Tíminn - 12.01.1993, Blaðsíða 1

Þriðjudagur
12. janúar 1993
6. tbl. 77. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Lögfræðilegt álit liggur fyrir um að óheimilt sé að framlengja upp-
sagnir Ijósmæðra og hjúkrunarfræðinga:
Landspítali lamast ef
500 „hjúkkur“ ganga út
Fari fram sem horfir mun öll starfsemi lamast um næstu mánaða-
mót á Landspítala, kvennadeild, öldrunardeildinni í Hátúni, Vífil-
stöðum og geðdeild Landsspítalans. Ástæðan er sú að hátt í 500
hjúkrunarfræðingar og Ijósmæður á Landspítalanum ætla ekki að
hlíta framlengingu á uppsagnarfresti um þrjá mánuði komi til þess
þar sem lögfræðilegt álit liggur fyrir um að það sé ólöglegt
Þetta var samþykkt á fjölmennum ekki sé heimilt að framlengja upp-
fundi þessara stétta í gær þar sem sagnir um þrjá mánuði. Algengt er
Iögfræðilegt álit liggur íyrir um að að yfirvöld grípi til þess að ráðs að
FÍB og atvinnubílstjórar mótmæla auknum
álögum:
Blikkbeljan
mjólkuð um
2,8 milljarða
Samkvæmt samantekt Félags ís-
lenskra bifreiðaeigenda og Samtaka
landflutningamanna er Iauslega
gert ráð fyrir að tekjur ríkissjóðs af
bifreiðum muni aukast um tæpa
2.8 milljarða á þessu ári miðað við
árið í fyrra. Þá hefur bensínverð
hækkað um 15% frá 23. nóvember
sl. á sama tíma og heimsmarkaðs-
verð hefur lækkað. Sömuleiðis hef-
ur þungaskattur hækkað um 7% á
bfl sem greiðir fast gjald og 9,14%
á bfl með mæli, á sama tíma og lög-
bundin viðmiðun þungaskatts hef-
ur hækkað um tæpt 1%.
Þetta kemur fram í mótmælaorð-
sendingu sem ríkisstjóminni var af-
framlengja uppsagnarfrest starfs-
hópa sem segja upp störfum. Að
sögn Elínborgar Stefánsdóttur, tals-
manns starfsmanna var fengið lög-
fræðilegt álit á heimild til framleng-
ingar á uppsagnafrestinum. „Ég er
eins og flestir hjúkrunarfræðingar
ráðin með þriggja mánaða gagn-
kvæman uppsagnafrest og þess
vegna mun ég hætta störfum 1.
febrúar. Þó svo að heilbrigðisráð-
herra dytti í hug að nýta sér ákvæði
um framlengingu þá á það ekki við
um mig vegna þess að ég er ráðin en
ekki skipuð,“segir Elínborg.
Hún bætir við að viðsemjendur
þeirra hafi ekki sýnt nein viðbrögð
og furðar sig á því þar sem ljóst má
vera að komi til uppsagna verði spít-
alinn óstarfshæfur. -HÞ
Stórbruni í
Arnarnesi
Það var snemma í gærmorgun sem
slökkviliðið í Hafnarfirði var kvatt
út þangað sem eldur var laus í
tveggja hæða steinhúsi við Þemu-
nes í Amamesi.
Skömmu síðar var óskað eftir að-
stoð slökkviliðsins í Reykjavík og
sendi það bíl á staðinn. íbúum húss-
ins tókst að komast út af eigin
rammleik áður en slökkviliðið kom
á vettvang. Ekki mátti tæpara standa
því þegar slökkviliðið kom á staðinn
var húsið alelda og logaði út um alla
glugga og uppúr þaki.
Ljóst er að efri hæð hússins er gjör-
ónýt og neðri hæðin mikið brunnin.
Ekki er ljóst hver upptök eldsins eru
en málið er í rannsókn. -HÞ
hent í lok sl. viku. Jafnframt er vak-
in athygli á því að á sama tíma og yf-
irlýst stefna stjórnvalda sé að létta
álögum af atvinnurekstri sé verið að
leggja miklar viðbótarálögur á þá
sem hafa atvinnu af akstri og útgerð
bfla. Ennfremur eru lagðir á skattar
sem fjáröflun til vegagerðar „sem
em síðan notaðir í allt annað."
Runólfur Ólafsson, framkvæmda-
stjóri FÍB, segir að þetta sé í fyrsta
sinn sem öll hagsmunasamtök bif-
reiðaeigenda og atvinnubflstjóra
sameinist í mótmælum gegn aukn-
um álögum stjómvalda. Hann segir
að framhaldið muni ráðast af við-
brögðum stjómvalda. -grh

ríkisspítala:
EKKI SAMA OG LÖG
„Það sem lögfræðingur út í bæ,
sem vinnur fyrir þetta fólk, upp-
bugsar sem rök ero ekki endilega
Iög í landinu," segir Pétur Jóns-
son, framkvæmdastjóri stjómunar-
sviðs rfldsspítala, um samþykkt
hjúkrunarfræðlnga og ijósmæðra á
Landspítalanum um að óheimilt sé
að framlengja uppsagnir þeírra 1.
febrúar um þtjá mánuðL Hann seg-
ir að öll starfsemi Landspítalans
munl stöðvast um leið og stéttirnar
leggi niöur störf.
Hann segir að framlenging á upp-
sagnarfrestl sé í undirbúningL
„Það hefur oftast nær eða alltaf
verið gert þegar svona hefur komið
upp,“ segir Pétur. Hann bendir á að
síðast Iiafi reynt á þetta ákvæði
þegar háskólamcnntaðir hjúkrun-
arfræöingar á Landspftalanum
sögðu stöðum sinum lausum fyrir
nokkrom árum. „Það er eins og
svona stéttir taki eitt sjúkrahús fyr-
ir í einu og alitaf ef einhver vinnu-
deila kemur upp þá bitnar það á
Landspítalanum,“ segir Pétur.
Pétur viðurkennir að nær ekkert
hafi verið rætt vlð þessar stéttir frá
þvíaðtil uppsagna kora. Um kröfur
þeirra um sambærileg laun við aðr-
ar heilbrigðisstéttir segir Pétun
„Við borgum nákvæmlega sam-
kvæmt samningum. Það sem gerð-
ist með sjúkraþjálfara og aðrar
stéttir 1987 var að þær stéttir voru
færðar upp í starfsheitum. Þetta
var gert á smura tíma með sam-
þykki og vilja samninganefndar rflc-
isins. Vlð getum ekki samið sjálf og
megum það ekki samkvæmt lög-
um.“ -HÞ
Um 400 m.kr. minni endurgreiðsla á VSK hefði hækkað skuldir landsmanna um 4.000 milljónir:
RIKISSTJORNIN VIÐURKENNIR
RÖK ASÍ/VSÍ OG EIGIN MISTÖK
Forsætisráðherra lýsti yfír í gær að fallið hefði verið frá þeim 400
m.kr. sparnaði sem ríkissjóður átti að ná með 40% lækkun á end-
urgreiðslu virðisaukaskatts af vinnu á byggingarstað, enda hafi þar
verið um mistök að ræða. Stjómvöld virðast þar með hafa fallist á
rökstuðning þann sem ASÍ og VSÍ settu fram í sameiginlegu bréfi
til forsætisráðherra.
En þar var sýnt fram á að sá 400
milljóna króna spamaður sem ríkis-
sjóður ætlaði að ná með þessum
hætti, virtist þvert á móti geta aukið
útgjöld ríkissjóðs meira en sem
spamaðinum næmi. í ljósi þessa
áréttuðu samtökin áskoran sína um
að fallið yrði frá lækkun á endur-
greiðslu VSK vegna vinnu á bygg-
ingarstað.
Það var ekki nóg með að ríkissjóð-
ur hefði stórtapað á „sparnaðinum".
Samkvæmt útreikningum VSÍ/ASí
hefði þessi 40% lækkun á endur-
greiðslu VSK leitt til 3,2% hækkun
byggingarvísitölunnar sem aftur
hefði valdið 1,07% hækkun láns-
kjaravísitölunnar. Sú hækkun hefði
síðan flutt gífurlega fjármuni frá
þeim sem skulda til lánardrottnanna
(fjármagnseigenda). Verðtryggðar
skuldir landsmanna hefðu sjálfkrafa
hækkað um 4 milljarða króna við
þessa breytingu eina, eða tífalda þá
upphæð sem átti að spara.
Jafnframt var áætlað að greiðslu-
byrði af skuldum myndi aukast um
1.250 m.kr. á þessu ári. Af þeirri
hækkun hefði ríkissjóður þurft að
greiða um 250 m.kr. Þar á ofan
mátti búast við veralegum hækkun-
um á margvíslegum gjaldskrám sem
miða við umræddar vísitölur og
verksamningum sömuleiðis. Þannig
hefði húshitunarkostnaður lands-
manna trúlegast hækkað um 175
milljónir í ár vegna þess að hitaveit-
ur miða verðskrárbreytingar sínar
almennt við byggingarvísitölu. Og
annað dæmalaust dæmi er samn-
ingur Vegagerðarinnar við verktaka
um byggingu Vestfjarðaganga. Óháð
því hvort tilkostnaður þeirra hefði
aukist eða ekki hefðu greiðslur fyrir
göngin hækkað um rúmlega 3%
vegna þess að húsbyggjendur áttu
að fá minna endurgreitt af VSK-in-
um sem þeir borga af íbúðunum
sínum.
Og ekki nóg með að „sparnaður-
inn“ hefði kostað ríkissjóð mörg
hundrað milljónir í auknum fjár-
magnskostnaði og hækkun verk-
samninga. Hækkun lánskjaravísitöl-
unnar hefði einnig valdið hækkun á
persónuafslætti, sjómannaafslætti,
bamabótum, bamabótaauka og
vaxtabótum um sem svarar 266
m.kr. á síðari hluta þessa árs og tvö-
falt hærri upphæð á næsta ári. Það
var því vonum seinna sem stjóm-
völd hættu við þennan „spamað"
sem kostaði stórfé. Þá vora þó enn
ótalin óbein áhrif, s.s. hækkun hit-
unarkostnaðar opinberra aðila, auk-
inn samdráttur f atvinnu, aukið um-
fang svartrar atvinnustarfsemi
ásamt Iakari skattskilum, vaxandi
þunga tekjutengdra bóta og aukn-
um útgjöldum atvinnuleysistrygg-
ingasjóðs, eins og á var bent í bréfi
ASÍ og VSí til forsætisráðherra. Þar
sem ríkissjóður hefði beinlfnis skað-
ast við breytinguna, hafi forsendur
ákvörðunar um endurgreiðslu VSK
verið rangar. - HEl