Tíminn - 02.04.1996, Blaðsíða 11

Þri&judagur 2. apríl 1996
PffHÍfffl
11
Helga Tryggvadóttir
frá Víöikeri
Helga Tryggvadóttir var fœdd 18.
október árið 1900 að Víðikeri í
Bárðardal og lést 24. mars síðast-
liðinn í Reykjavík. Hún var dóttir
hjónanna Trygg\’a Guðnasonar,
bónda í Víðikeri (f. 9.11. 1876, d.
29.11. 1937), og konu hans Sig-
rímar Ágústu Þorvaldsdóttur (f.
2.10. 1878, d. 18.11. 1959).
Helga átti sex brœður sem komust
á legg: Höskuldur (1902-1986)
bóndi á Bólstað, giftur Pálínu
Jónsdóttur (1904-1985); Kári,
skáld og rithöfundur (f. 1905),
giftur Margréti Bjömsdóttur (f.
1907); Hörður (1909-1993),
bóndi í Svartárkoti, giftur Guð-
ríínu Önnu Benediktsdóttur (f.
1911); Egill (1911-1963) bóndi í
Víðikeri, giftur Láni Svansdóttur
(f. 1936); Kjartan (f. 1918) bóndi
í Víðikeri, giftur Kristbjörgu Jóns-
dóttur (f. 1918); og Sverrir (f.
1920), giftur Hólmfríði Péturs-
dóttur (f. 1926).
Árið 1924 giftist hún Kristjáni
Guðnasyni frá Hvarfi (f. 30.7.
1891, d. 27.3. 1945). Helga og
Kristján misstu eitin son í frum-
bemsku, en önnur börn þeirra eru:
jón (f. 1924), bóndi í Fellshlíð í
Eyjafirði, giftur Guðrímu Krist-
jánsdóttur (f. 1923), þau eiga þrjú
böm, eina fósturdóttur og níu
bamaböm; Gerður (f. 1926),
starfar á sjúkrahúsinu á Húsavík,
gift Jóni Sigurðssyni (f. 1923), þau
eiga þrjár dœtur og þrjú bama-
böm; Hreinn (f. 1928), bóndi á
Hríshóli í Eyjafirði, giftur Emu
Sigurgeirsdóttur (f. 1934), þau
eiga fvnm böm og átta bamaböm;
Tryggvi (f. 1936), húsasmíða-
meistari í Reykjavík, giftur Guð-
rímu Björk Guðmundsdóttur (f.
1940), þau eiga þrjá syni og tvö
bamabörn.
Um tvítugt fór Helga í Kvenna-
skólann í Reykjavík. Helga og
Kristján hófu búskaþ í Víðikeri,
bjuggu síðan á Geirbjamarstöðum
í Köldukinn 1927- 33 og loks í
Svartárkoti í Bárðardal frá árinu
1933. Kristján lést fyrir aldur
fram árið 1945 og árið eftir flutt-
ist Helga ásamt bömum sínum
inn í Eyjafjörð, að Öxnafellskoti,
sem síðar hlaut nafhið Fellshfíð.
Helga bjó í Fellshlíð um hríð, en
vann einnig utan heimilis. Haust-
ið 1956 fluttist hún til Reykjavík-
ur með yngsta syni sínum og starf-
aði á bamaheimilinu að Silunga-
polli meðan það var starfrœkt. Um
nokkurt skeið bjó hún hjá og að-
stoðaði eldra fólk. Hún var lengi
hjá Páli ísólfssyni tónskáldi, en
síðast var hún hjá Kristínu Hall-
dórsdóttur frá Öndverðamesi. Síð-
ustu árin bjó hún í Funigerði 1 í
Reykjavík.
Kveðjuathöfn um Helgu
Tryggvadóttur verður haldin í
Fossvogskapellu í dag, þriðjudag-
inn 2. apríl, kl. 13.30. Hún verður
jarðsungin að Lundarbrekku í
Bárðardal, laugardaginn 6. apríl
kl. 14.00.
Helga amma ólst upp á stóru
heimili, menningarheimili eins
og þau gerðust best til sveita í
byrjun þessarar aldar. Tryggvi
faðir hennar var í þokkalegum
efnum og gat því sent dóttur
sína til náms í Reykjavík. Vera
má að amma hafi búið að því
síðar meir, því aldrei vafðist það
fyrir henni að reyna eitthvað
nýtt og flytja búferlum þegar
henni þótti ástæða til. Þrátt fyr-
ir hrakspár úrtölumanna tók
hún sig upp með börnum sín-
um og flutti úr Bárðardal inn í
Eyjafjörð, þegar afi var nýlega
látinn eftir erfið veikindi. Síðar
flutti hún til Reykjavíkur. Einu
t MINNING
sinni spuröi ég hana hvers
vegna hún hefði tekið upp á því
að rjúka suður svona á miðjum
aldri. Hún sagði aö þegar eldri
synir hennar tveir heföu verið
búnir að ná sér í góðar konur,
hafi hún séð að það væri ekkert
gagn í því að hún héngi yfir
þeim lengur. Þessi hugsunar-
háttur var einkennandi fyrir
ömmu, aö reyna fyrst og fremst
að vera til gagns, hvar sem hún
væri. Mér hafa alltaf þótt þessar
ljóðlínur Stephans G. Stephans-
sonar eiga vel við ömmu, og
kannski alla hennar kynslóö:
Þar sem mest var þörfá þér,
þar var best að vera.
Amma var heimskona í aug-
um okkar barnabarnanna fyrir
norðan. Hún kom þangað í
nokkrar vikur á hverju sumri.
Það var alltaf tilhlökkunarefni
þegar hún kom, klyfjuö nýjum
lopapeysum. Hún tók til hend-
inni innanhúss sem utan, sýndi
okkur börnunum handtök við
heyskapinn og kenndi okkur að
borða grasamjólk sem hún sagði
að væri meinholl.
Hún rækti vel þetta sérstaka
hlutverk sem ömmur hafa, að
láta börnin finna aö þau séu
mikilvægar mannverur, þrátt
fyrir að þau gleymist oft í amstri
hversdagsins. Ég minnist þess
þegar ég sex ára snáði hafði
unnið hörðum höndum við
húsbyggingu og hruflað mig dá-
lítið á fingri við að naglhreinsa.
Ég var ögn drjúgur með sjálfum
mér yfir því að hafa ekki farið að
skæla, fór inn í eldhús og stillti
mér upp viö hliðina á ömmu
þar sem hún var að þvo upp. Ég
lagði höndina á borðið eins og
af tilviljun og beiö svo þolin-
móður. Viðbrögðin létu ekki á
sér standa. „Guð komi til!"
hrópaði amma eins og hennar
var vandi þegar mikiö lá við.
Hún var ekkert að klína á svöð-
usárið plástri í fljótheitum,
heldur sótthreinsaði það, vafði
grisju um fingurinn og bjó
vandlega um. Þaö var sæll og
glaður snáði sem trítlaði út í sól-
ina og rölti lengi út um tún,
hamingjusamur yfir þessari
merkilegu reynslu.
Þegar árin liðu og við barna-
börnin aö noröan fórum að tín-
ast suður til lengri eða skemmri
dvalar, breyttist sambandiö við
ömmu. Við nutum umhyggju
hennar og lærðum að meta fé-
lagsskap hennar. Maður fór ekki
að heimsækja hana af skyldu-
rækni, heldur var alltaf gaman
að hitta hana og spjalla, kýta
um pólitík, dægurmál og hvað-
eina. Það var sérstaklega gaman
að heimsækja ömmu þegar hún
var hjá Kristínu Halldórsdóttur
á Hólsvegi 11, enda út af fyrir
sig spaugilegt að kona á níræðis-
aidri væri að gæta konu á tíræð-
isaldri. Þær urðu góðar vinkon-
ur og það var létt yfir þeim og
gaman að drekka með þeim
kaffi og rabba um daginn og
veginn. Kristín átti marga af-
komendur, sem allt til hinstu
stundar héldu tryggð við ömmu
og reyndust henni einstaklega
vel. Fyrir það vil ég færa þeim
bestu þakkir.
Umhyggja ömmu var alltaf
söm og hún fékk einkum útrás
fyrir dugnað sinn meö prjóna-
skap. Hún sá öllum sínum af-
komendum og fjölda annarra
fyrir hlýjum lopapeysum, vett-
lingum og ullarleistum. Það
brást heldur ekki að með fyrstu
hálku haustsins hringdi amma
og spurði hvort vetrardekkin
væru ekki komin undir bílinn.
Ef svo væri ekki, þá ætti hún nú
einhverja aura og gæti kannski
lánaö ef illa stæði á!
Amma vakti athygli allra sem
henni kynntust. Hún var afar
fallegt gamalmenni, bjartleit
meö hvítt hár, góðleg og hlý í
fasi, glaðlynd og umhyggjusöm.
Við barnabörnin stríddum
henni oft á vítamínáti og til-
hneigingu til aö vilja fóðra sem
flesta í kringum sig á vítamíni
og öðrum heilsubótarkosti. Hún
sagöi að þegar hún yrði svo
gömul að ekki væri neitt gagn
að henni, myndi hún bara
hætta að éta vítamín og þá
hrykki hún fljótlega upp af.
Svo fór þó ekki, því í febrúar
1992, þegar amma var 91 árs,
fékk hún heilablæðingu sem
lamaði hana að hluta og dró
mjög úr líkamsstyrk hennar.
Nokkru áður hafði hún af fá-
dæma þreki náð sér eftir erfiðan
uppskurð. En nú var hún orðin
farlama, átti erfitt með að tjá sig
og gat ekki lengur prjónað. Hún
sat daglangt og fylgdist með út-
varpi og sjónvarpi, fátt annað
gat hún veitt sér. Líklega er
þetta ein harðasta raun sem
hægt er að leggja á nokkra
manneskju. Það var erfitt að
vita af þessari glaðværu og iðju-
sömu konu sitja með hendur í
skauti, henni fannst hún ekki
vera til nokkurs gagns lengur.
Kannski var það fyrst nú sem
maður skildi til fulís hve mikil-
vægt það er hverri manneskju
að hafa eitthvað fyrir stafni.
Iöjusemi og umhyggja eru
grunnþættir mannlegrar til-
veru. Og nú uppgötvaði maður
allt í einu að maður hafði ekki
spurt ömmu um nærri því allt
sem gaman hefði verið að vita;
um lífið í gamla daga, um sög-
urnar og kvæðin sem lang-
amma fór með, um afa sem dó
löngu fyrir okkar daga.
Þannig líða kynsióðirnar hjá.
Þær skilja eftir sig margvísleg
verksummerki hið ytra, en það
sem skiptir mestu máli er innra
með okkur. Flöktandi minn-
ingabrot, spurningar, söknuöur
og tómarúm. En smám saman
raöast brotin saman og fylla
upp í tómarúmiö. í minning-
unni situr amma bjartleit og fal-
leg með prjónana sína, með
hugann við það sem glatt gæti
og gagnast afkomendum og
vinum. Þá rennur upp fyrir okk-
ur að þetta er sú mynd sem feg-
urst og best getur veriö af einni
manneskju, við hógværa iöju,
full af umhyggju. Slíkar minn-
ingar ylja hverjum og einum og
bæta hann um leið.
Ég lield að ég tali fyrir munn
okkar allra, afkomenda hennar,
aö á þessa leið sé minningin um
Helgu ömmu. Megi hún hvíla í
friði og lifa í minningum okkar.
Viðar Hreinsson
Víðar en í siklings sölum
svanna fas er prýði glœst;
mörg í vomm djúpu dölum
drottning hefir bónda fœðst.
(Matth. Jochumsson)
Þegar við kveöjum Helgu föð-
ursystur kemur þessi vísa upp í
hugann, því í okkar augum var
Helga frænka sem drottning.
Hún var ekki aðeins frænka,
heldur var hún náinn vinur og
það var alltaf notalegt og gef-
andi að vera samvistum við
hana. Það þótti líka eiginmönn-
um okkar og börnum, öll dáð-
um við Helgu frænku.
Fyrst munum við eftir Helgu í
Svartárkoti í Bárðardal þar sem
hún bjó með manni sínum,
Kristjáni, og börnum. Hún varð
ekkja aðeins 45 ára gömul, en
hélt áfram búskap þar fyrst um
sinn. Seinna fluttist hún með
börnum sínum inn í Eyjafjörð
þar sem þau keyptu jörð sem
þau skírðu Fellshlíð. Okkur
þótti spennandi að sækja Helgu
heim í Eyjafjörðinn, þar sem
margt var ólíkt því sem við átt-
um að venjast úr okkar sveit,
svo sem þéttbýlið og Akureyri í
nágrenni.
Helga fluttist til Reykjavíkur á
sjötta áratugnum og hóf störf
sem vökukona á barnaheimil-
inu að Silungapolli. Það var
ábyrgðarmikið starf og krefjandi
og þar starfaði hún þar til heim-
ilið var lagt niður. í helgarfríum
kom hún oft til foreldra okkar í
Hveragerði og til Reykjavíkur
eftir að þau fluttust þangað, og
alltaf var gaman að eiga von á
að hitta Helgu frænku. Hún var
kærkominn gestur og jafnan var
glatt á hjalla þegar hún kom í
heimsókn. Síðan var Helga
fengin til að sinna öldruðum í
heimahúsum og síðast var hún
hjá Kristínu Halldórsdóttur frá
Öndverðarnesi og annaðist
hana þar til Kristín lést 94 ára
gömul. Þá var Helga 84 ára. Er
þetta til marks um atorku henn-
ar og eljusemi.
Kynslóðabil var ekki til þegar
um Helgu var að ræða. Hún átti
vini á öllum aldri, fylgdist með
nýjungum af hvaða toga sem
var og ræddi jafnt um dægur-
mál sem heimspekileg efni.
Hún las mikið og grúskaði og
hafði skoðanir á öllu. Helga var
líka mikil hannyrðakona og
margt fallegt vann hún um dag-
ana. Hún hafði mikið fegurðar-
skyn og alltaf var hún fín og vel
til höfð fram á síðasta dag.
Hún kunni vel að meta gleð-
skap og var allra manna
skemmtilegust og kátust og
hlátur hennar var smitandi.
Ógleymanlegt er 90 ára afmæli
hennar, sem hún hélt með mik-
illi reisn eins og við var að búast
í Furugeröi 1, þar sem hún
dvaldist síðustu árin. Fjölskylda
hennar og vinir glöddust með
henni, ræður voru haldnar og
mikil stemning. Síðan var dans-
að og sungiö langt fram á kvöld
og Helga gaf ekkert eftir í dans-
listinni.
Þetta var því miður síðasta af-
mæli Helgu þar sem hún bauð
upp á dansleik, því að skömmu
síðar fékk hún áfall og gekk ekki
heil til skógar eftir þab. En þótt
líkaminn gæfi sig, var sálin söm
við sig.
Fyrir einstaka ástúð og um-
önnun barna hennar, tengda-
barna og barnabarna gat hún
búið í íbúð sinni til æviloka.
Viö systur og fjölskyldur okk-
ar vottum börnum hennar,
Jóni, Gerði, Hreini, Tryggva, og
fjölskyldum þeirra okkar dýpstu
samúð.
Hildur, Sigrún, Rannveig
og Áslaug Káradcetur
Aðsendar greinar
sem birtast eiga í blaöinu þurfa aö vera tölvusettar og
vistaöar á diskling sem texti, hvort scm er í DOS eöa
Macintosh umhverfi. Vélrit-
aöar eöa skrifaöar greinar
geta þurft aö bíöa birtingar
vegna anna viö innslátt.

Utför eiginmanns míns, fö&ur, tengdaföbur, afa og langafa
Ásgríms Halldórssonar
fv. kaupfélagsstjóra, Hornafiröi
ferfram frá Hafnarkirkju miövikudaginn 3. apríl kl. 14.00. Þeim, sem vilja
minnast hins látna, er vinsamlega bent á Björgunarsveit Slysavarnafélags-
ins á Hornafirbi.
Cubrún Ingólfsdóttir
Ingólfur Ásgrímsson Siggerbur Abalsteinsdóttir
Halldór Ásgrímsson
Anna Cubný Ásgrímsdóttir
Elín Ásgrímsdóttir
Katrín Asgrímsdóttir
Sigurjóna Sigurbardóttir
Þráinn Ársælsson
Björgvin Valdimarsson
Císli Gubmundsson
barnabörn og barnabarnabörn
if
Bróbir minn
Þórir Kárason
fyrrum bóndi ab Galtarholti, Skilmannahreppi
lést í Sjúkrahúsi Reykjavíkur 29. mars.
Fyrir hönd abstandenda,
Lára Káradóttir