Tíminn - 26.08.1995, Blaðsíða 5

Laugardagur 26. ágúst 1995
5
Tímamynd C 5
Jón Kristjánsson
Stjórnmálin í haust
Þaö hefur löngum veriö svo aö þegar líð-
ur á sumariö lifnar yfir stjórnmálaum-
ræðunni í landinu. Þetta ár hefur veriö
viðburðaríkt á þeim vettvangi svo sem er
um kosningaár, ekki síst þegar kosningar
leiöa til myndunar nýrrar ríkisstjórnar.
Ný þingsköp fela þaö í sér að þing kemur
saman aö kosningum loknum og í sam-
rærni viö það kom Alþingi saman í vor.
Það var ekki einungis til þess aö kjósa
þinginu nefndir og forustu heldur voru
þar nokkur veigamikil mál afgreidd
þannig aö á fyrstu dögum reyndi á ný-
liða í Alþingi og nýja ríkisstjórn. Einnig
reyndi á nýja og gamla stjórnarand-
stöðu. Það kom greinilega í ljós aö hún
unir hlutverki sínu illa.
Unniö á vorþingi
samkvæmt áætlun
Ríkisstjórnin setti sér aö afgreiða laga-
breytingar um sjávarútvegsmál og vegna
Gatt samnings á vorþinginu. Hvort
tveggja voru deilumál ekki síst sjávarút-
vegsmálin. Hins vegar gekk afgreiösla
mála samkvæmt áætlun og þaö var aldr-
ei ætlunin á þessu stutta vorþingi að
koma í löggjöf öllum stefnumálum ríkis-
stjórnarinnar. Kröfur stjórnarandstöö-
unnar um slíkt eru auövitað ólíkinda-
læti, því að innan þingmannahóps
stjórnarandstööunnar eru ekki slík börn í
stjórnmálum aö alvara sé aö baki slíku
tali.
í samræmi viö þetta hefur veriö rekið
upp hljóö um þaö af og til í sumar að
ekkert heyrðist í ríkisstjórninni og hún
væri ekki aö hafast neitt aö. Jón Baldvin
reyndi aö búa til mál úr því þegar hún
var búin að sitja 100 daga aö störfum, og
taldi aö þá ætti aö vera búiö aö koma öll-
um stefnumálum í framkvæmd.
Breytt vinnubrögö
Þegar Alþýöuflokkurinn var í ríkis-
stjórn meö Sjálfstæöisflokknum var lagt
upp meö hátíðlegar yfirlýsingar um það
aö ráðherrar ættu ekki aö vera stööugt í
fjölmiðlum. Það áform fór eins og fólk
man, og yfirlýsingagleði ráðherra voru
lítil takmörk sett. Hins vegar hefur það
verið svo í sumar aö ráðherrar hafa ekki
riðið göröum og grindum í fjölmiðlum
meö yfirlýsingar. Þeir hafa verið aö störf-
um í sínum ráðuneytum að undirbúa
haustið, einkum fjárlagagerð og þær
lagabreytingar sem kunna aö fylgja
henni, og vinna í undirbúningi annarra
mála. Þing hefst svo á ný 1. október og
reikna má með aö þau mál sem verið
hafa til umræðu á síðasta vori og í sumar
komi til kasta þess.
Heilbrigðismálin og út-
gjaldaþenslan
Af einstökum ráðuneytum má segja aö
dansinn sé krappastur í
heilbrigöis- og landbún-
aöarráðuneytinu. Gífur-
leg útgjaldaþensla er í
heilbrigðismálunum
sem hefur mistekist að
ná tökum á, á síðasta
kjörtímabil. Mér dettur
ekki í hug aö halda því
fram aö fyrrverandi heil-
brigðisráðherra hafi ekki
haft vilja til þess. Staöreyndin er hins
vegar að sparnaöur upp á einn milljarö í
heilbrigöismálum á þessu ári sem áform-
aður var í fjárlögum náöi ekki fram aö
ganga. Þessi vandi er nú hluti af því sem
viö er að glíma í heilbrigðisráðuneytinu.
Hinn hlutinn er þensla í útgjöldum, m.a.
í tryggingakerfinu vegna hækkana sem
bundnar eru í lögum.
Saubfjárræktin í
ógöngum
I landbúnaöarráðuneytinu var ástand-
ið þannig aö málefni sauðfjárræktarinn-
ar voru í algjörum ógöngum og ógern-
ingur aö framkvæma ákvæöi búvöru-
samningsins án þess aö þaö þýddi algjört
hrun í stéttinni. Þaö varð því fyrsta verk
nýs landbúnaöarráöherra að taka upp
samninga um endurskoðun þeirra
ákvæöa samningsins sem varöa sauðfjár-
bændur. Þessar samningaviöræður hafa
staðið yfir í sumar, en þær eru ekki ein-
faldar og fátt um góða kosti. Ljóst er að
þær hugmyndir sem viöraöar hafa veriö
fela í sér verulegar breytingar, en vilji
ráðuneytisins er að ganga svo frá málum
að sauðfjárrækt hér á landi eigi framtíö
fyrir sér, þótt bændum kunni að fækka í
greininni. Úrræði stjórnarandstööunnar
felast ekki síst í því að setja íslenskan
landbúnað í óhefta samkeppni án nokk-
urrar aðlögunar.
Verkefni félagsmálaráö-
herra
í félagsmálaráðuneytinu blasa við
mörg verkefni. Þar stóöu málin þannig
að viðskipti sveitarfélaga og ríkisvaldsins
vegna félagslegra
íbúða eru í ógöngum.
Það er unnið að til-
lögugerð um úrbætur í
þessum málum. Fé-
lagslegar íbúðir standa
auðar víða um land og
í hálfgerðu reiðileysi.
Við svo búið má ekki
standa.
Það er einnig unnið
að tillögum um greiðsluaðlögun og ráö-
gjafarþjónustu vegna fjármála einstak-
linga. Þetta er afar mikilvægt verkefni og
brýnt að vel takist til.
Það mætti nefna mörg fleiri verkefni í
félagsmálaráðuneytinu, en á síðasta kjör-
tímabili var alls ekki vinnufriður í því
ráðuneyti fyrir innanflokksátökum hjá
Alþýðuflokknum og stöðugra ráðherra-
skipta af þeim sökum.
Fiskvinnslan og atvinnu-
leysiö
Viðbrögð málgagna stjómarandstöð-
unnar við stefnumörkun Páls Pétursson-
ar í atvinnuleyfum fyrir útlendinga eru
furöuleg svo ekki sé meira sagt. Reynt er
að róta upp moldviðri um rasisma og
eitthvað þaðan af verra, og við íslending-
ar séum að hverfa frá skuldbindingum
okkar varðandi þessi mál. Staðreyndin er
hins vegar sú að það eina sem gerst hefur
er það að ætlast er til að látið sé
á það reyna hvort vinnuafl fæst hér
innanlands, áður en leitað er eftir vinnu-
afli út fyrir þann sameiginlega vinnu-
markað sem við eru aðilar að. Það hefur
aldrei stabið til að brjóta skuldbindingar
okkar um sameiginlega norrænan og
Evrópskan vinnumarkað. Fólk frá EES
svæðinu getur einfaldlega fengib vinnu
hér eins og íslendingar væru. Að halda
öðru fram eru blekkingar settar fram
gegn betri vitund.
Stóryrðin um þetta mál í Alþýðublað-
inu og Vikublaðinu eru þessum blöðum
og greinarhöfundum þeirra til skammar.
í gegnum þau skín fyrirlitning á lands-
byggðinni og fiskvinnslu yfirleitt, eink-
um í hinum dæmalausa leiðara Viku-
blaðsins um málið nú í vikunni. Steinn
Steinarr sagði eitt sinn um grein í Þjób-
viljanum sáluga að mörgum flokks-
manni muni renna til rifja að „sjá blað
sitt undirorpiö svo marklausu bulli og
mannskemmandi kjaftæði". Mér duttu
þessi ummæli í hug þegar ég las leiðara
Vikublabsins. Ég hygg ab margur góður
flokksmaður í Alþýðubandalaginu muni
sperra eyrum við fullyrðingum um að
það sé rasismi og heimska og niðurlæg-
ing við atvinnulaust fólk ab bjóða þeim
atvinnu við fiskvinnslu út á landi.
Það hefur margsinnis komið fram að ef
það tekst ekki að manna frystihúsin meb
Islendingum munu atvinnuleyfi veröa
gefin út til útlendinga til að ganga í þessi
störf. Málið er því ekki flókið, en umræð-
an því lágkúrulegri.
Ábyrgö stjórnarandstöö-
unnar
Þegar Alþingi kemur saman í haust
mun verða tekist á vib fjárlagagerð sem
verður erfið, og afrakstur vinnu sumarins
mun skila sér í lagafrumvörpum og um-
ræðum á Alþingi. Vonandi verður um-
ræðan þar málefnalegri en verib hefur í
sumar af hálfu stjórnarandstöðunnar.
Hlutverk hennar er að veita aðhald og
vera gagnrýnin á verk ríkisstjórna á
hyerjum tíma, en sú gagnrýni verður ab
vera byggð á rökum og stefnu viðkom-
andi flokka. ■