Tíminn - 29.06.1994, Qupperneq 3

Mi&vikudagur 29. júní 1994
yiwiiww
3
Aukin þyngd
minnkar
hættu á krans-
æðastíflu
y
Kjartan Olafsson, formaöur Sambands garöyrkjubœnda:
Þarf að hefja tilraunir með
ræktun án tilbúins áburðar
Þeir sem þyngjast (fitna) hægt
og sígandi eru í mun minni
hættu ab deyja úr kransæba-
stíflu en þeir sem ekki þyngjast,
e&a þeir sem rokka upp og ni&-
ur í vigt, sem vir&ist þaö allra
versta. Þessi óvænta niöursta&a
fékkst úr rannsókn á áhrifiim
aukinnar þyngdar me&al þeirra
3.500 íslensku karla sem komiö
hafa í hóprannsókn Hjarta-
verndar á undanförnum árum
og áratugum. „Leita þarf skýr-
inga á þessari þversögn," segja
læknarnir sem ger&u rannsókn-
ina.
Þeir hafa látið sér detta í hug að
hugsanlega felist hún í því að
margir sem þyngdust hafi gert
þab eftir ab (vegna þess að) þeir
hættu aö reykja — og hættan á
kransæöastíflu minnki miklu
meira við það aö hætta aö reykja
en hún aukist við það að fitna um
nokkur kíló.
Frá þessari rannsókn segir í júní-
hefti Læknablaðsins undir fyrir-
sögninni: „Þversagnakennd
tengsl þyngdarstuöulsbreytinga
og áhættu á dauða af völdum
kransæðastíflu meðal íslenskra
karla". Rannsóknina gerðu lækn-
arnir Garðar Sigurðsson, Helgi
Sigvaldason, Nikulás Sigfússon og
Gunnar Sigurðsson.
Offita hefur tengst óhagstæðum
breytingum á áhættuþáttum fyrir
kransæðastíflu, s.s. aukinni blób-
fitu, hækkuðum blóðþrýstingi og
skertu sykurþoli. Þótti því eðlilegt
að ætla að aukin þyngd mundi
líka auka hættuna á kransæða-
stíflu. Nýleg erlend rannsókn
sýndi sömuleiðis að mikill óstöð-
ugleiki í líkamsþyngd væri meöal
áhættuþátta fyrir kransæðastíflu.
Sama rannsókn sýndi einnig þá
óvæntu niðurstöðu, ab þyngdar-
aukning til lengri tíma væri nei-
kvæður áhættuþáttur, þ.e. með
öbrum orðum dró úr hættu á
kransæöastíflu.
íslensku læknunum lék þess
vegna hugur á að kanna hvort
svipaðar niðurstöður væri að
finna í gögnum sem Hjartavernd
hefur safnað eftir hóprannsóknir
á um 3.500 körlum á undanförn-
um árum og áratugum. í ljós kom
aö 225 þeirra hafa síðan dáið úr
kransæðastíflu. En varðandi
þyngdina var niðurstaban svipuð.
Þótt offita auki heldur líkurnar
fyrir hækkun á blóðfitu og blób-
þrýstingi þá er ekki mjög náin
fylgni þar á milli. Þannig eru t.d.
margir horaðir með háa blóðfitu
og öfugt. Og þegar litib hafði ver-
ið fram hjá þessu kom í ljós að
þeir sem höfðu fitnað voru ekki í
aukinni hættu, heldur minni
áhættu að deyja af völdum krans-
æðastíflu.
„Ein möguleg skýring er að þeir
sem hættu að reykja og þyngdust
eftir það væru í minni hættu
vegna kransæðastíflu," segja
læknarnir, sem ekki kunna skýr-
ingu á þessari þversögn, en hafa
hug á ab leita hennar. ■
„Við fylgjumst meb allri fram-
vindu varbandi lífræna og
vistvæna ræktun af miklum
áhuga," segir Kjartan Ólafs-
son, formaður Sambands
gar&yrkjubænda, „og nú þeg-
ar höfum við náb miklum ár-
angri á þessu sviði. Við notum
alls engin eiturefni, nema það
eina sem haft er til að verjast
kálflugu og óhjákvæmilegt er
ab nota hér eins og í öðrum
löndum."
„Hér á landi eru alls engin eit-
urefni notuð við grænmetis-
framleiðslu í gróburhúsum og
því teljast afurðir okkar vist-
vænar, en til þess að ræktun geti
talist lífræn þarf að athuga
áburðarmálin. Mér finnst raun-
ar þörf á því að hefja hér með
skipulegum hætti tilraunir með
framleiðslu grænmetis án tilbú-
ins áburöar. Slík ræktun hefur
þegar verib reynd á nokkrum
stöðum. Sá lífræni áburður sem
einkum kemur til greina að
nota er fiskimjöl, svo og kjöt- og
beinamjöl," segir Kjartan.
„Framkvæmd lífrænnar rækt-
unar ætti því ekki að vera neitt
vandamál, en það sem er hins
vegar stóra spurningin er hvern-
ig síðan gengur að koma þess-
um lífrænu afurðum á markað.
Þaö er varla raunhæft að ætla
sér að selja lífrænt ræktað ís-
lenskt grænmeti á erlendum
markaði. Innanlandsmarkabur-
inn er lítill og enn sem komið er
munu þeir neytendur vera fáir
sem vilja greiða fullt verð fyrir
lífrænt ræktað grænmeti, of fáir
til þess að slík ræktun geti stab-
ið undir sér. Á hinn bóginn væri
vel hægt að efla innanlands-
markaðinn með því að auka þar
hlutdeild ylræktarinnar eins og
Norðmenn hafa verib að gera
með góðum árangri. Þar hafa
stjórnvöld búið ylræktinni
ákjósanleg skilyrði, einkum
með hóflegu verði á raforku til
lýsingar, en þetta eru skilyröi
sem íslenskir ylræktarbændur
búa því miður ekki við."
Iceland Seafood:
Amerískur
forstjóri
Bragi Cuöbrandsson hœttir í ráöuneytinu um leiö og Jóhanna:
Meiri embættis-
maöur en stjórn-
málamaöur
„Ég hef lokiö störfum og hætti
um leib og ráðherrann," sagði
Bragi Guðbrandsson, aðstob-
armabur Jóhönnu Sigurðar-
dóttur, þegar hann var spurð-
ur hvort hann héldi áfram í
ráöuneytinu, nú eftir ráð-
herraskiptin.
Bragi segist hafa tekið ab sér
starf aðstoðarmanns félags-
málaráöherra á faglegum for-
sendum, hann hafi ekki einu
sinni verið flokksbundinn Al-
þýðuflokksmaður þegar hann
var ráðinn.
- En hefur Bragi ekki verið einn
nánasti samstarfs- og stuðnings-
maður Jóhönnu þau ár sem
hann hefur starfab í félagsmála-
ráðuneytinu.
„Ég hef verið mjög náinn sam-
starfsmaöur hennar, ég hef ekki
haft afskipti af málum innan Al-
þýðuflokksins, ég hef ekki gegnt
þar trúnaðarstörfum eða annað
þess háttar, þótt ég hafi fylgt Jó-
hönnu á flokksþingið," sagði
Bragi Cuöbrandsson.
Bragi.
- En er Bragi búinn ab fá vinnu?
„Nei, en það eru ýmis verkefni
sem ég hef verið með á vegum
rábuneytisins sem ég mun
sinna áfram, en að öðru leyti er
þab óráðib sem stendur."
- Stefnir Bragi Guðbrandsson á
framboð fyrir næstu Alþingis-
kosningar?
„Nei, það heíd ég ekki. Ég held
ab ég sé meiri embættismaður
en stjórnmálamaður. Ég var áö-
ur en ég var ráðinn til Jóhönnu,
félagsmálastjóri í Kópavogi og
ég hef hugsað mér að leita mér
að starfsvettvangi á mínu fag-
sviði."
- Telur Bragi að líkur á haust-
kosningum hafi aukist eftir
þetta uppgjör sem hefur orðið í
Alþýðuflokknum?
„Ég get nú ekki séð að þetta
uppgjör feli þaö beint í sér en
auðvitað er ekkert hægt að úti-
loka.
Þaö eru margir aörir samverk-
andi þættir sem valda því, ef að
verður, en ekki hennar afsögn
ein og sér," sagði Bragi Guö-
brandsson að lokum.
Stjórn Iceland Seafood Cor-
poration, dótturfyrirtækis ís-
lenskra sjávarafur&a hf. í
Bandaríkjunum, gekk í gær
frá rábningu á forstjóra fyrir-
tækisins í stab Magnúsar Frib-
geirssonar, sem verið hefur
forstjóri frá 1988.
í starfið var ráðinn maður að
nafni Howell P. Carper, sem er
Bandaríkjamaður og fyrsti Am-
eríkaninn sem gegnir forstjóra-
Starfsmabur Jarðborana
brenndist illa á Flúðum í gær
þegar 96 gráðu heitt vatn
skvettist á hann úr borholu.
Maðurinn var fluttur á sjúkra-
húsið á Selfossi. Svo heppilega
vildi til að lögreglan á Selfossi
starfi hjá fyrirtækinu í 43ja ára
sögu þess.
Hr. Carper er viðskiptafræðing-
ur frá Atlanta, fæddur 1953.
Hann hefur starfað sem fram-
kvæmdastjóri sölu- og markabs-
mála hjá Iceland Seafood und-
anfarin tvö ár en var áður m.a.
hjá Eastern Airlines, Design
Foods ofl.
Hr. Carper tekur við starfinu 1.
ágúst nk. ■
var stödd ab Flúðum þegar slys-
ib átti sér staö og gat flutt
manninn á móti sjúkrabílnum
til að ferðin tæki styttri tíma.
Maðurinn fékk að fara heim af
sjúkrahúsinu eftir aðhlynningu
þar í gær. ■
Brenndist
vib vinnu