Réttur


Réttur - 01.07.1982, Page 35

Réttur - 01.07.1982, Page 35
ur, er á kemst, munu að líkindum verða eins ólíkar innbyrðis og þjóðirnar, sem framkvæma hann, og þróunarstigið, sem þær standa á, — þótt grundvallaratriðið; samhjálp mannanna verði hið sama hjá öllum í stað hinnar vægðarlausu baráttu allra gegn öllum, stundum kölluð „frjáls samkeppni“, sem er grunntónn kapítal- ismans. Sósíalistar innbyrðis (kommúnistar, sósíaldemókratar o.s.frv.), þjóðfrelsis- sinnar og aðrir bandamenn, er með berj- ast gegn alþjóðlegu auðvaldi og harð- stjórn þess a.m.k. á vissum hluta leiðar- innar löngu, þurfa alvarlega að gæta þess að láta umburðarlyndið, þá skoðanir eru skiptar, verða ofstækinu yfirsterkara, því sameining allra krafta, sem saman eiga, getur ráðið úrsitum um sigur eða ósigur, er örlögum kann að valda. Og þrátt fyrir skoðanaágreining sósíalista innbyrðis, þá á einnig hugsjónin sjálf, lokatakmark- ið, — sem Stephan G. lýsir ógleymanlega í „Martíus“5 — að sameina þá, er mest á ríður, svo og meðvitundin um hvað í húfi er. 1933 ætti aldrei að líða sósíalistum úr minni — og hvað það kostaði. Marxistar geta margt lært af óförum kristninnar gegnum aldimar, þeirrar kenn- ingar er boðaði samfélag bræðralagsins á jörð, frelsi þræla og þrælkaðra bænda, en varð yfirstéttunum að bráð og vopni, þótt kjarnann í henni hafi þær aldrei getað drepið6. —En „trúarbragða“-stríð, ofsóknir, galdrabrennur, bannfæringar, bálkestir og fjöldamorð á „villutrúar- mönnum“, sem héldu fast við boðskap Jesú frá Nasaret, minna alla hugsjóna- menn sósíalisma og bræðralagsins á að til þess eru vítin að varast þau. En þótt flestum valdhöfum kirknanna finnist nú nóg að vísa fólkinu bara á bræðralag í himnaríki, þá fjölgar æ þeim kristnu mönnum, einnig prestum og jafnvel erki- biskupum, sem berjast fyrir rétti hinna kúguðu hér á jörð og fordæma að hætti uppreisnarmannsins frá Nasaret þá auð- ugu kúgara, sem nú eru versta böl heims- ins. Valdataka hinna vinnandi stétta verð- ur vissulega frumskilyrðið og grundvöll- urinn að öllu því sem á eftir kemur, upp skal byggja og breyta. Eað mun kosta eina til tvær kynslóðir minnst að festa þetta vald, verja það gegn öllum árásum og skemmdarverkum, innan frá og utan. Hinar vinnandi stéttir munu og þarfnast slíks tímaskeiðs til þess að gera sjálfar sig færar um að stjórna, en ekki eftirláta það til langframa embættismönnum, sem allt- af hafa tilhneigingar til að einoka valdið, verða persónugervingur ríkisvaldsins meðan það er til. Það verða mörg viðfangsefnin, marg- vísleg þróunin, sem vinnandi stéttirnar verða við að glíma í þjóðfélagi sósial- ismans, svo erfiður sem arfur kapítalsism- ans í manninum sjálfum og vélabrögð þeirra auðvaldsríkja, er áfram lifa, munu reynast. Pað má ef til vill orða það svo að þróunin í þjóðfélagi sósíalismans muni samstanda af mörgum „byltingum", er gerist samtímis á löngu þróunarskeiði. Unnið verður að menningarlegri bylt- ingu, útrýmingu gróðahugsunarháttarins, lönguninni til að hagnýta og arðræna aðra fyrir sig, en unnið í þess stað að því að efla bróðurþel, samhjálp og ekki hvað síst að skapa hjá hverjum einum það manngildismat, — sem eitt sinn var — og til allrar hamingju að nokkru leyti er enn — aðal okkar íslendinga, í stað þess peningagildis, sem gagnsýrir auðvalds- 163

x

Réttur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.