Tíminn - 19.10.1995, Page 8

8

FimmtUdagur 19. október 1995
Þýskur ritstjóri og
fréttaskýringahöfund-
ur um Evrópumál tel-
ur ab ESB mibi fremur
aftur á bak en áfram
„ á leibinni til meiri Evr-
ópusamruna. Abal-
ástœba ab hans mati:
Þýskaland og Frakk-
land eru ekki lengur
svo samhent sem þau
voru lengi í þeim mál-
um
Evrópubandalagib, sem meb
Maastricht-samningi skipti
um nafn og heitir síban
Evrópusamband, er á Ieib til
upplausnar. Veigamesta orsökin
til þess er ab Þýskaland og Frakk-
land eru ekki lengur samstíga í
því ab gangast fyrir áframhald-
andi Evrópusamruna. Svo skrifar
a.m.k. Giinther Nonnenmacher,
einn abalritstjóra og útgefenda
Frankfurter Allgemeine Zeitung,
sem er eitt áhrifamestu blaba
Þýskalands. Sem leibara- og
fréttaskýringahöfúndur fylgist
Nonnenmacher meb Evrópumál-
um fyrir blabsins hönd.
Ekki mundi rétt að skilja ofan-
skráð svo að Nonnenmacher, sem
viðraði skoðanir sínar um þetta ný-
lega í grein í Svenska dagbladet, líti
svo á að ESB nálgist sitt endadægur.
Hins vegar er ljóst að hann sér litlar
horfur á frekari Evrópusamruna „á
dýptina" um fyrirsjáanlegan tíma.
Yfirlýsingar í lok funda stjórnmála-
manna aðildarríkjanna, sem gjarn-
an eru fullar bjartsýni um áfram-
hald slíks samruna, telur hann að
séu settar saman gagngert til að láta
almenning halda að í þeim efnum
gangi allt samkvæmt áætlun.
✓
Otraustur grundvöllur
Maastricht-samningur er að sögn
ritstjóra þessa heldur ótraustur
grundvöllur fyrir áframhaldandi
samruna, þar eð hann sé mikið til
málamiðlun sem náöst hafi með
erfiðismunum. Þar hafi verið reynt
að finna meðalhófið milli viðhorfa
og hugtaka sem í raun sé ekki hægt
að bræöa saman. Orðalagiö í mörg-
um atriðum samningsins sé eftir
því tvírætt og óljóst. Og breyting-
arnar miklu í alþjóðamálum (eink-
um hrun sovétblokkar og það sem
því fylgdi) og breytingar í innanrík-
ismálum einstakra ESB-ríkja hafi
gert grundvöllinn frá Maastricht
enn ótraustari en hann í upphafi
var.
Þjóðir í austanverðri Evrópu,
heldur Nonnenmacher áfram,
standa nú í biðröð eftir að komast í
ESB. „Sambandið hefur í orði
kveðnu ákveðið að innlima þessar
þjóðir — frá siðrænum sjónarhóli
séð var það óhjákvæmilegt og er þar
að auki rétt, pólitískt séð." En hér sé
sá hængur á ab engum hafi enn tek-
ist að gera sér ljóst hvernig ESB eigi
að ráða fram úr þeim vandamálum
í efnahags- og fjármálum og stjórn-
málum, sem hljóti að koma á dag-
inn jafnframt því að aðildarríkjum
fjölgi úr 15 í 20 ef ekki 25.
Nonnenmacher: Austurríki,
Finnland og Svíþjóð eru til þess að
gera vel á sig komin í fjár- og at-
vinnumálum, en hafa síöan þau
gengu í ESB haldið fast viö eigin
hefðir í stjórnmálum, hlutleysi í ut-
anríkismálum t.d. og „milliliðalaust
lýðræbi" í innanríkismálum. Þetta
hefur þegar valdið töfum við
ákvarðanatöku í ESB. „Hægt er því
aö ímynda sér stunurnar og brakið í
liðamótum í Brussel, þegar fleiri
lönd eru gengin í sambandið, lönd
sem eiga þab ab þakka þrjóskufullri
fastheldni við gildi eigin þjóða að
þau losuðu sig vib kommúnis-
mann, auk þess sem reynsla þeirra
John Major, forsœtisrábherra Bretlands: Bretar sagbir vilja taka skref aftur Chirac: takmarkabur áhugi á framhaldi Evrópusamruna.
á bak frá Maastricht- samningi.
orðað, að tala í því samhengi um
„Bandaríki Evrópu" þykir nú of
ónærgætnislegt). Bretar vilji hins
vegar taka skref aftur á bak frá Ma-
astricht-samningi og leggja áherslu
á samvinnu með ríkisstjórnum, að
gömlum vana. Yfirþjóðlegar stofn-
anir sambandsins séu í besta lagi í
augum þeirra eitthvað sem sé naub-
synlegt, en ekki af því góða.
„Allt þetta er gamalkunnugt. Það
nýja í þessum málum er fyrst og
fremst aö þýsk-franski mótorinn er
ekki í góöum gangi lengur." í ný-
gaulleískri hreyfingu Chiracs Frakk-
landsforseta séu andstæðingar Ma-
astricht-samnings í meirihluta.
Flestir ráðherra hans séu að vísu
Evrópusinnar, en Juppé forsætis-
ráðherra sé upptekinn við atvinnu-
og félagsmál og de Charette utan-
ríkisrábherra áhrifalítill, frekar
stjórnarerindreki en stjórnmála-
maður. Og Chirac sjálfur virðist,
þrátt fyrir trúarjátningar öðru
hverju í garð Evrópusamrunans,
hafa takmarkaðan áhuga á fram-
haldi þess samruna.
Helmut Kohl, sambandskanslari Þýskalands (í baksýn), og Rudolf Scharping, leibtogi þarlendra jafnabarmanna:
Þjóbverjar vilja skref íátt til „bandalags ístjórnmálum".
A leið til einskis?
af sögunni er að miklu leyti fengin
utan Vestur-Evrópu."
„Bandaríki Evrópu/y
má ekki nefna
Nonnenmacher telur að ríkis-
stjórnaráöstefna ESB, sem á að hefj-
BAKSVIÐ
DAGUR ÞORLEIFSSON
ast á næsta ári (og köllub hefur ver-
ið „Maastricht-2"), muni í mesta
lagi greiða eitthvað fyrir gangi mála
í sambandinu eins og það er nú.
Blekking sé að ímynda sér ab ráð-
stefnan komi til leiðar fullnægjandi
undirbúningi fyrir stækkun í aust-
ur.
Þjóðverjar vilji að á ráðstefnunni
sé tekiö skref áfram til „bandalags í
stjórnmálum" (eins og það er nú
Sterkur vllji orðinn
veikur
Bent hefur verið á að samruna-
stefnan sé andstæba evrópsku hug-
myndarinnar um sjálfstæð ríki og
því þurfi stöðugt til sterkan vilja að
halda henni við. Nonnenmacher:
Síðustu áratugina hafa Þýskaland
og Frakkland haft þennan vilja til
að bera og á þeim hefur gengi sam-
runastefnunnar byggst fyrst og
fremst. Nú eru þau ekki lengur jafn
samstíga og eindregin í því efni.
Núverandi ESB með 15 ríkjum
getur, miöað við núverandi ástand
sambandsins, ekki myndað pólit-
ískt samband sem standi undir
nafni, að mati Nonnenmachers.
Þeim mun fáránlegra sé að láta sér
detta í hug að 20 eða 27 ríkja ESB
komist nær því takmarki. Nánara
samband í stjórnmálum sé abeins
mögulegt með hlutdeild fárra ríkja.
„Kjarna- Evrópu" og „þrengri
hring" (sem þykir kurteislegra) hafa
einhverjir kallað það. „Ennfremur
er ljóst, ab hvorki hvað viðvíkur
stjórnmálum né mynt verður hægt
að mynda nokkurn kjarna eða
þrengri hring, nema því aðeins að
Þýskaland og Frakkland verbi þar
með."
Að öllu samanlögðu má ljóst vera
af grein Nonnenmachers að hann
sér litla möguleika á aukinni sam-
stöðu innan ESB í bráð, og því
minni sem aðildarríkin verbi fleiri,
þrátt fyrir yfirlýsingar stjórnmála-
manna sem ganga í gagnstæða átt.
„Vígorðiö „samstaða" hljómar
kannski vel, en í raun er það veg-
prestur sem vísar veginn til einsk-
is." ■