Tíminn - 16.06.1993, Blaðsíða 1

Frétta-Tíminn. ..Frétta-síminn.,.68-76-48...Frétta-Tíminn...Frétta-síminri...68-76-48...Frétta-Tíminn. .Frétta-síminn...68-76-48.
Míðvikudagur
16. júní 1993
111. tbl. 77. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Óvissa ríkir um störf ailt að 200 starfsmanna:
Mikligarður
gjaldþrota
Verslun Miklagarðs hf. Holtagörðum við Holtaveg var lokað í gær
og hefur stjóm fyrirtækisins óskað eftir gjaldþrotaskiptum. Tap
siðasta árs reyndist 559 milljónir og skuldir 232 milljónir umfram
eignir. Óvissa ríkir um störf hátt i 200 starfsmanna en hátt f 300
vinna hjá verslunum Miklagarðs hf. sem þegar hafa veríð seldar.
„Þetta var sennilega of stórt fyrírtæki fyrír okkur," segir Sigurður
Markússon, stjómarformaður Sambandsins, um ástæður þess aö
svo fór sem fór.
Vlðskiptavlnlr Mlklagarðs komu aö lokuðum dyrum I gær. Þetta stóra fyrirtækl var orölö gjaldþrota.
Tlmamynd Áml Bjama
Þráinn Bertelsson, formaður Rithöfundasambands íslands:
Leikur að fjör-
eggi þjóðarinnar
„Okkur ríthöfundum finnst sú ákvörðun rikisstjómarinnar að setja
virðisaukaskatt á bækur vera furðuleg ákvörðun á sama tíma og
veríö er að taka upp nánara samstarf viö aðrar þjóöir og tungur en
áður hefur þekkst. f staðinn fýrír að reyna að styðja við bakið á ís-
lenskri tungu og bókmenningu er þeim gert erfiöara fyrír,“ segir
Þráinn Bertelsson, formaður Rithöfundasambands fslands.
í frétt frá stjóm Miklagarðs hf. er
sagt að þessi ákvörðun sé tekin í
ljósi afleitrar rekstarafkomu og
mjög bágrar efnahagsstöðu félags-
ins. Þá segir að í endurskoðuðum
ársreikningi fyrir árið 1992 komi
fram að tap þess árs sé 559 millj-
ónir króna.
Þá kemur fram að eignir í árslok
voru 1.624 milljónir króna en
skuldir 1.859 milljónir og eigið fé
því neikvætt um 235 milljónir.
Nú um mitt ár er eigið fé talið
neikvætt um 593 millj. kr. Áætlað
bókfært verð eigna 10. júní sl. var
876 milljónir. Frá áramótum hef-
ur virði eigna því minnkað um 748
milljónir.
Á sama tíma hafa heildarskuldir
lækkað um 390 millj. kr., þær voru
1.859 millj. kr. í lok síðasta árs en
voru þann 10. júní 1.469 milljónir,
sem dugir samt ekki til.
„Það er ljóst að Mikligarður hef-
ur verið of stórt fyrirtæki fyrir
okkur og við höfum greinilega
ekki ráðið við það, hvorki íjár-
magnslega né stjómunarlega og
því fór sem fór,“ segir Sigurður
Markússon, stjómarformaður
Sambandsins, aðspurður um
ástæður gjaldþrots Miklagarðs hf.
Hann segir að erfitt sé að segja til
um á þessari stundu hvaða áhrif
Vigdís til
Noregs
Vigdís Finnbogadóttir, forseti ís-
lands, fer í opinbera heimsókn til
Noregs 26.-28. október næstkom-
andi í boði Haralds V. Noregskon-
ungs og Sonju drottningar. Kon-
ungshjónin komu í opinbera heim-
sókn til íslands á sfðasta ári.
Vísitala framfærslukostnaðar lækk-
aði um 0,1% milli maí og júní. Má
þannig segja að verðbólga hafi verið
minni en engin sl. mánuð. Mest
munaði um að verð á matvörum
lækkaði að meðaltali um 1,1% á
tímabilinu, sem lækkaði fram-
færslukostnaðinn um nærri 0,2%.
Lækkun kom í Ijós á flestum mat-
vöruliðum; kjötvörum, mjólkurvör-
um, grænmeti/ávöxtum, og fiski.
Gosdrykkir og léttöl lækkuðu líka.
Einnig varð nokkur lækkun á fátn-
aðarliðnum og fleira.
gjaldþrot Miklagarðs hafi á efna-
hag Sambandsins. „í ársreikningi
þess voru 140 milljónir lagðar til
hliðar vegna Miklagarðs hf. Við
vorum búnir að afskrifa hlutabréf
okkar í Miklagarði að fullu í þessu
ársuppgjöri. Eg er að vona að þess-
ar 140 milljónir standi undir þessu
áfalli," segir Sigurður.
Um mánaðamótin mars apríl var
öllum starfsmönnum Miklagarðs
hf., um 480 manns, sagt upp og þá
var staða fyrirtækisins talin tvísýn.
„Okkur varð ljóst þegar við sáum
fyrstu raunsæisuppgjörin fyrir ár-
ið 1992 í kring um 20. mars að
staðan var orðin mjög tvísýn. Það
er alltaf tilhneiging til að reyna að
bjarga,“ segir Sigurður.
í framhaldi af því tók stjóm Sam-
bandsins ákvörðun um að reyna að
selja fyrirtækið Miklagarð hf. eða
einstakar deildir þar. „Það er búið
að selja allar verslanir Miklagarðs
sem eru utan við stóra húsið inn
við Sund," segir Sigurður og vísar
til þess að þegar hafi fjórar stórar
Kaupstaðabúðir verið seldar og
fimm litlar 11/11 verslanir. „Þá er
búið að selja matvöruheildversl-
unina til Innkaupasambands
kaupfélaganna," bætir Sigurður
við. Þá segir hann að ekki hafi
komið viðunandi tilboð í stóru
verslunina
Sigurður segist ekki vilja greina
frá því á þessu stigi hverjir séu að-
allánardrottnar Miklagarðs hf. „Ég
tel að það sé ekki kurteislegt af
mér að greina frá því,“ bætir harm
við.
Allt að 480 manns var sagt upp í
lok mars og gegndu margir þeirra
hlutastarfi. Sigurður telur að með
sölu á verslunum og matvöm-
heildverslun hafi tekist að varð-
veita um 290 störf. „Þá eru eftir
um 190 störf og það fólk er í mik-
illi óvissu í dag,“ segir Sigurður.
Þama á móti lækkuðu líka nokkrir
liðir. Mest áhrif hafði 2,2% hækkun
á bensíni, sem hækkaði framfærslu-
vísitöluna um tæplega 0,1%. Liður-
inn heilsuvemd hækkaði líka nokk-
uð (0,7%), svo og heimilisbúnaður,
tómstundavömr, snyrtivömr og
veitingahúsa- og hótelþjónusta.
Þessar verðhækkanir vom þó
minni en verðlækkanimar, þannig
að niðurstaðan er 0,1% lækkun á
framfærsluvísitölunni, sem áður
segir.
- HEI
„Það er stefna innan Evrópu-
bandalagsins að þar sem skatturinn
er lagður á sé hann hafður sem
lægstur því bandalagið er ekki
stofhað til að leggja í rúst tungu og
menningu málsvæða heldur á að
gera öllum kleift að blómstra.
Ráðamenn verða að skilja það áður
en það er um seinan."
Þráinn segir bókaútgáfu verða erf-
iðari og það sé ástæða til að ætla að
skattlagningin komi hart niður á
stærri verkum.
„Útgefendur leita frekar eftir því
að gefa út eftir þá sem þeir telja
geta staðið undir sér. Það verður því
erfiðara fyrir höfunda að fá gefið út
og sérstaklega fyrir þá sem em með
sínar fyrstu bækur," segir Þráinn.
Virðisaukaskatturinn var ræddur á
fundi Norræna rithöfundaráðsins
sem fór fram í Norræna húsinu síð-
ustu helgi.
„Allú tóku undir með okkur þegar
við lýstum áhyggjum okkar. Svíar
þekkja vel áhrif virðisaukaskattsins
enda er hann mjög hár þar og ekki
talinn til blessunar," segir Þráinn.
Norræna rithöfundaráðið hefur
sent frá sér fréttatilkynningu þar
sem varað er við því að íþyngja
bóka-, blaða- og tímaritaútgáfu
með sérstökum álögum og stjórn-
völd hvött til að hætta við þær fyrir-
ætlanir.
„Við höfum reynt að berjast á móti
skattinum en það hefur ekkert ver-
ið hlustað á okkur. Ég átti fund með
menntamálaráðherra á miðviku-
daginn var og ítrekaði áhyggjur
okkur. Ég spurði hvort ekki kæmi
eitthvað af hálfu ríkisstjómarinnar
til að milda áhrifin. Ég lagði jafn-
framt fram ýmsar tillögur í því sam-
bandi sem ráðherra sagðist ætla að
athuga með jákvæðum huga,“ segir
Þráinn. „Við fengum að njóta af-
náms virðisaukaskatts á bókum í
tæp 2 ár og nú er þessi fjandi kom-
inn aftur. Það er þyngra en tárum
taki. Ég held að allir séu skelkaðir.
Þetta snýst ekki bara um afkomu
„Ég hef tekið ákvörðun um að bjóða
mig fram í kosningum í hausL Ef
aðrir bjóða sig frarn tek ég því fagn-
andi,“ segir Ólafur Ragnar Grímsson,
formaður Alþýðubandalagsins, að-
spurður um væntanlegt formanns-
kjör í flokknum næsta haust. Stein-
grímur J. Sigfússon varaformaður
hefur gert sig líklegan tíl að fara fram
gegn Olafi.
Ólafur telur breyttar reglur um kosn-
ingu formanns og varaformanns
flokksins vera mikilvægan áfanga f átt
að lýðræði og valddreifingu á Islandi.
„Þær gera umboð forystunnar víðtæk-
ara og opna flokkinn fyrir þátttöku
fleiri einstaklinga, sem geta þá valið
bæði forystu flokks og þjóðmála í
beinum kosningum," segir Ölafur.
rithöfunda heldur líka um tunguna
og bókmenntimar".
Þráinn dregur f efa að ríkiskassinn
græði á álagningunni og telur hann
heldur eiga eftir að tapa því skattur-
inn eigi eftir að þurrka út störf.
„Þess vegna er okkur fyrirmunað
að skilja hvers vegna verið er að
taka áhættu með menningarverð-
mæti þegar það skilar engum fjár-
hagslegum ávinningi. Við eigum
erfitt með að skilja svona leik með
fjöregg þjóðarinnar vegna tíma-
bundinna erfiðleika hjá þjóðarbú-
inu. Ég vona einlæglega að ríkis-
stjómin sjái sig um hönd. Það er
ennþá hægt að koma f veg fyrir
þessa ógæfu," segir Þráinn.
— Ertu ánægður með nýafstaðinn
miðstjómarfund?
„Mér fannst miðstjómarfundurinn
vera mjög góður. Við fómm í gegnum
mjög ítarlega og efnismikla umræðu
um sjávarútvegsmál og þegar um
þennan mikilvæga málaflokk er að
ræða þá er ósköp eðlilegt að það komi
upp mismunandi áherslur," segir Ólaf-
ur. „Hins vegar afgreiddum við mjög
ítarlega ályktun þar sem m.a. em sett-
ar fram hugmyndir sem ekki hafa
komið fram áður. Ég er mjög ánægður
með það, að þessi ftarlega ályktun var
gerð, vegna þess að ég tel hana vera
mjög mikilvægt veganesti inn f þær
umræður sem hljóta að fara fram hér í
sumar um stöðu og vanda sjávarút-
vegsins." GS.
-HÞ
Framfærsluvísitalan lækkaði um 0,1% milli maí og júní:
Verðbólga minni en
engin í maí og júní
-GKG.
Ólafur Ragnar Grímsson í samtali um miðstjórnar-
fund og formannskjör:
Fagnar mótframboði