Tíminn - 28.01.1993, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 28. janúar 1993
Tíminn 3
Aldrei fleiri í fullu starfi á íslandi en 1992 — aukning atvinnuleysis skýristekki af fækkun starfa:
Nýjum störfum og fólki í
vinnu stórfjölgaði 1992
Milfil fjölgun atvinnulausra árið 1992 skýrist ekki af fækkun starfa á ís-
lenskum vinnumarkaði, eins og flestir virðast halda, raunar þvert á móti.
Því vinnandi íslendingar hafa aldrei verið fleiri en undir lok síðasta árs.
Þannig var 3.900 fleira fólk í vinnu í nóvember s.l. heldur en þrem misser-
um áður. Stðrfum fjölgaði þannig heldur meira á þessu túnabili heldur en
landsmönnum á aldrinum 16—74 ára. Nær sama hlutfall, tæp 79%, þessa
aldurshóps var í vinnu bæði árin, hvar af þeim fór m.a.s. fjölgandi sem voru
í fullu starfí, sérstaklega konum. Það þýðir að heldur hærra hlutfall kvenna
var í starfí í nóvember s.l. heldur en ári áður og ennþá fleiri í fullu starfl.
Atvinnuþátttaka aldr-
ei verið meiri
Hvemig getur atvinnulausum þá
hafa fjölgað svo mjög sem tölur
sýna? Er sú fjölgun þá „tómt plat“?
Alls ekki. Atvinnulausum fjölgar af
þvf að hlutfall 16—74 ára íslend-
inga, sem ekki er á vinnumarkaði,
hefur farið hraðlækkandi. Á vinnu-
markaði teljast þeir sem eru í vinnu
eða segjast vera að leita sér að
vinnu, og þeim hefur fjölgað miklu
meira heldur en landsmönnum í
heild.
Hlutfallið af öllum 16—74 ára
landsmönnum sem eru á vinnu-
markaði, hefur því hækkað jafnt og
þétt, úr tæplega 80% vorið 1991, í
rúmlega 81% í nóvember sama ár
og var komið í 82,6% í nóvember
s.l.. Það var hæsta atvinnuþátttaka
sem nokkru sinni hefur mælst, að
sögn Hagstofunnar.
Athyglisvert er að skoða þessa þró-
un í beinum tölum. Þær sýna hvem-
ig fólki á vinnumarkaði fjölgaði um
7.900 manns, frá apríl 1991 til nóv-
ember s.l., á sama tíma og öllum
landsmönnum 16—74 ára flölgaði
aðeins um 3.800 manns.
Allir 16-74 Eraí An
ám: vinnu: vinnu:
1991 177.000 138.700 2.700
1992 180.800 142.600 6.700
Aukn: 3.800 3.900 4.000
Atvinnulausum fjölgaði þannig um
4 þúsund, þrátt fyrir að vinnandi
fólki hafi m.a.s. fjölgað heldur meira
heldur en öllum landsmönnum á
starfsaldri. Skýringin er samsvar-
andi fækkun (um 4.100 manns)
þeirra sem ekki segjast á vinnu-
markaði, eða úr 20,1% niður í
17,4%, á aðeins einu og hálfu ári.
LíÚegt er, að með nærri því 83%
allra landsmanna milli 16 og 74 ára
á vinnumarkaði, muni íslendingar
hafa slegið enn eitt heimsmetið, í
vinnusemi.
Um 79% landsmanna
í vínnu s.l. 2 ár
Hlutfall allra landsmanna (16—74
ára) sem eru í vinnu hefur verið
nánast það sama í öllum 4 vinu-
markaðskönnunum Hagstofunnar
tvö s.l. ár (í aprfl og nóvember).
Til að tölur verði sem sambærileg-
astar var litið nánar á nóvember-
kannanirnar hvort þessara ára. í
þeim báðum reyndist nákvæmlega
sama hlutfall (78,9%) allra lands-
manna í vinnu. Hlutfall atvinnu-
lausra hækkaði úr 2,2% upp í 3,7%
allra og fólki sem ekki var á vinnu-
markaði fækkaði því sem því nam.
í ljósi umræðna um stórvaxandi at-
vinnuleysi ungs fólks, vekur sér-
staka athygli að nákvæmlega jafn
hátt hlutfall yngstu aldurshópanna
(16—19 ára og 20—29 ára) voru í
vinnu í nóvember s.l. eins og ári áð-
ur (54% og 75%). Mikla fjölgun
ungra atvinnulausra mátti því rekja
beint til samsvarandi hækkunar á
hlutfalli unga fólksins sem sótti út á
vinnumarkaðinn.
Hlutfall kvenna í
vinnu m.a.s. hækkað
milli ára
í skiptingu atvinnuþátttöku eftir
kynjum kemur í ljós að hlutfall
karla á vinnumarkaði hækkaði úr
87% upp í 88% milli ára. Atvinnu-
lausum körlum fjölgaði örlítið um-
fram þessa auknu þátttöku þeirra á
vinnumarkaði.
Konur juku sitt hlutfall á vinnu-
markaðinum ennþá meira, eða úr
75% í 77% þetta eina ár. Hlutfall at-
Almennur borgarafundur á Stokkseyri um atvinnumál með alþingis-
mönnum og stjórnarmönnum Byggðastofnunar:
Atvinnumöguleikar
ekki bara í fiski
Það var þungt hljóð í Stokkseyringum á almennum borgarafundi um at- kosti og gæti skapað 20-30 manns
vinnumál sem haldinn var í samkomuhúsinu Gimli sl. mánudagskvöld. Að- atvinnu.
alumræðuefnið var ákvörðun sfjómar Ámess hf. um að hætta allri físk- —SBS, Selfossi
vinnulausra kvenna hækkaði á hinn
bóginn aðeins minna heldur en
þetta. Þannig að heldur hærra hlut-
fall kvenna var í vinnu í nóvember
s.I. heldur en einu ári áður. Og þar á
ofan íjölgaði konum í fullu starfi
ennþá meira, á kostnað hlutastarf-
anna.
Miklu fleiri borgarbú-
ar í vinnu en fyrir ári
Skipting eftir búsetu leiðir í ljós að
fjölgun á vinnumarkaði hefur
hvergi verið hlutfallslega meiri en á
höfuðborgarsvæðinu. A aðeins einu
ári (nóv. 1991 til nóv. 1992) lækkaði
hlutfall þeirra sem sögðust ekki á
vinnumarkaði úr 20,1% niður í
17,8%. Og öfugt við það sem ætla
mætti af öllu atvinnuleysistalinu, þá
hækkaði þvert á móti hlutfall vinn-
andi borgarbúa um 1%, úr tæplega
78% í 79% s.l. ár. Hlutfall atvinnu-
lausra hækkaði því mun minna
heldur en sem svaraði hlutfallslegri
fjölgun borgarbúa á vinnumarkað-
inum. Og enn kemur á óvart, að
vinnuvikan styttist ekki milli ára,
nema síður væri. f nóvember s.I. var
hún 50,7 stundir að meðaltali hjá
körlum en 33,4 stundir hjá konun-
um. Á höfúðborgarsvæði var meðal-
talsvinnuvikan 42,3 stundir borið
saman við 41,3 stundir ári áður.
Hagstofan segir að vísu að þessar
tölur þurfi að taka með varúð þar
sem þær byggist á minni svarenda í
vinnumarkaðskönnuninni en ekki
nákvæmu bókhaldi.
Önnur hver kona hjá
hinu opinbera
Vinnumarkaðskannanimar byggj-
ast á mjög stóm úrtaki, eða hátt á
fjórða þúsund manns hveiju sinni.
Við atvinnugreinaskipti vekur sér-
staka athygli að meira en fjórða hver
kona vinnur í heilbrigðiskerfinu og
við félagslega þjónustu. Alls er
nærri helmingur þeirra í vinnu hjá
opinberum aðilum, eða yfir 47% í
nóv. s.l. og hafði það hlutfall hækkað
talsvert á einu ári. Hlutfall verslunar
og þjónustu hafði einnig stækkað
nokkuð hjá konunum, en hlutfall
fiskvinnslunnar dregist vemlega
saman.
Meðal karlanna vom miklu minni
tilfæringar milli greina. Þriðjungur
þeirra vann við iðnað, fiskveiðar og
íandbúnað. Rúmlega 6. hluti vann
við verslun og viðgerðir og litlu
færri við veitur og mannvirkjagerð.
Hins vegar unnu aðeins um 18%
karlanna hjá opinbemm aðilum.
- HEl
Ágæti rafmagnsnotandi. Þarft þú að láta gera við
raflögnina hjá þínu fyrirtæki eða heima hjá þér
Við erum tilbúnir til að aðstoða þig.
Endurnýjum gamlar raflagnir og bætum við nýjar
Skiptum um perur og yfirförum lampa
Lagfærum rafmagnstöfluna og setjum lekastraumsrofa
Gerum við dyrasímann eða setjum nýjan.
Leggjum símalagnir, loftnetslagnir og tölvulagnir.
Teiknum raflagnir og hönnum lýsingarkerfi

RAFMAGNSÞ J ÓNXJ ST AN
xKristján Sveinbjörnsson löggiltur rafvirkjameistari
Sími 654330 farsími 985 29120 Boðtæki 984 51415
vinnslu fyrirtækisins á Stokkseyri og flytja hana á einn stað í Þorlákshöfn.
Samþykktu fundarmenn m.a. tÚlögu þar sem skorað er á þingmenn Sunn-
lendinga að útvega fjármagn svo koma megi upp einhvers konar iönaði á
Stokkseyri sem komið gæti í stað frystihússins.
„Þessi ráðagerð er skýlaust brot á
hluthafasamkomulagi sem gert var
við stofnun Árness hf. en þar var
kveðið á um að öll bolfiskvinnsla fyr-
irtækisins skyldi vera á Stokkseyri
til ársloka 1996. Þetta skapar í reynd
mjög hættulegt fordæmi því alltaf er
verið að sameina fyrirtæki og
Byggðastofnun er oft að hvetja til
þess,“ sagði Ragnar Amalds alþing-
ismaður og stjómarmaður í Byggða-
stofnun en hann hefur unnið mikið
að þessu máli innan stjórnarinnar. Á
hluthafafundi í Ámesi hf. fyrr í þess-
um mánuði var felld með 69,4% at-
kvæða tillaga frá Byggðastofnun um
að farið skyldi eftir hluthafasam-
komulaginu. Þá segir forysta Ámess
að fyrirtækið sem slíkt sé ekki aðili
að þessu samkomulagi.
Ennfremur upplýsti Ragnar Am-
alds að Þorsteinn S. Ásmundsson,
sem til skamms tíma hefur verið
fulltrúi Byggðastofnunar í stjóm Ár-
ness, sæti þar ekki lengur og yrði
nýr maður fundinn í hans stað.
Óánægja var innan stjómar Byggða-
stofnunar með störf Þorsteins.
Þrír af þingmönnum Sunnlendinga
mættu á fundinn; þau Eggert Hauk-
dal, Margrét Frímannsdóttir og
Guðni Ágústsson. Þau sögðu að
vissulega hefðu hlutirnir þróast á
annan veg í þessu máli en ætlað
hefði verið í fyrstu. Þingmenn
Sunnlendinga hvöttu Stokkseyringa
á sínum tíma til að ganga til samein-
ingar við Gletting hf. en það fyrir-
tæki ásamt Hraðfrystihúsi Stokks-
eyrar myndar nú Árnes hf.
Þegar þessi fyrirtæki vom samein-
uð á sínum tfma var kveðið á um í
hluthafasamkomulagi að vinnsla
skyldi bæði vera á Stokkseyri og í
Þorlákshöfn en nú er það samkomu-
lag að engu haft. „En hvers vegna
skyldum við Stokkseyringar gefast
upp núna? Við höfum misst báta upp
í fjöru, frystihúsið hefur bmnnið og
alls konar óáran gengið yfir. Það
væri því aumt að gefast upp nú,“
sagði Margrét Frímannsdóttir.
Guðni Ágústsson alþingismaður
hvatti menn til að leita nýrra leiða
þótt að frystihúsið færi. Margvísleg-
ir aðrir möguleikar væm til at-
vinnusköpunar en endilega vinnsia
sjávarafurða. Má í þessu sambandi
nefna að samþykkt var á fundinum
tillaga frá Steingrími Jónssyni,
hreppstjóra á Stokkseyri, þar sem
skorað er á þingmenn Suðurlands-
kjördæmis að beita sér fyrir því að
útvega fjármagn ti að koma á fót ein-
hvers konar iðnaðarstarfsemi á
Stokkseyri sem hefði góða arðsemis-
Boddíhlutir og lugtir
Mjög gott verð
Nýkomin stór sending af
boddíhlutum í flestar
gerðir bifreiða, t.d.:
Mercedes Benz árg. ’75-’90
Ford Escort árg. ’86-’90
BMW 300 árg. ’83-’90
BMW 500 árg. ’82-’87
Lancer árg. ’85-’91
Colt árg. ’85-’91
o.fl. tegundir.