Tíminn - 25.05.1989, Side 5

Fimmtudagur 25. maí 1989
Tíminn 5
Uppgjör við 30 ára skögrækt hjá sumum skógræktarmönnum bendir til að nauðsynlegt
sé að endurmeta ræktunarstefnuna. Sigurður Blöndal skógræktarstjóri:
Skógarfuran stærsta
skyssan og sú versta
Á vegum Skógræktar ríkisins og skógræktarfélaganna
hafa, eftir því sem næst verður komist, misfarist rúmar fimm
milljónir trjáplantna á þrjátíu ára tímabili, þar af eru tvær
milljónir skógarfuruplantna. Aðrar tegundir á þessu tímabili
eru einkum rauðgreni, sitkagreni. Skógræktarmenn sem
Tíminn hefur rætt við segja að fram að þessu hafi skógrækt
á íslandi verið handahófskennd og milljónum í raun sóað
vegna þess að rangar plöntur hafi verið notaðar. Segja þeir
að í dag standi skógrækt hér á landi frammi fyrir því að gera
upp við fortíðina og þau mistök sem gerð hafa verið.
f dag fyrirfinnst varla nokkurt tré
af skógarfuru á landinu og rauðgren-
ið er að sögn einnig að mestu dautt
eða ónýtt þá að líf sé með einhverju
af því.
Sé gert ráð fyrir að hver planta
kosti á núvirði tvö hundruð krónur
að meðaltali þegar búið er að
gróðursetja hana þá er verið að tala
um að á þessu tímabili hafi milljarði
króna verið kastað út um gluggann.
Það sem virðist hafa gengið af
þessum tegundum dauðum er kulda-
kastið 1963, vorhretið mikla þann 9.
apríl. Það hjó veruleg skörð í þessar
tegundir og þá virðist sem skógrækt-
armönnum hafi fallið allur ketill í
eld með ofannefndar tegundir því
sfðan hafa þær ekki verið gróðursett-
ar og eru því nánast horfnar nú, en
Skógræktin og starfsmenn hennar
snúið sér að öðrum tegundum.
Einn viðmælandi Tímans orðaði
þetta þannig: „Svo virtist sem Skóg-
rækt ríkisins hafi verið nánast ein
allsherjar stórbrotin tilraun þar sem
bjartsýnismenn drifu í því að láta
gróðursetja trjátegundir sem þeim
þóttu fallegar eða höfðuðu á ein-
hvern annan hátt til tilfinninga
þeirra. Þannig hefur gríðarlegum
fjármunum verið fómað fyrir óraun-
hæfa draumóra um íslenska timbur-
framleiðslu eða eitthvað í þeim dúr,
en menn hafa hingað til ekki dregið
nægan lærdóm af mistökum sínum
og reynt að efla rannsóknir Skóg-
ræktarinnar, kynbæta stofna og fá
fram afbrigði sem betur þola skilyrð-
in hér.“
Tíminn spurði Sigurð Blöndal
skógræktarstjóra um þessi mál:
„Það var gróðursett geysimikið af
furu í um það bil einn áratug og hún
er horfin. Þá er einnig mikið til hætt
að gróðursetja rauðgreni en mikið
var gróðursett af því á sjötta og
sjöunda áratugnum. Það hefur þó
ekki þurrkast út. Það hefur hins
vegar ekki staðið sig eins vel og
menn létu sig dreyma um en þar er
fyrst og fremst um að kenna kóln-
andi veðri eftir 1964,“ sagði Sigurð-
ur.
- En er þá enn verið að rækta og
gróðursetja tegundir hér án undan-
genginna rannsókna og tilrauna og
er áætluð asparræktun í Ámessýslu
enn eitt stóráhættuverkefnið?
„Við getum aldrei sagt með fullri
vissu um hvað muni spjara sig.
Alaskaöspin er þó þannig að það em
nánast engir sjúkdómar sem herja á
hana hér. Hún hefur verið ræktuð
hér síðan 1944 og hefur orðið fyrir
áföllum eins og vorhretinu 1963.
Þær plöntur sem verða forfeður
og -mæður þess verkefnis sem nú er
að hefjast í ræktun Alaskaaspar og
farið er af stað austur í Hvammi í
Hrunamannahreppi eru valdar með-
al annars á gmndvelli niðurstaðna á
frostþolsrannsóknum sem Jón
Gunnar Ottósson á rannsóknastöð
Skógræktar ríkisins á Mógilsá hefur
gert. Hann getur og hefur reiknað
nákvæmlega út hvaða afbrigði hefði
Sigurður Blöndal skógræktarstjóri.
staðist hretið mikla 1963 og þau hafa
menn nú undir höndum.
Hér er því ekki verið að fara út f
tilsvarandi ævintýri og þú nefndir.
Hins vegar getum við aldrei vitað
hvað framtíðin ber í skauti sér,“
sagði skógræktarstjóri.
Sigurður minntist jafnframt á lerki
sem hefði staðið sig vel fyrir austan
og norðan, en það ásamt stafafum
og Alaskaöspinni væru þær þrjár
tegundir sem gætu orðið uppistaða
íslenskra nytjaskóga. Hann sagði að
reynslan hefði kennt mönnum þetta
og segja mætti að hún væri orðin
dýrkeypt.
„Það er oft svo að þegar byrjað er
á einhverri nýrri starfsemi af þessu
tagi þá er um tvær leiðir að velja:
Annað hvort að byrja, eða leggja út
í langtíma rannsóknir og hér fyrr
meir var sú fyrri valin,“ sagði Sigurð-
ur.
Hann sagði ennfremur að þegar
svo væri að farið þá væri hugsanlegt
að menn gerðu skyssur eins og
gerðist með skógarfuruna. „Hún er
kannski sú skyssa sem verst er að
fyrirgefa af því hún er gríðarlega
stór.“
Sigurður sagði að reiknað hefði
verið út að á verðlagi dagsins í dag
hefðu þær plöntur sem gróðursettar
voru af skógarfuru kostað nálægt
sjötíu milljónum. Þá hefði í gegn um
árin farið töluvert mikið í súginn
vegna þess að tegundir hefðu verið
gróðursettar á vitlausum stöðum.
-sá
25 millj. til Reykjalundar
Lionshreyfingin á Islandi afhenti sölu rauðra fjaðra og mun hann stjóri Lionshreyfingarinnar af-
stjórn vinnuheimilisins að Reykja- renna til byggingar vistheimilis fyr- henda Oddi Ólafssyni, frá Reykja-
lundi 25 milljóna króna ávísun í ir mikið fötluð ungmenni. Hérsést lundi ávísunina. -gs
gær. Peningarnir eru afrakstur af Halldór Svavarsson, fjölumdæmis-
FÍA skrifar undir samning
Skrifað var undir nýjan kjara-
samning milli Félags íslenskra at-
vinnuflugmanna og Flugleiða á ní-
unda tímanum í gærkvöldi, í hús-
næði ríkissáttasemjara. Samningur-
inn er í meginatriðum samhljóða
öðrum kjarasamningum, sem gerðir
hafa verið að undanförnu, og gildir
til 31. mars 1990. f samningnum eru
einnig ákvæði um flugtíma á nýju
flugvélinni, Aldísi, sem verður 8
tímar með tveimur mönnum í stjórn-
klefaáhöfn. -ABÓ
Verslunarbanki, Iðnaðarbanki og Alþýðu-
banki í eitt með kaupum á Útvegsbanka:
Viðræður um
einkabanka-
risa eru vel
á veg komnar
Skriður er kominn á sameining-
armál nokkurra banka og hefur Jón
Sigurðsson, viðskiptaráðherra, nú
átt fund með formönnum þriggja
einkabanka um sölu á hlutabréfum
ríkisins í Útvegsbanka fslands hf. og
jafnframt sett þeim aðilum ákveðinn
frest til ákvörðunar í því máli. Um
er að ræða 76% hlut ríkisins í
Útvegsbankanum, en Fiskveiða-
sjóður á 20% hlutabréfa og aðrir
aðilar eiga 4%.
Bankamir sem um ræðir eru
Verslunarbankinn, Iðnaðarbankinn
og Alþýðubankinn, sem hver um sig
myndi kaupa sinn fjórðung í Útvegs-
bankanum. Eitt prósent yrði selt
öðrum aðilum. Alþýðubankinn er
minnstur þessara banka og er því
ljóst að eignaraðilar hans verða að
leggja til hans verulegt fé áður en
hægt verður að ganga frá kaupunum,
en þeirra stærstur er Alþýðusam-
band fslands. Þessi skipting á kaup-
hlutum í Útvegsbankanum gefur og
til kynna að eignaraðild að hugsan-
legum sameiningarbanka þessara
aðila verði jöfn, ef Alþýðubanka
vex ásmegin.'
Skilyrði þau sem fylgt hafa sölu á
Útvegsbankanum eru þau að kaupin
leiði til sameiningar í bankakerfinu,
eignaraðild verði dreifð og ríkið fái
sanngjamt verð fyrir sinn hlut. Ekk-
ert bendir til að viðskiptaráðherra
muni hvika frá þessum skilyrðum í
hugsanlegri sölu bankans til þessara
þriggja einkabanka. Það eru því
líkur á að í kaupum þessum verði
gengið frá því að allir þessi bankar
sameinist í einn einkabanka sem
yrði væntanlega nægilega stór til að
keppa meir á jafnréttisgrundvelli en
áður við ríkisbankana Landsbanka
og Búnaðarbanka íslands. Einnig
má geta þess að enn eru í gangi
viðræður um hugsanleg kaup Lands-
bankans á minnsta banka landsins,
Samvinnubankanum, en þau mál
virðast komin mun skemur á veg en
hin fyrrnefndu sameiningarmál.
KB