Tíminn - 12.03.1993, Blaðsíða 12

AUGLYSINGASIMAR: 680001 & 686300
V I K
L«TT*
.. alltaf á ímðvikudögmn
NÝTT OG
FERSKT
DAGLEGA gjg
reiðholtsbakarí
VÖLVUFELL113 - SÍMI73655

HOGG-
DEYFAR
Verslió hjá fagmönnum

GS varahlutn
K
_
lanarsbolða 1 - s. 67-67-44
TVOFALDUR1. vinningur
Timinn
• FÖSTUDAGUR12. MARS 1993
Bílar og bílavörur hafa hækkað um 99% á s\. 5 árum en búvörur háðar verðlagsgrundvelli bara 43%:
Búvörur hækkuðu minnst
Búvörur sem háöar eru verðiagsgrundvelli hafa hækkaö langminnst allra helstu kostnaðarliöa á
grundvelli framfærsluvísitölunnar. Á myndinni eru þeir Haukur Halldórsson, formaður Stéttarsam-
bands bænda og Jóhannes Kristjánsson, form. Landssambands sauöfjárbænda, við kjötafgreiðslu í
Hagkaupum í Kringlunni skömmu fyrir síðustu jól.
Hækkun á vísitölu vöru og þjón-
ustu, (þ.e. hækkun framfærsluvísi-
tölunnar að frátöldum húsnæðis-
kostnaði) skipt eftir eðli og uppruna
í tíu liði, er sem segir hér til hliðar.
Auk þess að búvörur háðar verð-
lagsgrundvelli hafa hækkað allra
minnst vekur það sérstaka athygli,
hvað aðrar matvörur, bæði innlend-
ar og þær innfluttu, hafa hækkað
miklu minna en aðrar vörur.
í annan stað sýnist athyglisvert
hvað verðhækkanir virðast hafa ver-
ið áþekkar í hverjum flokki, hvort
sem um innlendar eða erlendar vör-
ur er að ræða. Þannig hafa verð-
hækkanir haldist í hendur á bæði
erlendum og innlendum matvörum,
öðrum en búvörum. Og það sama á
við um aðrar vörur, hvort sem þær
eru innlendar eða innfluttar.
(Spumingin er hins vegar af hverju
þær hafi þurft að hækka langt um-
fram matvörurnar?)
Verð á þjónustu hefur síðan hækk-
að töluvert meira en almennt vöru-
verð. Og það á einnig jafnt við um
almenna (frjálst verðlagða) þjón-
ustu sem og þá þjónustu, og vörur
sem það opinbera sér um verðlagn-
inguna á.
í algerum sérflokki kemur svo
einkabíllinn, bensínið og varahlut-
irnir. Þar er eingöngu um innflutn-
ing að ræða og verðhækkanirnar
verið langt umfram alla aðra kostn-
aðarliði í heimilisútgjöldunum.
Þessi liður hefur nærri því tvöfaldast
í verði á tæpum fimm ámm, á sama
tíma og íslensku búvömmar hafa
aðeins hækkað um rúmlega 43%.
-HEI
Búvörur háðar verðlagsgrundvelli hafa undanfarin ár hækkað langminnst
allra helstu kostnaðarliða í grundvelli framfærsluvísitölunnar. Verð þessara
íslensku landbúnaðarvara hefur aðeins hækkað um 43,5% að meðaltali á
nærri fímm árum (frá maí 1988). Á sama tíma hafa aðrar matvörur hækk-
að 15-20% meira en verðlagsgrundvallarvörurnar, verð flestra annarra
vörutegunda í kringum 50% meira og verð á ýmis konar þjónustu jafnaðar-
lega hækkað nærri 70% meira. Metið á kostnaðarliðurinn: Innfluttur bfll,
bensín og varahlutir sem hefur nánast tvöfaldast í verði á sama tímabili og
þar með sem sagt hækkað nærri 130% meira en verðlagsgrundvallarvör-
uraar.
Færeyingar í
atvinnuleit
„Það eru margir Færeyingar
sem eru að leita sér að vinnu
bæði á landi og sjó,“ segir Sím-
on Hansen, umsjónarmaður
færeyska sjómannaheimilisins í
Reykjavík. Hann veit um allt að
40 færeyskar ,4»u-pair“ stúlkur
í Reykjavík. Þess má geta að at-
vinnuleysi í Færeyjum er nú um
20% og fer vaxandi.
Hann segir að Færeyingar hafí
sótt í vaxandi mæli til íslands í
atvinnuleit undanfarið ár.
„Fjöldi þeirra hefur vaxið und-
anfarna tvo mánuði," bætir Sím-
on við.
Hann giskar á að í Reykjavík
einni séu um 40 stúlkur í vist
eða við sjávarútveg sem Færey-
ingar sækja í og til marks um
það vinna hátt í 20 stúlkur í
frystihúsum, flestar á Austur-
landi. Þá séu allt að 30 sjómenn í
skipsrúmi á línubátum og við
beitingar.
Þá segir Símon að talsvert sé
um Færeyinga í störfúm í heil-
brigðiskerfinu.
-HÞ
Síðan nýr grundvöllur framfærslu-
vísitölu var tekinn í gagnið í maí
1988 hefur Hagstofan m.a. fylgst
með verðlagsþróun, eftir eðli og
uppruna ákveðinna liða vöru og
þjónustu. Búvörur háðar verðlags-
grundvelli voru þá 7,4% af heildar-
útgjöldum vísitölugrundvallarins.
En þar sem þessar vörur hafa allan
tímann hækkað minna en aðrar hef-
ur þetta hlutfall stöðugt farið lækk-
andi ár frá ári. Það hafði t.d. lækkað
niður í 7% í maí 1990, áfram niður í
6,8% í maí 1992 og enn niður í 6,4%
miðað við sama mælikvarða núna í
marsmánuði.
Hækkun vöru og þjónustui988—1993
Hækun:
Búv. háðar verðlagsgrundv. 43,5%
Aðr. innL matvörur 50,1%
Innfluttar matvörur 52,1%
Aðrar innlendar vörur 65,9%
Aðrar innfluttar vörur 66,4%
Áfengi og tóbak 75,0%
Innfl.iBQI/bensínArarahL 99,0%
Þjón. háð opinb.verðákv. 74,7%
önnur þjónusta 72,9%
Alls vörur og þjónusta: 68,6%
...ERLENDAR FRÉTTIR...
MOSKVA
Jeltsín að tapa fyrir
binginu
I gær virtist Bóris Jeltsln stefria I auð-
mýkjandi ósigur fyrir harölinumönnum
eftir aö óviröingaroröum var æpt aö
honum frá ræöustóli I rússneska þing-
inu. Haröllnuandstæöingurinn Mikhail
Tsélnakov kraföist þess aö Jeltsln yröi
rekinn eftir aö hann haföi sagt þingfull-
trúum aö forsetinn heföi eyöilagt efna-
haginn og brotiö stjómarskrána. Ahyggj-
ur vegna pólitiskrar framtlöar Jeltsins
hækkuöu dollarann i þaö hæsta sem
hann hefur veriö i 11 mánuöi gagnvart
þýska markinu.
SARAJEVO
Krafist breytinga á
friðarlandabréfi
Alþjóöleg friöaráætiun fyrir Bosnlu var i
hættu I gær þegar forystumenn tveggja
af striöandi týlkingunum þrem I júgó-
slavneska lýðveldinu fynverandi, kröfö-
ust breytinga á markalinum f tillögunum.
PARlS - Alþjóðlegu sáttasemjaramir
Cyras Vance og Owen lávaröur reyndu
aö auka þrýsting á Bosnlu-Serba um aö
fallast á friöaráætlun þeirra meö þvi aö
hitta Slobodan Milosevic Serbiuforseta
aö máli.
RÓM
Amato varð fyrir áfalli
Giuliano Amato, forsætisráöherra Italiu,
á I vök aö verjast og I gær varö áætlun
hans um aö bjarga efriahag landsins frá
áhrifúm risastórs spillingarhneykslis fyrir
áfalli I þinginu. Stjómarandstööuflokkar
kröföust þess aö hann segöi af sér,
gagnspillingarfögregla tók þrjá iönjöfra
til viöbótar fasta og Amato komst aö þvi
aö mikilvæg þingnefnd hefði sameinast
gegn honum.
PHNOM PENH
34 Víetnamar drepnir
Byssumenn drápu a.m.k. 34 óbreytta
borgara af vietnömskum ættum, þ.á m.
konur og böm sem vom að horfa á
myndband, I árás á ffjótandi þorp f norð-
vesturhluta Kambódlu, aö þvi er Sam-
einuöu þjóöimar skýröu frá I gær.
KAlRÓ
Nýjar hugmyndir um að
höggva á hnútinn
Sýriendirtgar og Egyptar útfæröu nýjar
hugmyndir til aö reyna aö leysa krepp-
una viö Israel vegna brottrekstrar415
Palestlnumanna ffá Israel, og aö hleypa
nýju lifi I friöarviöræöur um Miö-Austur-
lönd sem áætlaö er aö hefjist 20. april,
aö sögn sýrfenska utanrlkisráöherrans i
gær.
HONG KONG
Kínverjar stöðva
ræöu Pattens
Á sföustu stundu beittu Kinverjar sér
varöandi pólitiska framtiö Hong Kong
og komu i veg fyrir fyrirhugaöa yfirlýs-
ingu frá Chris Patten rikisstjóra um að
hann myndi halda áfram aö koma i
gegn lagafrumvarpi sinu um lýöræöis-
legar umbætur.
MANAMA
írakar neita aö geffa
upplýsingar
Háttsettur eftiriitsmaöur S.þ. sagöi i gær
aö (rakar neituöu enn aö leggja fram
mikilvægar upplýsingar um þá sem hafa
séö þeim fyrir hlutum i kjamorkuáætiun
sfna. En eftirlitsmaöurinn, griski vísinda-
maöurinn Dimitri Penitos, sagöi frétta-
mönnum að Irakar heföu fallist á aö
skrá niöur á næstu 15 dögum þá aö-
stööu sem nýtt er viö áætlunina.
GAZA
Hnífsstungur og
berserksgangur
Arabar særöu tvo Gyöinga meö hnífs-
stungum og Palestinumenn sögöu Gyö-
ingalandnema hafa gengiö berserks-
gang I bæ á hemumda Gaza- svæðinu
Igær.
PEKING
Sprenging drap 17
Sprenging i orkuveri f héraöinu Zheji-
ang I austurhluta Klna varö a.m.k. 17
manns aö bana og særöi 25 segir I ffétt
frá opinberu fréttastofunni Xinhua.
DENNI DÆMALAUSI