinnar ef þeir ætl-
uðu sér að fara fram á 70 þúsund
króna lágmarkslaun."
Hvað skyldi Friðrik hafa verið
að gera í septemberbyrjun í
fyrra? Jú, hann var að undirbúa
fjárlögin, skera niður 50 millj-
ónir hér, 100 milljónir þar, selja
þetta eða hitt ríkisfyrirtækið, að
undirbúa að fækka ríkisstarfs-
mönnum um 600 og jafnframt
stórefla gjaldtöku fyrir félags-
lega þjónustu á sjúkrahúsunum,
í skólunum og víðar. Allt starf
Hvað skyldi Friðrik hafa
veríð að gera íseptember-
byrjun ífyrra? Jú, hann
var að undirbúa jjáríögitt,
skera niður 50 milljónir
hér, 100 milljónir þar,
selja þetta eða hitt ríkis-
fyrirtœkið, að undirbúa að
fœkka ríkisstarfsmönnum
um 600 og jafnframt stór-
efia gjaldtöku fyrir félags-
iega þjónustu á sjúkra-
húsunum, i skólunum og
víðar. Allt starf ráðherr-
ans miðaðist við að
þrengja að fólki varðandi
þjónustu i velferðarkerf-
inu.
ráðherrans miðaðist við að
þrengja að fólki varðandi þjón-
ustu í velferðarkerfinu.
í allan vetur, meðan á samning-
um launamanna, atvinnurek-
enda og ríkisins stóð, var lát-
laust klifað á því að ekkert svig-
rúm væri til að lagfæra kjör al-
mennra launamanna. í
umræðunum var bent á af hálfu
verkalýðshreyfingarinnar að
með því að koma á öðru skatt-
þrepi og leggja skatta á fjár-
magnseigendur væri unnt að fá
meira til skiptanna fyrir þá, sem
eru tekjulágir, og bæta velferð-
arkerfið, en það mátti fjármála-
ráðherrann ekki heyra minnst á.
Niðurstaða samninganna er
öllum kunn. Verkalýðshreyfing-
in féllst á tillögu sáttasemjara:
17,7% kauphækkun gegn því að
skerðingaráform stjórnarflokk-
anna væru milduð lítillega og
vextir lækkuðu eitthvað. Miðl-
unartillagan var samþykkt, enda
fólk hrætt með verðbólgu og
ráðamenn margbúnir að segja
láglaunafólki að þjóðarbúið
þyldi ekki að lægstu launin yrðu
hækkuð.
Nú spyr ég sem formaður SFR
fjármálaráðherra hvort ekki eigi
að snúa sér til þjóðarinnar með
úrskurð kjaradóms, eins og
hann vildi gera með kröfur SFR.
Ég tel að kröfugerð SFR hafi
verið miklu réttlátari, þar sem
um var að ræða að hækka þá
mest, sem lægst höfðu launin,
og jafnframt farið fram á hóg-
væra hækkun fyrir almenna fé-
lagsmenn, enda flestir lágt laun-
aðir, a.m.k. miðað við þennan
Salómedóm.
Höfundur er formaður
Starfsmannafélags rikisstofnana.
Jóhannes Björnsson:
Digrir og dýrir sj óðir
— silfur og svik
Oft hendir það, þegar greinar eru
sendar í blöð, að þær verða fyrir
smá-breytingu frá skrifuðu hand-
riti. Við það verður að sitja, leið-
rétting er gagnslaus nema til að
friða eigin samvisku.
Ég varð fyrir þessu síðast í grein
sem birtist í Tímanum 30. maí
s.l. Þar ræddi ég um „digra
sjóði", sem breyttist í „dýra
sjóði". Sennilega hefir stafagerð-
in verið slæm eða vélritarinn hef-
ir haldið þetta pennaglöp hjá
mér. En svo var ekki. Mér er enn
tungutamt frá æskuárunum að
grípa til lýsingarorðsins digur til
að tákna stóran sjóð — mikla
fjárfúlgu. Trúlega er sú málvenja
komin frá þeim tímum, þegar
menn geymdu skotsilfur sitt eða
Varla gœti hjá þvífarið, að
sú yrði raunin, ef við léturn
ginnast af boðinu frá Brus-
sel og teygðum hendur
móú silfursjóðnum digra,
sem Loðinn leppar okkar
tima hampa ákaft og segja
falan gegn því, að við selj-
um fram eða setjum í aug-
Ijósa hœttu það, sem hverrí
kynslóð tslendinga er skylt
að sýna fullan trúnað og
varðveita eftir öllum mœtti:
sjálfstœðið, tunguna og
forna menningu.
peninga í skinnskjóðum eða pok-
um. Fyrirferð þeirra gaf þá til
kynna verðmæti innihaldsins, og
þá vitanlega gengið út frá því
sem vísu að um gildan sjóð væri
að ræða, þ.e. gjaldgengan, ósvik-
inn, — engan pappírsloðnu-
gjaldeyri!
Þessa notkun orðsins skal ég
skýra betur með dæmi, þar sem
hún er ekki gefin upp í orðabók-
um, sem mér eru tiltækar.
Ég tel t.d. vel við hæfi að segja,
að það hafi verið digur sjóður,
sem Eyjólfur grái færði Auði
konu Gísla Súrssonar og bauð til
eignar, ef hún sviki eiginmann
sinn og framseldi í hendur hon-
um og vopnabræðra hans, enda
þrjú hundruð silfurs, — tíu sinn-
um stærri sjóður en nægði á dög-
um Krists fyrir sama starfa.
Svar Auðar og viðbrögð verða
lengi í minnum höfð. Hinn digra,
þunga sjóð rak (sló) hún á nasir
Eyjólfi, svo að blóðið steyptist
um hann allan.
En vissulega geta sjóðir orðið
viðtakendum dýrir eða dýrkeypt-
ir, leiði þeir til ófarnaðar.
Varla gæti hjá því farið, að sú
yrði raunin, ef við létum ginnast
af boðinu frá Brussel og teygðum
hendur móti silfursjóðnum
digra, sem Loðinn leppar okkar
tíma hampa ákaft og segja falan
gegn því, að við seljum fram eða
setjum í augljósa hættu það, sem
hverri kynslóð íslendinga er
skylt að sýna fullan trúnað og
varðveita eftir öllum mætti: sjálf-
stæöið, tunguna og forna menn-
ingu.
Vonandi veitir sá guð, sem gaf
okkur þetta blessaða land, þjóð-
inni nægan styrk til að svara því
gylliboði á jafn eftirminnilegan
hátt og kvenskörungurinn vest-
firski, Auður Vésteinsdóttir, Eyj-
ólfi gráa foröum.
Höfundur er bóndi
i Ytri-Tungu á Tjörnesi.
EES-samningurinn:
Ríkisaðstoð
Um ríkisaðstoð er á kveðið í 61.-64.
gr. samningsins.
„61. gr. 1. Ef ekki er kveðið á um
annað í samningi þessum, er hvers
kyns aðstoð, sem aðildarríki EB
eða EFTA-ríki veitir eða veitt er af
ríkisfjármunum og raskar eða er til
þess fallin að raska samkeppni með
því að ívilna ákveðnum fyrirtækj-
um eða framleiðslu ákveðinna
vara, ósamrýmanleg framkvæmd
samnings þessa að því leyti sem
hún hefur áhrif á viðskipti milli
samningsaðila. — 2. Eftirtalið
samrýmist framkvæmd samnings
þessa: (a) aðstoð af félagslegum
toga, sem veitt er einstökum neyt-
endum, enda sé hún veitt án mis-
mununar með tilliti til uppruna
viðkomandi framleiðsluvara; (b)
aðstoð, sem veitt er til að bæta tjón
af völdum náttúruhamfara eða
óvenjulegra atburða; ... 3. Eftirtal-
ið getur talist samrýmanlegt fram-
kvæmd samnings þessa: (a) aðstoð
til að efla hagþróun á svæðum, þar
sem lífskjör eru óvenjulega bág-
borin eða atvinnuleysi mikið; (b)
aðstoð til að hrinda í framkvæmd
mikilvægum sameiginlegum evr-
ópskum hagsmunamálum eða ráða
bót á alvarlegri röskun á
efnahagslífi aðildarríkis
EB eða EFTA-ríkis; (c)
aðstoð til að greiða fyrir
þróun ákveðinna greina
efnahagslífsins eða ákveðinna efna-
hagssvæða, enda hafi hún ekki svo
óhagstæð áhrif á viðskiptaskilyrði,
að stríði gegn sameiginlegum
hagsmunum: (d) aðstoð af öðru
tagi, sem sameiginlega EES-
nefndin kann að tiltaka í samræmi
við VII. hluta (ath. ,Akvæði um
stofnanir").
62. gr. 1. Fylgjast skal stöðugt
með öllum kerfum vegna ríkisað-
stoðar, sem eru til á yfirráðasvæð-
um samningsaðila...
63. gr. í XV. viöauka eru sérstök
ákvæði um ríkisaðstoð. (Ath. á bls.
133-137 í V. hluta þýðingar utan-
ríkisráðuneytisins).
64. 1. Efönnur eftirlitsstofnunin
telur, að framkvæmd hinnar eftir-
litsstofnunarinnar á 61. og 62. gr.
samningsins, svo og 5. gr. bókunar
14 (ath. „Nytjaleyfissamningar
vegna einkaleyfa“) samræmist ekki
kröfum um sömu samkeppnisskil-
yrði á svæðinu, sem samningur
þessi tekur til, skal skipst á skoð-
unum innan tveggja vikna í sam-
ræmi við málsmeðferð f-Iiðar í
bókun 27. (Sjá viðbæti). — Hafi
ekki fundist lausn innan þessara
tveggja vikna, sem aðilar geta sætt
sig við, getur þar til bært yfirvald
samningsaðila, sem málið snertir,
gripið án tafar til bráðabirgðaráð-
stafana til þess að ráða bót á þeirri
röskun, sem orðið hefur á sam-
keppni. — Samráð skal
síðan hafa í sameiginlegu
EES-nefndinni með það
fyrir augum að finna
lausn, sem aðilar geta
sætt sig við. — Hafi sameiginlegu
EES- nefndinni ekki tekist að finna
lausn innan þriggja mánaða og
umræddar aðgerðir valda, eða
hætta er á að þær valdi, röskun á
samkeppni, sem hefur áhrif á við-
skipti milli samningsaðila, er unnt
að gera þær varanlegu ráöstafanir í
stað bráðabirgðaráðstafananna,
sem eru bráðnauðsynlegar til að
jafna áhrif röskunarinnar. Þær ráð-
stafanir skulu helst gerðar, sem
raska minnst starfsemi EES. — 2.
Ákvæði þessarar greinar skulu
einnig gilda um ríkiseinkasölur,
sem settar eru á stofn eftir undir-
ritunardag samningsins.
Viðbætir: í bókun 27 er f-liður
þessi: „Þrátt fyrir ákvæði þessarar
bókunar skulu framkvæmdastjórn
EB og eftirlitsstofnun EFTA, að
beiöni hinnar eftirlitsstofnunar-
innar, veita upplýsingar og skiptast
á skoðunum í hverju tilviki fýrir
sig um einstakar áætlanir um rík-
isaðstoð og aðstoð í einstökum
málum.“
Úr viðskiptalifinu