Tíminn - 04.11.1994, Blaðsíða 5

Föstudagur 4. nóvember 1994
WfflÚlítM-
5
Kuran-Swing
Jazz-kvartettinn Kuran-Swing
spilaði á fyrstu Háskólatónleik-
um vetrarins, í Norræna húsinu
2. nóvember. Kvartettinn skipa
Szymon Kuran (fiðla), Björn
Thoroddsen og Ólafur Þórðar-
son (gítar) og Bjarni Svein-
björnsson (bassagítar). Tilgang-
ur með stofnun kvartettsins
1989 var að leika „strengjadjass"
eða „Evrópudjass" í anda
Django Reinhardt og Stephane
Grappelli, segir í tónleikaskrá.
Flutt voru 7 lög eftir gítarleikara
kvartettsins, þá Björn Thorodd-
sen og Ólaf Þórðarson, við mikl-
ar undirtektir áheyrenda, sem
troðfylltu sal Norræna hússins.
Szymon og Björn spila einleiks-
raddir, en hinir tveir skipa eink-
um taktsláttarhlutann, sem er
mjög góður; að auki tók Bjarni
TONLIST
SIGURÐUR STEINÞÓRSSON
nokkra prýðilega spunakafla á
bassagítarinn. Szymon Kuran
kemur víða við í tónlistinni og
er auðvitað fyrst og fremst
„klassískur fiðlari", enda vara-
konsertmeistari Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands. Þar hafa að
sönnu verið ýmsir frægir jazz-
spilarar gegnum tíðina, en eng-
inn fengist við jazz-fiðlu fyrr en
Szymon, mér vitanlega. Þannig
spilaði Þorvaldur Steingrímsson
fiðluleikari jazz á klarinettu, en
Sveinn Jónsson lágfiðluleikari
spilaði jazz á saxófón. Enda er
víst ógurlega erfitt að spila jazz á
fiðlu svo mynd sé á. Szymon
gerir þetta nokkuð vel, en er að
mínu mati of „klassískur" —
sennilega er hann of lærður,
tónninn er ekki nógu mjúkur og
ísmeygilegur, og spunakaflar lík-
astir skrautæfingum úr klass-
íkinni. Sumir mundu kalla þetta
„hvítan jazz" eða „hvítra manna
jazz", sem þó er ekki rétt, því t.d.
Oscar Peterson hefur svipaðan
ágalla líka: harðan áslátt og
klassíska tækni, sem gera hann
þreytandi píanista nema sem
ryþma- spilara — þar er hann
óviðjafnanlegur.
Björn Thoroddsen kemur úr
dansiballa- og jazz-áttinni og
gerði góða hluti, og þeir Szymon
saman. Skemmtilegust þóttu
mér hin fjörlegri lögin, Ástandið
og Norrænt samstarf eftir Björn,
og Hátt uppi og Föstudagssíð-
degi eftir Ólaf — en allt var þetta
skemmtilegt, enda heimtuðu
áheyrendur aukalag og engar re-
fjar.
í næstu viku (9. nóvember)
spilar svo Blásarakvintett
Reykjavíkur á Háskólatónleik-
um, í Norræna húsinu kl. 12:30.
Fimm stjömur
Tónleikar Kammermúsíkklúbbs-
ins í Bústaðakirkju 30. október
voru óvenjulega fullkomnir, jafn-
vel fyrir þann æruverðuga félags-
skap sem jafnan hefur sett hin
háleitustu markmið í öndvegi.
Fluttir voru píanókvartettar eftir
Beethoven og Mozart, báðir frá
árinu 1785, og píanókvintett eftir
Sjostakóvits (1966). Fjórtán ár
skildu Mozart og Beethoven í
aldri; Mozart var 28 ára þegar
hann samdi g-moll kvartettinn K.
478, en Beethöven 14 ára þegar
hann samdi Es-dúr kvartettinn
WoO 36 nr. 1 (verk án ópustölu).
Beethoven var þannig við upphaf
sköpunarferils síns, en Mozart
stóð á hátindi sinnar ótrúlegu
tónskáldagáfu. Og Sjostakóvits
telst eitt helsta kammertónskáld
— og tónskáld — 20. aldar.
Fróðlegt var að heyra þetta
æskuverk Beethovens, sem ekki
hafði verið flutt fyrr hér á landi
að mati tónlistarsagnfræðings
Kammermúsíkklúbbsins. Því hér
ber þegar á þeim litríku hljómum
og safamikla tilfinningahita sem
einkenna flest verk þessa mikla
tónjöfurs — frumstæðan tilfinn-
ingahita hefði Aldous Huxley
kallað það, og taldi Beethoven
upphafsmann hins hráa tilfinn-
inga- popps sem einkennir 20.
öldina. Píanókvartettinn var afar
heillandi á að hlýða og mjög
áhrifamikill. Enda þótt hlutur pí-
anósins sé aö sönnu stærstur, þá
er það hljóðfæri síður en svo yfir-
gnæfandi, eins og til dæmis má
heyra í eldri píanótríóum
Haydns, heldur mynda hljóðfær-
in öll eina heild.
Kvartett Mozarts er skrifabur lík-
ast konsert fyrir píanó og strengj-
atríó, þar sem skiptast á einleiks-
strófur í píanóinu og hljómsveit-
arkaflar eða samleikur allra hljób-
færa. Eigi að síður er kvartettinn
hið ágætasta kammerverk, enda
Mozart einn af stórmeisturum
þess forms og tíður kammerspilari
Ný plata meb Diddú:
Töfrar
Út er komin sólóplata Sigrúnar
Hjálmtýssdóttur eða Diddúar, sem
ber nafnið Töfrar. Á plötunni syng-
ur Diddú mörg uppáhaldslög sín í
gegnum tíðina og þræbir stór-
skemmtilegan milliveg á milli klass-
ískrar tónlistar og léttari sönglaga.
Ekkert hefur verið til sparað að
gera plötuna sem glæsilegasta úr
garði. Framleiðandi plötunnar er
Björgvin Halldórsson en útsetning-
ar voru að mestu í höndum Þóris
Baldurssonar. Undirleik annast Sin-
fóníuhljómsveit íslands undir
stjórn Roberts Stapleton, auk nokk-
urra valinkunnra hljóðfæraleikara
sjálfur. Frá barnæsku var hann
heimsfrægur (á þeirra tíma vísu)
einleikari á píanó og fiðlu, en í
kammerspili þótti honum víst
mest gaman að lágfiðlunni.
Píanókvintett Sjostakóvits (g-
moll op. 57) ber flest einkenni
höfundar síns, margbreytileika og
hugmyndaauðgi sem byggð eru
utan um afar hversdagsleg stef,
t.d. einfalda skala og því um líkt.
Flytjendur á tónleikunum voru
Steinunn Birna Ragnarsdóttir (pí-
anó), Auður Hafsteinsdóttir og
Hildigunnur Halldórsdóttir (fiðl-
annarra. Upptökur fóm fram í Há-
skólabíói og í Stúdíó Sýrlandi í sept-
ember sl.
Meðal hinna 13 laga á Töfhim eru
íslensku lögin Heyr mína bæn, ís-
land eftir Jóhann G. Jóhannsson,
lög Gunnars Þórðarsonar Þitt fyrsta
bros og nýja lagið Nú á ég allt, sem
Gunnar samdi og útsetti sérstak-
lega fyrir Diddú. Þá má nefna lögin
Glitter And Be Gay eftir Leonard
Bernstein, La Danza eftir Rossini,
By Strauss eftir Gershwin-bræbur
og suður-amerískum tónum bregð-
ur fyrir í Quando, Quando, Qu-
ando. ■
ur), Ásdís Valdimarsdóttir (lágf-
iðla) og Bryndís Halla Gylfadóttir
(knéfibla). Mér þótti leikur þeirra
og samspil með óvenjulegum
ágætum. Þótt flestar séu þær ein-
leikarar ab atvinnu og upplagi, þá
var samleikurinn mjög heildstæð-
ur, en einleikskaflar jafnframt sér-
lega geislandi. Efnisskráin var
sýnilega þaulæfð, eins og sæmir
hjá sönnum atvinnumönnum, og
vonandi heldur þessi hópur
áfram að spila saman um ókomin
ár.
Sigrún Hjálmtýsdóttir.
Bolli Héöinsson: Prófkjör framsóknarmanna í Reykjavík:
Ingibjörg Davíösdóttir,
fulltrúi sinnar kynslóðar
í prófkjöri Framsóknarflokks-
ins í Reykjavík fyrir næstu al-
þingiskosningar, sem fram fer
n.k. laugardag og sunnudag,
tekur þátt ung kona, Ingibjörg
Davíðsdóttir, og falast hún eft-
ir stuðningi kjósenda við sig í
fjórba sæti listans. Ástæba er
til að vekja athygli á þessari
ungu konu sem verðugum
fulltrúa síns aldurshóps á list-
anum. Hún hefur með starfi
að íþróttamálum og starfi sínu
innan flokksins og í kosninga-
baráttu á hans vegum, sýnt að
þar fer kona sem treysta má til
starfa í hvívetna og lætur ekki
sitt eftir liggja. Slíkt er ómet-
anlegt í pólitísku starfi þar sem
reynir á hvern einstakling og
engin keðja er sterkari en hinn
veikasti hlekkur.
Prófkjör í einni eða annarri
mynd hefur sýnt sig, þrátt fyr-
ir alla sína ágalla, ab vera sú
leiö sem stjórnmálaflokkun-
um er affarasælust við skipan á
framboðslista. í prófkjöri
skiptir mestu ab kjörið fari
heiðarlega fram: þátttakendur
sitji við sama borð um upplýs-
ingar og að einstakir fram-
bjóbendur beiti ekki bola-
brögbum vib ab koma eigin
stubningsfólki inn í rabir kjós-
enda í prófkjörinu. Því abeins
ab þessum skilyrbum sé full-
nægt er þess ab vænta ab ab
prófkjöri loknu standi menn
upp sáttir og tilbúnir í þann
sameiginlega slag sem próf-
kjörib var undirbúningur fyrir.
í prófkjöri er brýnt ab meta
menn ab verbleikum af verk-
um sínum og starfi í þágu
þeirra málefna sem sameina
menn í stjórnmálaflokkum. í
þeim efnum þurfa kjósendur í
prófkjöri Framsóknarflokksins
ekki ab hika í stubningi sínum
vib Ingibjörgu Davíbsdóttur.
Höfundur er hagfræbingur.
FÖSTUDAGS
PISTILL
INNHERJA-
KOSNINGAR
Prófkjör Sjálfstæðisflokksins í Reykja-
vík um síðustu helgi er merkileg
samkoma fyrir margra hluta sakir. Ab
vísu vantaði bæði lífsmark og fram-
bjóðendur. En til þess voru refirnir
skornir. Forystu flokksins er meinilla
við utanaðkomandi liðsauka og vill
stilla vexti flokksins í hóf. Henni
finnst betra að hafa góð tök á litlum
flokki en slæm tök á stórum.
Fyrir bragðið var samkoman líkari
neðanjarðarhreyfingu en vali stærsta
stjórnmálaflokks landsins á frambjóð-
endum til Alþingis. Forystan gætti
þess vel að halda tölu frambjóbenda
í skefjum og engir vænlegir kandíd-
atar voru sottir út í bæ til að blása
lífsanda í samkomuna. Prófkjörið var
dæmigert innherjaprófkjör og hann-
ab fyrir harðan kjarna flokkshesta til
að kjósa þingmenn sína í einfaldri
röð eins og níu litla negrastráka.
Og það tókst. Þingmennirnir
hrepptu allir sætin sín og sluppu
með skrekkinn. Forystan hrósaði líka
happi og fékk kosningatölur sem eru
sovéskari en félagi Stalín. Vel yfir níu-
tíu prósent atkvæða eða fullt hús.
Engin alvarleg hætta steðjaði að inn-
herjum frá almenningi úti í bæ og
Pétur Blöndal fésýslumaður verður
ekki til trafala, því borin von er að
SjáIfstæðisflokkurinn fái fleiri en sjö
menn kjörna í Reykjavík. Frekar sex
eins og árið 1987.
Aðrar tölur í prófkjörinu koma held-
ur ekki á óvart. Hlutur kvenna er rýr
miðað viö fjölda borgarbúa, en mjög
góður miöað við eðli flokksins. Kon-
ur kjósa ekki konur til ábyrgðar í
Sjálfstæðisflokknum og hafa aldrei
gert. Karlar ekki heldur, því Sjallinn
er karlrembuflokkur og við það situr.
Konur hafa löngum þvælst fyrir körl-
um flokksins og þeir geta aðeins
geymt eina konu í einu á forsetastóli,
eins og frú Salóme Þorkelsdóttur.
Sjálfstæðisflokkurinn velur heldur
ekki ungt fólk til ábyrgbar. Að
minnsta kosti velur ungt fólk ekki
ungt fólk í prófkjörum íhaldsins.
Raunar virðist hvorki ungt fólk né
gamalt fólk hafa valiö unga fólkið í
þetta skipti. Barnastjörnur flokksins á
þingi eru kjósendum víti til varnaðar
og varla á það bætandi að fjölga
þeim í bráð. Enda er fátt eins ömur-
legt og stálpub barnastjarna á miðj-
um aldri í stuttum buxum.
Sömu sögu er að segja af abstoðar-
mönnum rábherra. Árib 1990 var
Sjálfstæbisflokkurinn aö þróast úr
gömlum krataflokki meb Framsókn-
arslikju í aðstoðarmannaflokk. Þá
gáfu allir aðstoðarmenn flokksins
kost á sér í prófkjörinu, en áttu ekki
erindi sem erfibi nema Björn Bjarna-
son. Enda voru flokksmenn búnir að
gleyma því ab Björn var aðstoðar-
mabur Geirs heitins Hallgrímssonar í
Stjórnarráðinu á sínum tíma og
héldu ab hann hefbi alib allan sinn
aldur á Morgunblabinu eins og Ferd-
inand. Björn Bjarnason slapp þá fyrir
horn og býr sig nú undir að taka
brátt vib formennsku í Sjallanum.
Ab öllu saman lögðu eru niðurstöb-
ur prófkjörsins gult spjald á forystu
Sjálfstæðisflokksins, þó hún hafi sáb
til þeirra í öðrum tilgangi. Niburstað-
an er líka vísbending um þreytu kjós-
enda og rautt spjald á úrelt flokka-
kerfi. Hvort tveggja hlýtur ab verba
óflokksbundnu fólki til umhugsunar:
Pólitíkin er á undanhaldi fyrir kjós-
endum á íslandi og í vor er sjálfsagt
ab reka flóttann.