Tíminn - 16.07.1996, Blaðsíða 10

10
Þri&judagur 16. júlí 1996
Útlend fjárfest-
ingáKúbu
„Fleiri en 650 erlend fyrirtæki
eru meö einhvers konar starf-
semi á Kúbu. Samkvæmt opin-
berum tölum nemur bein út-
lend fjárfesting í fyrirtækjum $
2,1 milljarði. Síður Cuban
Review, vikublaðs um viðskipti á
vegum ríkisstjórnarinnar, líkjast
nú dreifiblöðum hjónamiðlun-
ar. Fyrirtæki í eigu ríkisins sýna
á þeim sínar bestu hliðar. ... Öll
segjast þau hafa velþjálfað
starfslið, margra ára starfs-
reynslu og full-
an hug á fram-
leiðslu til út-
flutnings." Svo
sagði í Economist 6. apríl 1996
og enn:
„Evrópskir og suður-amerískir
athafnamenn efast ekki um, aö
bandarísk fyrirtæki á sviðum
matvæla og þjónustu hasli sér
völl á Kúbu, þegar Bandaríkin
aflétta viðskiptabanninu.
Raunar eru þau þegar tekin til
fyrir atbeina dótturfélaga sinna
eða annarra aðila. Coca-Cola og
Gerber-barnamatur komu um
Mexíkó, tyggigúmmí frá Amer-
ican Way um Panama. ... Áður
en banninu verður aflétt, hyggj-
ast kanadísk, evrópsk og suöur-
amerísk fyrirtæki koma ár sinni
fyrir borð í námum, raforkuver-
um, fjarskiptum, hótelum, syk-
urvinnslu og öðru, sem býðst."
„Engu að síður er útlent fé
varfærnislega fest á Kúbu. Hing-
að til hefur aðeins $ 700 millj-
ónum verið heitið eða til lagðar.
Ekkert fyrirtæki, sem dótturfyr-
irtæki á eða hagsmuna hefur að
gæta í Bandaríkjunum ellegar
aðalstöövar hefur í landi í nán-
um diplómatískum tengslum
við þau (svo sem Bretland), ras-
ar um ráð fram. ... Þá er heldur
ekki auövelt að hefja atvinnu-
rekstur á Kúbu. Strangt eftirlit er
með sameignarfyrirtækjum (jo-
int ventures). Til skamms tíma
gátu útlendingar ekki átt um-
fram 49% í þeim á móti 51%
hlut kúbverska ríkisins. Og bið
varð jafnan á samþykki kúb-
verskra stjórnvalda við sam-
komulagsgerðum. Ný lög um
útlenda fjárfestingu gengu í
gildi í september 1995. Styttist
þá sú bið. Og í
undantekn-
ingartilfellum
var 100%
eignarhlutur útlendinga í fyrir-
tækjum heimilaður, en þá
heimild hefur ekkert útlent fyr-
irtæki enn nýtt sér."
„Enn eru þó ýmsar hömlur á
starfsemi útlendra fyrirtækja, að
veittu starfsleyfi. Smásala er
þeim óheimil. Dreifingu varn-
ings síns veröa Benetton, Fiat og
önnur fyrirtæki að láta sölubúð-
um ríkisins eftir. Starfsfólk sam-
eignarfyrirtækja verður að upp-
fylla kröfur vinnumiðlunar rík-
isins um hugarfarsleg heilindi.
Og hún krefst líka, að laun þess
séu henni greidd í dollurum, en
hún inni þau síðan af hendi í
pesos."
„Ferðaþjónusta er Kúbu bráð-
nauðsynleg. í fyrra, 1995, komu
til eylandsins 750.000 ferða-
menn, 20% fleiri en 1994. Skil-
uðu þeir jafnvirði $ 1 milljarðs í
hörðum gjaldmiðli. Svæðið
kringum Varadero á norður-
ströndinni er orðið að vin ferða-
manna, einkum kanadískra,
sem koma með leiguflugi frá
Toronto."
EFNAHAGSLÍFIÐ
Síbasti Mó-
híkaninn
„Ég blæs á svona bull um það að
kommúnisminn sé dauður,"
hefur Tíminn (12. júlí) eftir Al-
þýðublaðinu, sem ber Ara
Trausta Guðmundsson fyrir
ummælunum.
Þetta er misskilningur, eins og
nú skal sýnt fram á. Eftir að
„heimsbyltingin 1968" mis-
heppnaðist,
k e n n d u
kommar hver
öðrum um, og
mynduðust ótal sérflokkar. Hér
á landi urðu þeir einir 10: marx-
istar, lenínistar, trotskistar, an-
arkistar, stalínistar, maóistar,
„castristar" og svo allskonar
hanastél af þessu samanblönd-
uðu. Flokkarnir voru misjafn-
lega róttækir, en þó allir róttæk-
ir og einnig innanflokka voru
menn misróttækir; þeir greind-
ustu oftast vægastir. Samtímis
þessu varð sú breyting á að
Morgunblaðið hætti aö vera
einlitt flokksblað og fór að gefa
„öllum skoðunum rúm".
Afleiðingin varð sú, að þessir
litlu flokkar fóm aö treysta á
bókvitiö og hugðust fella auð-
valdiö á eigin bragði með því að
skrifa í Morgunblaðið. Gekk svo
um hríð og voru margar skel-
eggar greinar skrifaðar. Viö
þetta dofnaði byltingarmóður-
inn og þeir einu, sem entust til
lengdar, voru
þeir sem skrif-
uðu (því auö-
valdið getur
ekki skrifað). Félögin dóu hvert
af öðru. Síðast var einn flokkur
eftir og einn maður í honum, sá
sem mest hafði skrifað. Þessi
maður var Ari Trausti Guð-
mundsson. Nú opnar enginn
svo sjónvarp eða útvarp lengur
að ekki sé þar fyrir sá hinn sami
Ari Trausti.
Hvort Ara karlinum tekst ab
endurvekja kommúnismann út
frá sér verður framtíðin að leiöa
í ljós, en þangað til ber honum
titillinn: „síðasti kommúnistinn
á íslandi". Leynigestur
LESENDUR
Á EFTIR BOLTA
KEMUR BARN...
"BORGIN OKKAR OG BÖRNIN f UMFERDINNI" JC VÍK
Borgþór Björnsson
frá Grjótnesi
S.l. föstudag var afi minn, Borgþór
Björnsson, borinn til grafar. Hann
lést 4. júlí síðastliðinn eftir stutta
legu á sjúkrahúsi.
Það var á fallegu sumarkvöldi
sem afi ákvað að kveðja þennan
heim. Hann hafði rúmri viku áður
veikst skyndilega. Á þessum stutta
tíma naut ég þeirra forréttinda að fá
að vera hjá honum síðustu ævi-
kvöldin.
Það var ætíð gott að vera í návist
afa og ömmu á Mánabrautinni í
Kópavogi. Þangað leituðum við
barnabörnin í hlýju og kærleika.
Andrúmsloftið var alltaf gott og
andinn, sem ríkti á heimilinu, end-
urspeglaði samband þeirra, sem var
alla tíð mjög gott.
Afi hafði þann vana að gróður-
setja tré í fallega garðinum sinum
þegar barnabörnin fæddust hvert af
öðm. í garðinum hans afa var farið
í ýmsa leiki og stundum jafnvel
haldið í heilu útilegurnar með
gamla hvíta tjaldið hans. Þegar
þrekið var á þrotum hjá okkur, var
farið og skoðað hvað afi hafði fyrir
stafni.
Afi minn kallaði mig alltaf nafna
sinn. Fylltist ég ávallt miklu stolti
þegar hann ávarpaði mig þannig.
Hann var alltaf tilbúinn til þess að
leika við okkur barnabömin, fræða
okkur um trjárækt eða segja okkur
frá heimaslóðum sínum, Grjótnesi.
Einnig er mér ljúft að hugsa til allra
stunda okkar afa í verslun hans,
Byggi. Þar unnum við saman og
ræddum allt milli himins og jarðar.
Persónuleiki afa míns var sérstak-
lega sterkur. Jákvæðni, bjartsýni og
hlýja vom með hans stærstu kost-
um. Hann var hávaxinn og mynd-
arlegur maður. Hann stundaði
t MINNING
íþróttir á sínum yngri ámm, aðal-
lega frjálsar íþróttir. Ég minnist afa
við lestur heimsbókmennta, má-
landi málverk, hlúandi að garðin-
um sínum eða sumarbústaðnum. Af
honum geislaði lífskraftur til síðasta
dags.
Afa fannst alveg einstaklega vænt
um barnabörnin sín og var hvert og
eitt sérstakt í hans augum. Hann
sýndi áhugamálum og námi barna-
barna sinna mikinn áhuga. Eins ef
eitthvað bjátaði á, þá var afi alltaf
fyrstur til að hughreysta og vanda-
málin urðu að engu er hann sló á
léttari strengi. Sjálfur velti hann sér
ekki upp úr óþarfa áhyggjum.
Afi var á sínum yngri ámm langt
á undan sinni samtíð. Hann var
bóndasonurinn sem braust til
mennta og gerðist heimsborgari;
tók hann til dæmis ástfóstri við
Lundúnaborg. Þangað fór hann
eins oft og færi gafst. Sagði hann
eitt sinn við mig, aö hann þekkti
betur strætisvagnakerfi rauðu vagn-
anna í Lundúnum en strætisvagna-
kerfið í Reykjavík. Hann klæddist
breskum fötum og gekk með hatt
og staf. Hann líktist helst breskum
aðalsmanni. Vera hans í Bredandi
setti svip sinn á hann það sem eftir
var ævinnar. Svo sterk voru áhrifin
að þjóðardrykkur Breta, te, varð
uppáhaldsdrykkurinn minn i kring-
um sjö ára aldur. Afi hafði sterk
áhrif á þá sem umgengust hann.
Kveðjustundin við afa á spítalan-
um er ein sú erfiðasta sem ég hef
upplifað. Það að fá að halda í hönd-
ina á afa sínum síðustu andartökin
em forréttindi sem fáir fá aö njóta.
Síðasta stund Ingu ömmu meö afa á
spítalanum mun heldur aldrei líða
mér úr minni. Þau áttu að baki rúm
sextíu ár í ást, sátt og samlyndi. Á
þeim ámm eignuðust þau fjögur
börn og níu barnabörn, sem nú
þurfa að sjá á bak einstökum
manni.
Elsku amma mín, missir þinn er
mikill. Þú hefur séð á bak ástríkum
eiginmanni og vini tii rúmlega sex-
tíu ára. Og elsku mamma, þú hugs-
aðir alltaf svo vel um afa og átt eftir
að sakna hans mikið eins og amma,
systkini þín og við barnabörnin.
Elsku afi minn, takk fyrir allar
þær góðu stundir sem ég átti með
þér. Þær munu aldrei líða mér úr
minni. Sú von að eiga eftir ab hitta
þig aftur síðar, slær eilítið á mikinn
söknuð.
Þór Hauksson (Nafhi)
Björn Guðmundsson
forstjóri
Bjöm Guðmundsson var fœddur 24.
september 1937 í Reykjavík. Hann
lést á Sjúkrahúsi Reykjavíkur 20.
júní s.l. Útfór hans fór fram frá Bú-
staðakirkju 28. júní síðastliðinn.
Jarðsett var í Gufúneskirkjugarði.
Deyrfé,
deyja frœndur,
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveim er sérgóðan getur.
(Hávamál)
Já, þaö eru góðar minningar
sem ég á eftir elskulegan vin
minn, Björn, en nú hefur sá öbl-
ingsdrengur kvatt okkur. Eftir lifir
minningin um drengskapar-
manninn hugljúfa, greinda og
prúba, sem var maður gleði og al-
vöru í senn, allt eftir því hvað viö
átti. Það er sagt, að enginn sé svo
ríkur ab hann hafi efni á að missa
vin, og sannast þá líka, að enginn
veit hvað átt hefur fyrr en misst
hefur.
En — hvernig kveður maður
góðan vin? Birni kynntist ég fyrir
rúmum 17 árum. Hann var
drenglundaður og viðkynningar-
góður. Hann naut vinsælda fyrir
alúðlega framkomu, bæði á starfs-
vettvangi og í almennum sam-
skiptum. Hugulsamur var hann
og örlátur, hafði yndi af því að
gleðja fólk í kringum sig, ekki ætt-
menni og vinafólk einvörðungu,
heldur nánast hvern sem var í ná-
vist hans, enda átti hann gott
með að umgangast fólk og var
fljótur að ná til þess. Þab kom sér
t MINNING
vel í hans starfi, fyrst sem sölu-
maður og síðar sem forstjóri í
stóru fyrirtæki þar sem hann
stjórnaði af festu, enda dafnaði
fyrirtækið vel undir hans stjórn.
Björn var glæsilegur að vallar-
sýn og snyrtimenni svo eftir var
tekið og bera heimili hans og fyr-
irtæki þess glöggt vitni. Hann var
innilegur í viðmóti og skemmti-
legur, stríðinn, en þar fór græsku-
laust gaman.
Við fórum oft saman í ferðalög
erlendis og var undravert hve
glöggur hann var á áttir, hvort
sem við vorum í stórborgum eða
úti á landsbyggðinni. Það var líkt
og hann hefði innbyggt landa-
kort í höfðinu, svo ratvís var
hann.
Björn var leiðtogi hjónaklúbbs-
ins. Hann stjórnaði þorrablótum
á vetrum, útilegum á sumrum,
gönguferðum og mörgum
skemmtilegum uppákomum. Ef
tími gafst til, þá náðum við oft í
smá tíma þar sem við vorum tveir
og spiluðum við þá gjarnan kas-
ínu eða köstuðum teningum í
spili sem heitir tíuþúsund. Og á
meban við sátum og slepptum
fram af okkur beislinu — því
Björn var stórskemmtilégur í orð-
um og athöfnum, stríðinn og
uppátektarsamur — þá sátu konur
okkar í samræðum og skildu síst í
því hve vib skemmtum okkur vel.
Þá hlógum við mikið, gerðum að
gamni okkar og létum tíðum eins
og 16 ára strákar.
Já, það voru ógleymanlegar
samverustundir sem ég átti með
Birni og vinskapur hans var
hreinn og tær. Hans mun verða
sárt saknað af vinum og vanda-
mönnum, því það er sjónarsviptir
að slíkum manni og þeim vini
sem Bjössi var, en minningarnar
um hann munu lengi lifa. Með
sinni hægb gaf hann okkur af
þroska sínum bæði þekkingu og
reynslu. Mér er efst í huga þakk-
læti fyrir að hafa átt návist hans í
17 ár.
Elsku Lollý mín, við Sæunn
sendum þér og fjölskyldu þinni
allri okkar dýpstu samúð. Megi
ljós kærleikans lýsa ykkur.
Sigurður Mar