Tíminn - 01.11.1994, Blaðsíða 6

6

Þribjudagur 1. nóvember 1994
Finnur Ingólfsson:
Margsköttun lífeyris afnumin
Þegar staögreiösla skatta var tekin
upp og persónuafsláttur ákveö-
inn, var gert ráö fyrir í persónuaf-
slættinum að inn- og útgreiðslur í
lífeyrissjóö yröu skattlagðar.
Fram til ársins 1979 var heimilt
aö draga iðgjald aö hámarki 10%
af þeim launum, sem almennt eru
til viðmiðunar lífeyrisgreiöslum,
frá tekjum og gilti þetta jafnt um
launagreiðanda og launþega. Frá
og meö árinu 1979 var þetta há-
mark frádráttar fært í 11%, en
jafnframt kom þá til sögunnar
fastur 10% frádráttur, sem gat
komið í staö iðgjaldsfrádráttar hjá
launþegum og vaxtafrádráttur.
Margsköttun
Meb tilkomu staögreiöslukerfis-
ins áriö 1988 var þessi frádráttar-
heimild felld niöur að fullu hjá
launþegum, en launagreibendum
var áfram heimilt að draga ið-
gjaldagreibslur vegna launþegans
frá tekjum sínum. Sjálfstæðir at-
VETTVANCUR
vinnurekendur, sem skylt er að
vera í lífeyrissjóði, eiga hins vegar
engan frádrátt á sínar iðgjalda-
greiðslur og þurfa því að greiða
skatt af öllum 10%, þ.e. bæði
þeim 4% hluta sem launþegum er
almennt gert að greiða og þeim
6% hluta sem launagreiöendum
er gert að greiða. Þrátt fyrir að ið-
gjaldagreibslur launþega í lífeyris-
sjóbi séu ekki frádráttarbærar, eru
þær skattskyldar þegar þær greið-
ast út sem lífeyrir. Þar er því um
tvísköttun að ræða af þeim 4%
hluta ibgjaldsins, sem greiddur er
af launþegum. Sjálfstæður at-
vinnurekandi verbur hins vegar,
eins og fyrr segir, að greiða allt ið-
gjaldið sjálfur án nokkurs frá-
dráttar og er hann því tvískatt-
lagður af öllu 10% iðgjaldinu. En
það eru fleiri þættir sem líta þarf
til en tvísköttun, því greibslur úr
lífeyrissjóði geta skert bætur al-
mannatrygginga. í raun getur því
stundum verib um margsköttun
að ræða.
Mismunun sparnaö-
arforma
Við samanburð á greibslum í líf-
eyrissjóði og öðmm sparnaðar-
formum kemur í ljós að mun hag-
stæðara er ab fjárfesta í almenn-
um sparnaði, því vaxtatekjur eru
skattfrjálsar hjá einstaklingum,
en þeir vextir sem fást endur-
greiddir í formi lífeyris eru skatt-
skyldir ab fullu. Ef tekið er dæmi
um sjálfstæðan atvinnurekanda,
þá er mun hagstæðara fyrir hann
ab fjárfesta í spariskírteinum ríkis-
sjóðs og tryggja sér þannig lífeyri
heldur en að greiða í séreignasjóð,
því í fyrra tilvikinu greiðir hann
engan skatt af andvirði bréfanna
og verður því ekki fyrir neinni
tekjuskerðingu þegar hann leysir
þau út.
í flestum löndum Evrópu eru ið-
gjöld, sem greidd eru vegna lífeyr-
is, frádráttarbær frá tekjum til
skatts, óháð því hvort það er
launþeginn eða launagreiðand-
inn sem greibir iðgjöldin, og oft
er um það að ræða aö tiltekið há-
mark iðgjalda sé frádráttarbært.
Út fyrir skynsemis-
og sanngirnismörk
Við, nokkrir þingmenn Fram-
sóknarflokksins, höfum lagt fram
frumvarp á Alþingi, sem afnemur
tvísköttun eba jafnvel margskött-
un á iðgjaldagreiðslum lífeyris-
sjóbanna. í réttarríki er þab ein-
staklingurinn sem framselur rík-
inu ákveðib vald, löggjafarvald,
framkvæmdavald og dómsvald.
Jafnframt gengst hver einstak-
lingur undir aö hlíta þeim skorð-
um sem ríkisvaldið setur honum.
Á móti ætlast hann til þess að rík-
ið beiti valdi sínu á skynsamlegan
og sanngjarnan máta. Lífeyrisrétt-
indi eru ákveðin frumréttindi
hvers einstaklings og með þeirri
margsköttun slíkra réttinda, sem
að framan er minnst á, er ríkis-
valdiö farið aö beita valdi sínu
langt fram yfir þau skynsemis- og
sanngirnismörk sem einstakling-
urinn setti því í upphafi.
Höfundur er alþingismabur Framsóknar-
flokksins í Reykjavík.
Þórhildur Líndal verb-
ur umboösmaöur bama
Fyrstu tónleikar
tveggja söngkvenna
Forseti íslands hefur ab tillögu
forsætisrábherra skipaö Þór-
hildi Líndal iögfræðing um-
boösmann barna frá 1. janúar
næstkomandi.
Samkvæmt 3. gr. laga um um-
boðsmann barna nr. 83 frá 19.
maí 1994 skal umbobsmaður
„vinna ab því að stjórnvöld, ein-
staklingar, félög og önnur samtök
einstaklinga og fyrirsvarsmenn
lögpersóna taki fullt tillit til rétt-
inda, þarfa og hagsmuna barna. í
starfi sínu skal umboðsmabur
barna setja fram ábendingar og
tillögur um úrbætur sem snerta
hag bama á öllum sviöum samfé-
lagsins."
Viö mat á umsóknum var eink-
um litið á aldur, menntun og fyrri
störf umsækjenda.
í 2. gr. laganna segir m.a.: „Um-
boðsmabur barna skal hafa lokið
háskólaprófi. Hafi umboðsmaður
barna ekki lokið embættisprófi í
lögfræöi skal lögfræbingur starfa
við embættið."
í athugasemdum við frumvarp
það, sem varb ab lögum um um-
boðsmann barna, var tekið fram
að „án efa muni umfjöllun um
ýmis lagaleg atriði varðandi börn
verða eitt meginverkefni um-
Sinfóníuhljómsveit íslands hóf
reglulegt tónleikahald vetrarins í
Háskólabíói 27. október með
„raubum tónleikum", en nú eru
tónleikaraðirnar fjórar, í jafn-
mörgum litum. í þetta sinn
merkti rauði liturinn 35. sinfóníu
Mozarts, 1. sinfóníu Mahlers, og
Formgerð II fyrir einleiksfiðlu og
hljómsveit eftir Herbert H. Ág-
ústsson. Stjórnandi var Richard
Bernas, bandarísk-fæddur en
starfar einkum í Bretlandi. Og
einleikari á fiðlu var Gubný Guð-
mundsdóttir, sem tónleikaskráin
segir ab sé nýkomin heim úr tón-
leikaferb í Mexíkó „þar sem hún
lék einleik meb Ríkishljómsveit-
inni í Toluca. Síban tók vib tón-
leikaferð um Japan og ab henni
boösmanns barna, a.m.k. á fyrstu
árum embættisins."
í athugasemdunum segir enn-
fremur að afskipti hans séu ekki
einskorðub vib barnaréttar- eða
barnaverndarmál. Skipulags- og
umhverfismál, svo ab dæmi séu
tekin, falli einnig undir verksvið
umboðsmanns, enda þar um að
ræða svið sem snertir velferð og
hag barna. Starfsreynsla, sem til
álita kemur fyrir starf umboðs-
manns barna, getur verib afar
margvísleg.
Þórhildur Líndal er fædd árið
1951, gift og móbir þriggja barna.
Hún lauk embættisprófi í lög-
fræði frá Háskóla Islands árið
1977.
Þórhildur var fulltrúi hjá yfir-
borgardómara í Reykjavík til árs-
ins 1985, en fór þá til starfa í fé-
lagsmálaráðuneytinu. Þar starfabi
hún einkum á sviði sveitarstjórn-
armála, þ.á m. byggingar- og
skipulagsmála. Þegar málaflokk-
urinn um vernd barna og ung-
menna fluttist frá menntamála-
rábuneytinu til félagsmálarábu-
neytisins um áramótin 1992-
1993, var Þórhildi falið að fara
með þann málaflokk. Jafnframt
var hún skipuð formaður í nefnd
TONLIST
SIGURÐUR STEINÞÓRSSON
lokinni fór Gubný til Kína í bobi
Tónlistarháskólans í Peking þar-
sem henni var boðið til tónleika-
halds og sem gestakennari." Guð-
ný hefur semsagt verið í hálfs árs
leyfi frá SÍ og farið víöa — næst er
för heitið til Lundúna og Akureyr-
ar, áður en hún kemur til starfa í
desember.
Sú var tíð að stjórnendur jafnt
sem hljómsveit tóku Mozart held-
ur léttum tökum, svo sem eins og
til að hita sig upp fyrir stærri átök,
en sem betur fer virbist þaö vera
til ab semja allar nauösynlegar
reglugerðir um framkvæmd nýrra
laga um vernd barna og ung-
menna. Sú nefnd er enn að störf-
um, en mun væntanlega ljúka
þeim fyrir næstu áramót.
Frá 1. október 1993 hefur Þór-
hildur starfað sem lögfræðingur í
forsætisráðuneytinu. Þar hefur
hún m.a. haft meb höndum
kynningu og fræbslu á nýjum
stjórnsýslulögum, þar á meðal séb
um námskeiðshald og flutt fyrir-
iestra um efni þeirra fyrir starfs-
menn í opinberri stjórnsýslu.
Sigríður Gubmundsdóttir guð-
fræöingur hefur veriö valin til að
vera sóknarprestur í Hvanneyrar-
prestakalli í Borgarfjarðarprófasts-
dæmi. Valið fór fram á kjör-
mannafundi prestakallsins 30.
október.
libin tíð, a.m.k. í bili. Því nú var
Haffner-sinfónían (nr. 35, K. 385)
tekin föstum tökum, og stjórn-
andinn vandaði sig mikið vib það
að gera allt rétt. Enda kom hinn
ágætasti Mozart út úr því.
Þótt tónleikaskráin geti þess
ekki, þá var Formgerð II eftir Her-
bert H. Ágústsson, löngum horn-
ista í Sinfóníuhljómsveitinni,
flutt fyrst fyrir einum 10 árum, og
einnig þá lék Guöný einleikinn.
Verkiö er prýðilega áheyrilegt og
laust við þann venjulega ágalla ís-
lenskra verka aö vera dauðyflis-
leg, líkt og milli svefns og vöku.
Guðný spilaði af mikilli snilld auk
þess sem ýmsar óvæntar uppá-
komur urðu til ab skemmta
mönnum: strengur slitnabi i fiðlu
í kvöld, 1. nóvember, kl. 20.30
verða haldnir söngtónleikar í
Listasafni Kópavogs, Gerðarsafni.
Tvær ungar söngkonur úr Kópa-
voginum, þær Ágústa Sigrún Ág-
Aðrir umsækjendur um presta-
kallib vom Óskar Ingi Ingason
guðfræðingur, sr. Siguröur Kr. Sig-
urbsson sóknarprestur Grundar-
firöi, sr. Önundur Björnsson og
fimmti umsækjandinn óskaði
nafnleyndar. ■
Gubnýjar í mibju verkinu og einn
hljóðfæraleikari velti nótnagrind
sinni um koll með tilheyrandi
glamri.
Síbust var svo 1. sinfónía Ma-
hlers, ógurlega löng í 4-5 þáttum,
líkust röð ævintýra á gönguför.
Sem hún sennilega er, því Mahler
hafði mikinn áhuga á þýskum
ljóðum og ævintýrum. Þarna er
margt skemmtilegt og fallegt ab
heyra, og hljómsveitin tjaldaði
sínu besta og stærsta, t.d. eru
þarna tvö pákusett og þrír að auki
í slagverki, átta horn en fjögur af
hverju hinna blásturshljóðfær-
anna. Enda var af hinn mesti
glaumur og skemmtu menn sér
hið besta.
ústsdóttir og Harpa Harðardóttir,
syngja þar sína fyrstu opinberu
tónleika, en þær luku söngkenn-
araprófi frá Söngskólanum í
Reykjavík síðastliðið vor. Með-
leikari þeirra á tónleikunum er
Kolbrún Sæmundsdóttir.
Efnisskráin samanstendur ab
mestu leyti af dúettum. Á fyrri
hluta tónleikanna eru dúettar eft-
ir Purcell, Brahms, Schumann og
ljóðaflokkur fyrir 2 raddir eftir
Britten, sem mun ekki hafa heyrst
hér áður. Á síðari hlutanum eru
svo dúettar og einsöngslög í létt-
ari kantinum eftir t.a.m. Satie,
Delibes, Karl O. Runólfsson, Páí
ísólfsson, Jónas Árnason og Jenna
Jónsson. ■
Mynd féll niður
Vegna mistaka birtist ekki þessi
mynd af Sveinbjörgu Sigríbi Ás-
mundsdóttur frá Syðri-Fljótum
meö minningargrein um hana í
blaðinu á laugardaginn. Við
biðjumst velvirðingar á þessu
og birtum myndina hér meb,
þó seint sé. ■
Raubir tónleikar
Sóknarprestur í Hvanneyrarprestakalli:
Sigríbur Gubmunds-
dóttir valin