Réttur - 01.07.1982, Side 61

Káthe Duncker
og
kvenfrelsishreyfiní
þýskrar alþýðu
Hin sósíalistíska verklýðshreyfing Þýska-
lands átti frá upphafi á að skipa í hópi for-
ustu sinnar einhverjum bestu forustukvenn-
um sósialismans í Evrópu. Þarna var ekki
aðeins Rósa Luxemburg, einhver besti for-
ustukraftur sósíalismans í Vestur-Evrópu,
heldur og Clara Zetkin, sem frá upphafi
starfsemi sinnar í Sósíalistaflokki Þýska-
lands, helgaði allt sitt mikla þrek og gáfur
einmitt frelsisbaráttu kvenna. Og sjálfur
aðalforingi flokksins, Ágúst Bebel, hafði
einmitt sýnt þessum þætti í frelsisbaráttu hins
vinnandi lýðs sérstakan áhuga og skilning.
Hann skrifaði bókina ,,Konan og sósíalism-
inn”, er kom út í ársbyrjun 1879, rétt eftir að
öll sósíalístisk útbreiðslustarfsemi í ræðu og
riti hafði verið bönnuð. Aðeins í þinginu
mátti flokkurinn starfa. Var bók Bebels gef-
in út með leyndum hætti og varð ein vinsæl-
asta bók sósíalismans. 50. útgáfan kom út á
þýsku 1909, aukin og endurbætt og þakkar
Bebel í formálanum N. Rjazanov alveg sér-
staklega fyrir samstarfið við þá útgáfu.
Káthe og Hermann Duncker.
„Konan og sósíalisminn” voru oft gefin út
síðan og þýdd á fjölda tungumála.
Þessi marxístíski flokkur þýska verka-
lýðsins sýndi þannig frá upphafi frelsisbar-
áttu konunnar þann áhuga, er vera ber.
Gætti þar máske nokkuð áhrifa frá bók
Friedrich Engels: „Uppruni fjölskyldunnar,
einkaeignarinnar og ríkisins”, er út kom
1884 og hafði vafalaust áhrif á þá stækkun
bókar sinnar, er Bebel síðar framkvæmdi. —
Bók Bebels endar á þessum orðum: „Frarn-
tíðin tilheyrir sósíalismanum, það er í fyrsta
lagi verkamanninum og konunni.”
Clara Zetkin var fulltrúi á stofnþingi 2.
Alþjóðasambandsins 1889 og flutti þar
einmitt einarða framsöguræðu um kvenfrels-
isbaráttu verklýðshreyfingarinnar. Var það
eitt höfuðmál hennar alla ævi. Strax og
banninu á starfsemi sósíalista var aflétt 1890,
hóf hún útgáfu sósíalistíska-tímaritsins
„Gleichheit” (Jafnrétti) 1892 og var það alla
tíma helgað þessu baráttumáli. Það kom út
til 1917. Að frumkvæði hennar voru

189