Tíminn - 23.09.1993, Page 4

Tíminn - 23.09.1993, Page 4
4 Tíminn Fimmtudagur 23. september 1993 Tíminn MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSKYGGJU Útgefandi: Mótvaegi hf. Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm. Aðstoöamtstjóri: Oddur Ólafsson Fréttastjóran Birgir Guðmundsson Stefán Ásgrlmsson Skrifstofur: Lynghálsi 9,110 Reykjavfk Sími: 686300. Auglýsingasfmi: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjóm, fréttastjórar 686306, iþróttir 686332, tæknideild 686387. Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf. Mánaöaráskrift kr. 1400-, verð I lausasölu kr. 125,- Grunnverö auglýsinga kr. 765,- pr. dálksentimetri Póstfax: 68-76-91 Undir merkjum fordóma og sjálfselsku Einkavæðing rfkisfyrirtækja getur átt rétt á sér, en þegar fólk hefur tekið hana sem trúarbrögð, er nauðsynlegt að staldra við. Almennt talað er ekki ástæða til þess að ríkið reki atvinnustarfsemi þar sem samkeppni er næg og að- stæður til þess að veita fólkinu þjónustu á þeim forsendum. Hlutafélagsformið, sem er ráðandi í einkarekstri, hefur þann kost að vera liðugra til ákvarðanatöku heldur en ríkisreksturinn. Dæmi um þetta er rekstur Síldarverksmiðja ríkisins, en þeim var nýlega breytt í hlutafélag. Hins vegar er með einkavæðinguna eins og annað að öfgar leiða í ógöngur. Menn hafa fallið í þá gryfju að einkavæða einokunarfyrirtæki og um- ræður um þessar aðgerðir beinast að fjölmörgum stofnunum þjóðfélagsins: ríkisbönkunum, Pósti og síma og Ríkisútvarpinu, svo eitthvað sé nefnt. Ýmsir riddarar hafa vaðið fram á völlinn í þessum efnum og hafa margir þeirra haft atvinnu af því að rannsaka og skipuleggja einkavæðinguna og fá það auðvitað greitt af opinberu fé. Dæmi um þessa riddara mátti sjá í umræðuþætti í sjónvarpinu síð- astliðið þriðjudagskvöld. Þar var mættur formaður einkavæðingarnefndar ríkisstjórnarinnar, einn mestur páfi þessara mála, og prófessor við háskól- ann mjög trúaður á einkavæðingu. Það, sem mesta athygli vakti á málflutningi þeirra, var sú trú að enginn gæti unnið ærlega hjá ríkinu. Fólk ynni einfaldlega miklu betur hjá einkafyrirtækjum, og það væri hagnaðarvonin sem héldi mönnum gangandi og þá ekki síst stjórnend- um fyrirtækja. Þessi sjónarmið eru afsprengi botnlausrar efnis- hyggjufordóma og sjálfselsku. Sem betur fer er all- ur þorri fólks þannig gerður að það vinnur sam- viskusamlega fýrir sinn vinnuveitanda og skiptir þá ekki máli hver það er. Það er auðvitað engin regla að ríkisfyrirtæki séu illa rekin, en einkafyrir- tæki vel rekin. Það eru öfgar að halda þessu fram og til þess gerðar að slá ryki í augu fólks. Háskóli Islands er risafyrirtæki sem rekið er af opinberu fé. Samkvæmt kenningunni ætti hann að vera illa rekið fyrirtæki. Það hefur þó ekki heyrst um að til standi að breyta Háskólanum í hlutafé- lag, og það er undarlegt að háskólaprófessorar, sem halda því fram að reglan sé að ofmannað sé hjá rík- inu og fólk sé áskrifendur að launum sínum, skuli ekki leggja til breytingar á skipulaginu í sínum eigin garði. Nú segja einkavæðingarpostularnir að brýnasta verkefnið sé að einkavæða bankakerfið, undir þeim formerkjum að þar þurfi að losna við áhrif stjórn- málamanna. Ehgum sögum fer af því í þessum bollaleggingum með hverjum hætti á að koma í veg fyrir samþjöppun fjármálavalds og fákeppni í peningamálum hér á landi. Til þess er engin von. Áróðurinn fyrir einkavæðingu er rekinn á forsend- um trúarbragða og nærist á þeirri trú og þeim for- dómum, að engum sé hægt að trúa til neins nema hagnaðarvon umfram venjuleg daglaun fylgi. ,^1enn verða að vera við því búnir að það komi upp alvarleg ágreínings- mál í stjómarsamstarfi. Það gerði það í tíð fyrri ríkisstjómar Uka. Það er ekkert óeðlilegt að það gerist í landbúnaðarmálum þar sem skoð- anir eru skiptar, en það er ekkl sama hvemig menn halda á málum. Með- an menn saka ekki hver annan um óheiðarleika." Þessi fleygu orð lét Jón Baklvin Hannibalsson utanríkiV ráðherra falla í viðtali við Tfmann á þriðjudag. Utanríkisráðherra er þama að fjaila um samskipti sín við Davíð Oddsson forsætisráðherra og samstarfið á stjórnarheimilinu, en það kemur einmittlíkafram hjá Jóni Baldvin að honum hafi sámað ásakanir forsæt- isráðherra um óheiðarleika í stjónv arsamstarfinu. Þessi ummæli Jóns komu f fram- haldi afþvtað búið var að semja um vopnahlé í ríkisstjómínni og svo virðist sem Jón hafi ætlað að sætta sig við slíkan frið. Hins vegar hafi hann ætlað að bæta stöðu sfna útá við með því að eiga sfðasta orðið í deilunni og gaf því f skyn að hann hafi verið beittur óþolandi órétti og ósanngjömum ásökunum um óheiðarleika af hálfú forsætisráð- 'Jón BaidvfnriBddl \itö Dávlð'um ágrelnlngsn ‘. etiAmrkiflál/VfrmHf’A VXnt DaVtó Oðdaaon og 46n‘:L H»nrUb«la«on, raddu urnnn t .tv*gaJa tímii. löogunj.funtítél »ö*tud«glnn um 4gr*lnJng»máJ'flokJumn*, *n tll'hark*J*gr*i, dollna Jtafur komlð mHll forystumanna flokkanria um ýmU".' mii. Jón Baidvin sagir að »*r »iml ánkanlr (ontjatUráðharra um óbaJðaríalka (itjómar**m»larfl. Tlminn ipurói Jón BaJdrin hvort ummieli forsa:tltriðh«JT» uar_ dfflur flokkmru um Undbúnað- óheiöariíika þvt íg loruuif «kki ’ wn>ál vktu akid Unur ið hafa við að ig eigi það ilfUifl et* mfnlr ,nekHeáa%aman um þeui mál og ’MannwCuaö fUtri ftveggja Kma kmdi (ttn við- S *& þafcWMpi |. :hádaginu afðaatllölnn ' inglm&'/«! háðir þeitrar' Uguc vin sé óheiðarlegur pólitíkus, hvort sem honum sámi það eða ekki. Þanrúg segir Davíð í Mogganum í gær: „Mér finnst ekki heiðarlegt að halda þessu fram og það sagðí ég við [Jón Baldvin] á föstudag, áður en ég íét þessa getið í biaðaviðtali og það verður að standa. Honum kann að sáma þetta, en það er eins og það er, mönnum kann að sáma margt sem gert er.“ Ljóst er að þótt báðir formenn PiiÍiÉiÉSÉÍÍIÍÉiim Síðasta Orðíð stjómarflokkanna hafi verið búnir að Enþað er hins vegar greinilegt að Davíð Oddsson forsætisráðherra, sem ervanur því að vilja eiga síðasta orðið f deilumálum, ætlar ekki að viðskiptum, þá reynistþeim erfitt að geraþað, þvíbáðum firrnst þeirverða gefá sig. Þvert á móti hefúr hann nú komið fram af krafti í mörgum fiöl- miðlum og hnykkt á því að Jón Bald- A la Állabaila Rimman milli þeirra er um margt ferin að minna á eitraðar pillur og glósur scm betur cru þekktar úr röð- um forustumanna hinna mismun- andi arma AJþýðubandaiagsins, en þar hefur til skámms tíma tíókast að menn sendi hver öðrum föst skot án tillíts til þess að þeir ætla sér að vinna áfram saman. Að því leyti eru deilur Ðavíös og Jóns Baldvins fem- ar að hljóma í kröftugum G-dúr. Og þó Halldór Blöndal segist ekki vilja komast f efsta sætið á vinsældalisfe vikunnar með sitt pólitíska popplag, þá er ekki endilega víst að slík hóg- værð eigi við um þá Davfð og Jón BaJdvin, enda er þeirra popplag í G- dúr, rétt eins og víðfrægt lag Stuð- manna, sem setti mark sitt með áberandi hætti á vinsældalista vik- unnar hér um árið. „Það er engin leið að hætta að syngja svona popp- lag í G-dúr,“ sungu Stuðmenn í sínu viðfagi og svo merkilega vill til að það er líka viðlagið þeirra Davíðs og Jóns Baldvins. „Það er engin leið að hætta," þegar báðir telja sig endilega þurfe að eiga síðasta orðið. Þessi staða getur aðeins leitt til uppgjörs þar sem karpi ráðherra verður sjálf- hætt um leið og lífi stjómarinnar lýkur. Sannleikurinn er nefnilega sá að pólitísk popplög í G-dúr með til- heyrandi skeytasendingum milli manna getagengið hjá þeim G-lista- mönnum án þessað stórtjón hljótist af í samstarfi, aðeins vegna þess að löng hefð er fýrir þessum stjóm- málastíl í flokknum. Það er hins veg- ar glapræði fyrir óvana úr öðrum flokkum að taka þennan stíl upp, og allra vitlausast er að beita þessum stíl í viökvæmu stjómarsamstarfi. Rétturinn til jafnréttis Mikið mega kvenkynið og mann- kynið þola vegna kynjamisréttis. Ranglætið og kynjakúgunin á sér lítil takmörk og verða konur að þola margs kyns píslir og undirok- un af karla völdum og dæmi eru um að karlar verða að láta í minni pokann fyrir ofríki kvenna. Verst af öllu er samt þegar það op- inbera með löggjafarvald sitt og framkvæmdavald og alla fordóm- ana mismunar kynjunum gróflega og hefur Jafnréttisráð nóg að gera við að úrskurða að jafnréttis sé ekki gætt. Kærunefnd jafnréttis- mála er í nokkurs konar saksókn- arahlutverki að gæta réttar kynj- anna gegn hinu opinbera, þegar svo vill verkast að það misbjóði jafnréttinu. Rétt einu sinni fær það opinbera á baukinn hjá jafnréttinu út af máli þar sem ríkisstarfsfólk er beitt gróflegu misrétti af vinnu- veitandanum og er þess krafist að farið verði að lögum og að karlar fái sitt lögvemdaða barnsburðar- frí. Mismunun Tveir ríkisstarfsmenn, sem kvæntir eru jaftimörgum ríkis- starfskröftum, kærðu að vera synj- að um fæðingarorlof þegar konur þeirra ólu böm. Þeir vildu fá hluta af sex mánaða fæðingarfríi mæðr- anna. Fjármálaráðuneytið neitaði og Tryggingastofnun neitaði og bar fyrir sig einhverjum dagpen- ingareglugerðum. Kærunefnd jafnréttisins úrskurð- ar að karlamir séu beittir misrétti og að hið opinbera níðist á rétti þeirra til að fá launuð frí fyrir að geta konum sínum börn. Um þennan sjálfsagða rétt neitar hið opinbera feðrunum, sem auð- vitað fara í hart og heimta sitt fæð- ingarfrí og engar refiar. Ef til vill skilja fjármálaráðuneyt- ið og TVyggingastofnun ekki al- vöru málsins og það sem verra er, embættismennirnir virðast ekki kannast við þann lagabókstaf að körlum beri að fá Iaunuð frí frá vinnu þegar þeir verða pabbar, en V V it K og oreiiK orlof mæðranna styttist að sama skapi. Hér verður löggjafinn að gera betur og ganga svo frá paragröff- unum um jafnrétti feðra að það verði ekki sfðra en réttindi mæðra. Það verður best gert með því að setja í jafnréttislög að karlar hafi jafhan rétt á við konur að ganga með böm undir belti og fæða þau í þennan heim með viðeigandi hætti. Vanhæfni Það að mæður skuli einar sitja að fæðingarorlofi er svo augljóst brot á jafnréttislögum og þeirri jafn- réttisvitund, sem allt upplýsinga- veldið er gegnsýrt af, að réttast væri að úrskurða alla þá embættis- menn, sem koma í veg fyrir að lög- in nái fram að ganga, vanhæfa vegna ofstækisfullra fordóma gegn sjálfu jafnréttinu. Brjóstagjöf er að komast í tísku á ný eftir nokkurra áratuga hlé á neyslu þeirrar náttúmafurðar. Er rekinn mikill áróður fyrir því að ungböm séu höfð á brjósti í stað þess að fá kúamjólk eins og kálfar. Að sjálfsögðu þarf einnig að bæta inn í jafnréttislögin að karlar verði mjólkandi fyrstu mánuðina eftir bamsburð. Fæðingarorlof karla miðast við að þeir geti sinnt böm- um sínum heima í fjarveru kvenn- anna, sem gegna skyldum sínum á vinnumarkaðnum margsæla. Löggjafarvaldinu ætti ekki að verða skotaskuld úr því að bæta því inn í jafnréttislögin, sem eðli- lega gera ráð fyrir að allir séu eins, konur sem karlar og allt þar á milli. Jafnréttishugsjónin er jafngömul sonum Evu og Adams og fyrsta jafnréttisdóminn kvað Kain upp þegar hann refsaði Abel með Iífláti vegna þess að guð gerði upp á milli fórnargjafa þeirra. Síðan er mann- kindin alltaf að jafna sakir og gæta þess að einn gangi ekki á hlut ann- ars. Allir eru jafnir fyrir lögunum og lögin gera alla jafna og er mis- munun bönnuð. En auðvitað eru sumir jafnari en aðrir, eins og sjáandinn mikli Ge- orge Orwell hefur dregið svo spak- lega fram í dagsljósið, eins og aðra eiginleika kommúnismans og margra annarra isma. Jafnréttisráð og kærunefnd jafn- réttismála eru verkfæri réttlætis- ins og er vel til þess treystandi að benda á þá vankanta sem eru á jafnrétti kynjanna, eins og hér er bent á. Enginn vafi leikur á því að málum þessum verður kippt í lið- inn þegar löggjafarsamkundan kemur saman og frelsar konuna undan oki meðgöngunnar og karl- amir fá að njóta þess réttar síns að eiga tilkall til fæðingarorlofs með réttu. Það ætti ekki að vera erfið- ara að koma því í gegnum þingið en því fjárlagafrumvarpi, sem nú er verið að klastra saman. -OÓ

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.