Lesbók Morgunblaðsins - 14.10.2006, Blaðsíða 13

Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
S
érviska er oft það sem heillar einna
mest við tónlistarmenn sem ná
langt, sú tilfinning að þeir séu að
fara eigin leiðir og hirði lítið um
það sem öðrum finnst, hvað þá að
þeir taki mið af vonum og vænt-
ingum plötukaupenda. Nú eru mál ekki svo
klippt og skorin, listamenn eru ekki til í tóma-
rúmi og tónlist ekki til ef enginn hlustar. Það
vill nú líka vera svo að listamaðurinn fer helst
aldrei lengra en svo að aðdáendur hans ná að
fylgja honum og þeir lifa lengst á toppnum sem
fullnuma eru í þeim fræðum að vera sífellt að
breytast án þess að breytast.
Er best að breytast sem minnst?
Oftar en ekki kemur þó að því að listamaðurinn
gengur of langt, tekur svo stórt skref að aðdá-
endurnir verða eftir. Það er í sjálfu sér ekkert
að því – Bob Dylan þurfti til að mynda að rífa
utan af sér spennitreyju þjóðlagasöngvarans til
þess að vaxa sem listamaður og gilti þá einu
þótt hann hefði orðið fyrir aðkasti þegar hann
stakk í samband. Aðrir eru aftur á móti sáttir
við að breytast ekki, sjá til að mynda söngv-
arann aldna Cliff Richard sem væntanlegur er
hingað til lands á næsta ári – hann hefur ekk-
ert breyst í fjóra áratugi og ekki annað að
merkja en eftirlifandi aðdáendur hans séu sátt-
ir við það.
Kannski er það er líka affarasælast að breyt-
ast sem minnst – sjáið til að mynda hvernig fór
fyrir David Bowie sem gerði tvær hallærislegar
tilraunir til að breytast undir lok níunda ára-
tugarins og í byrjun þess tíunda, fyrst sem
rokkari og síðan sem junglebolti. Því er þetta
rifjað upp að Robbie Williams, ástmögur Breta,
kom aðdáendum sínum í opna skjöldu með síð-
ustu smáskífu sinni Rudebox sem skar sig
heldur en ekki úr því sem Williams hefur sent
frá sér til þessa –fönkað rapp á ekki beint við
kappann eins og sést af því að smáskífan seld-
ist ekki nema miðlungi vel sem hefði einhvern
tímann þótt saga til næsta bæjar. Þrátt fyrir
það er lagið ekki alvont, það er grípandi og vel
unnið og takturinn frábær enda notar það bút
úr mögnuðu Sly & Robbie-lagi.
Tíðar breytingar
Ekki ætti það að koma mönnum á óvart að Ro-
bert Peter Williams, Robbie Williams, skuli
breyta út af í stíl og stefnu, það hefur hann oft
gert í gegnum tíðina; byrjaði sólóferilinn á
strákapoppi, þá var það britpop, síðan tilfinn-
ingapopp, þá sveifluraul og nú er röðin komin
að raftónlist, grime, hiphopi og hvaðeina.
Fjölbreytnin á plötunni skrifast að einhverju
leyti á upptökustjórana sem eru nokkrir. Soul
Mekanik vélar um þrjú lög, Mark Ronson fjög-
ur, Pet Shop Boys eitt og William Orbit um
tvö. Lagasmiðir eru líka nokkrir; Williams
sjálfur á stærstan part í flestum laganna, en
einnig semja lög Soul Mekanik og Pet Shop
Boys, aukinheldur sem á skífunni er nokkuð af
gömlum lögum í nýrri útsetningu; Lovelight
(Lewis Taylor), Bongo Bong / Je Ne T’aime
Plus (Manu Chao), Louise (Human League),
We’re The Pet Shop Boys (My Robot Friend)
og það fræga lag Kiss Me (Stephen Duffy).
Tónlistin er að vonum fjölbreytt, ýmis tilbrigði
af house, hiphop, sálartónlist, baggy, electro og
hreinræktað popp.
Skotheld poppskífa
Það er því varla hægt að amast við vinnubrögð-
um á plötunni, hér er á ferð skotheld poppskífa
unnin af nokkrum helstu poppvölundum Breta,
en hitt er svo aftur annað mál hvernig unnið er
úr. Williams hefur ekki farið leynt með aðdáun
sína á Mike Skinner (The Streets), Mitchell-
bræðrum, sem léku hér á landi fyrir ári, en
einnig hefur hann lofað hátt og í hljóði þann
andans jöfur Ian Dury, sem lést fyrir nokkrum
árum, en áhrif hans eru greinileg í Grime-
hreyfingunni bresku sem Streets, Mitchell-
bræður og fleiri eru sprottnir úr.
Williams setti plötuna saman á lappanum
sínum heima í Los Angeles þar sem hann hefur
búið undanfarin ár sem skýrir að mínu viti
hvers vegna hann hefur ákveðið að snúa sér að
því sem ferskast er í bresku poppi í stað þess
að halda sig við það sem reynst hefur honum,
best – krafturinn í grime-hreyfingunni bresku
er margfaldur á við það sem er að gerast í
bresku rokki og poppi almennt og útlaginn
finnur vel fyrir því, finnur þar spennuna og líf-
ið sem hann saknar af heimaslóðum sínum.
Tiltekt í kollinum
Útlegðin hefur líka orðið honum uppspretta
texta, tilefni til að taka til í sálarkirnunni og
hreinsa út myglaðar tilfinningar og gamlar
pælingar. Á plötunni er Wiliams nefnilega að
gera upp líf sitt að miklu leyti, stundum beisk-
ur og reiður, en ofast af sömu gamansemi og
galgopahætti og einkennt hefur hann alla tíð.
Robbie Williams er nefnilega skemmtikraftur
af guðs náð og skemmtikraftar láta ekki sál-
arflækjurnar skemma fyrir – fátt er betra en
gott popplag sem aðeins er kryddað örvænt-
ingu. Allt fer þó vel að lokum, eftir sambúð-
arslit og tilfinningaríkt uppgjör fallast allir í
faðma.
Í frétt af útgáfunni er haft eftir Williams að
hann hafi byrjað á plötunni sem dægrastytt-
ingu í fríi og smám saman hafi hún orðið að
einu allsherjar uppgjöri og um leið endapunkti
við hinn gamla Robbie Williams – hann hafi
ekki getað hugsað sér að gera fleiri plötur á við
þær sem hann hafi þegar sent frá sér og því
hafi þetta verið eina færa leiðin – hér sé kom-
inn hinn nýi Robbie Williams.
Hinn nýi Robbie Williams
Á nýrri plötu sinni tekur ugluspegillinn Robbie
Williams enn eina beygjuna á tónlistarferlinum,
sem er orðinn ansi skrautlegur. Hvort það verði
til að afla honum frekari vinsælda er ekki gott að
segja en hann kallar skífuna nýtt upphaf, hér sé
kominn nýr Robbie Williams.
Robbie Williams Ekki ætti það að koma mönnum á óvart að Robert Peter Williams, Robbie Williams,
skuli breyta út af í stíl og stefnu.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. OKTÓBER 2006 13
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
ÞAÐ er liðin tíð að allt sé eins ogblómstrið eina. Í vikunni voru
birtar niðurstöður könnunar á vin-
sælustu útfarartónlist bresku þjóð-
arinnar. Það er ekki lengur í tísku að
spila sígilda sálma, á borð við Hærra
minn guð til þín,
heldur taka
breskir útfar-
arsiðir mið af tón-
listartísku dags-
ins. Vinsælustu
útfararlögin í dag
eru Goodbye My
Lover, með
James Blunt og
Angels með Rob-
bie Williams.
Könnunin
leiddi í ljós að 51
prósent Breta
hafa ákveðið og
fastsett hvað þeir
vilji láta spila yfir
sér við útför sína,
og 79 prósent
hafa rætt við fjöl-
skyldu sína um
langanir sínar í
þeim efnum.
Klassísk tónlist er
á undanhaldi við kirkjulegar athafnir,
og það er sjálfur Bon Jovi sem hefur
leyst meistara Bach af hólmi í eft-
irspili og útgöngumörsum, með lag-
inu: I’ll Sleep When I am Dead. Svo
virðist þó vera að lag Eltons Johns,
Candle in the Wind, sem hann sjálfur
flutti yfir moldum Díönu prinsessu,
sé orðið nokkurs konar útfar-
arklassík, sem hefur höfðað til allra
aldurshópa allt frá dauða prinsess-
unnar. Á Íslandi breytast útfararsiðir
eins og annars staðar og fjölbreytnin
í tónlistarvalinu er meiri en áður var.




Þau tíðindi voru borin út í gær, aðsala á tónlist í stafrænu formi,
hefði hækkað gríðarlega á fyrri helm-
ingi þessa árs, í samanburði við síðari
hluta ársins á undan.
Alþjóðasamtök tónlistariðnaðar-
ins, IFPI, eða International Federa-
tion of the Phonographic Industry til-
kynnti að hækkunin milli þessara
tveggja tímabila, næmi 106 prósent.
Með öðrum orðum; tónlist á stafrænu
formi var um 5,5 prósent allrar seldr-
ar tónlistar á síðari hluta síðasta árs,
en var 11 prósent af músíksölu á fyrri
hluta þessa árs,
og slagaði hátt í
andvirði 70 millj-
arða króna. „Sú
sprenging í þró-
un stafrænnar
tækni og þjón-
ustu, sem neyt-
endur hafa knú-
ið fram, með
auknu framboði á miðlum til spilunar
stafrænnar tónlistar hefur valdið
söluaukningu úr 9 milljörðum króna
á fyrri hluta ársins 2004, til þeirra
tæpu 70 milljarða sem við sjáum í
dag, aðeins tveimur árum síðar,“
sögðu fulltrúar IFPI í gær.
Það þarf því engan að undra að
sala á tónlist í föstu formi; - á plötum
og slíkum miðlum, dragist jafnt og
þétt saman. Reyndar er það svo að
þrátt fyrir þennan gríðarlega vöxt í
sölu tónlistar á stafrænu formi, þá
eru heildarsölutölur á tónlist lægri nú
en á samanburðartímabilinu í fyrra.
Þar er ekki bara því um að kenna að
minna seljist af plötum, heldur því
vandamáli sem framleiðendur tónlist-
ar í stafrænu hafa glímt við frá upp-
hafi: þjófnaði. Það er ekkert launung-
armál, að með tækninni við niðurhal
tónlistar af netinu, varð þjófnaður á
slíku efni ákaflega auðveldur, ef net-
miðlar gerðu ekki sérstakar ráðstaf-
anir þar að lútandi, og það hefur al-
menningur nýtt sér. Þó hlýtur
stóraukin sala stafrænnar tónlistar
að gefa í kynna, að æ fleiri vilja eign-
ast sína tónlist með lögmætum hætti.
En hvað verður um plötubrans-
ann? Er hann að deyja? Sala á plöt-
um dróst saman um 4 prósent á
heimsvísu á fyrri hluta þessa árs,
meðan samdrátturinn var 3 prósent
allt síðasta ár. Þetta virðist því gerast
hratt.
TÓNLIST
Jon Bon Jovi
Elton John
Eftir Ingveldi Geirsdóttur
ingveldur@mbl.is
Það var árið 1996 sem ég gerðist einlæg-ur aðdáandi brittpoppgrúbburnar TheStone Roses. Það var líka árið 1996sem The Stone Roses lagði niður laup-
ana eftir að hafa sett mark sitt á breskt tónlist-
arlíf í um tíu ár. Aðdáun mín á þessari sveit
hófst með handahófskenndum kaupum á fyrsta
geisladisk hennar sem heitir einfaldlega The
Stone Roses og kom út árið 1989.
The Stone Roses er eitt af Manchester bönd-
um Bretlands og var stofnað í byrjun níunda
áratugarins af Ian Brown og Ruby Kitching. Í
upphafi sótti bandið áhrif sín til The Clash og
The Sex Pistols og spilað tónlist undir pönk-
áhrifum. Árið 1985 gaf bandið út sína fyrstu
smáskífu með lögunum SoYoung og Tell me, en
hún hlaut ekki vinsældir að neinu ráði fyrr en
árið 1987 þegar það gaf út aðra smáskífu sína,
Sally Cinnamon, hljómsveitin var þá búin að
finna sinn eigin breska tón. Árið 1988 kom út
þriðja smáskífan, Elephant Stone og henni
fylgdi plötusamningur við Silvertone Records.
Það var svo árið 1989 sem fyrsta plata þeirra
The Stone Roses kom út og þá fylgdu vinsæld-
irnar enda platan einstaklega góð og kom með
nýja og ungæðislega strauma inn í breskt tón-
listarlíf. The Stone Roses hefst á laginu I
Wanna Be Adored sem mér finnst eitt besta
lag sveitarinnar ásamt Waterfall, Made of
Stone og I am the Resurrection sem eru einnig
á þessari plötu, og er það því mitt álit að hún
gefi gott þversnið af því besta frá bandinu. Það
var svo seinna það sama ár sem þeir gáfu út
smáskífu með laginu Fools Gold og tryggðu sér
endanlegar vinsældir með að komast í Top Of
The Pops. Árið 1989 var Roses rétta bandið á
réttum tíma. Þeir höfðu yfir sér hrokafulla
reisn og götulegt yfirbragð sem minnti oft á
tíðum á Rolling Stones á ungdómsárunum. Ro-
ses náðu líka til margra því léttur taktur og
dansleg lög höfðuðu til fleiri en hörðustu „in-
die“ aðdáenda.
Bandið hvarf aðdáendum sjónum árið 1990
þegar það lenti í dómsstólabaráttu við útgáfu-
fyrirtæki sitt, árið 1994 kom það aftur fram á
sjónarsviðið með annarri plötu sinni Second
Coming, hún fékk misjafnar viðtökur og bandið
fann aldrei aftur sinn stall á tónlistarsviðinu.
Eins og áður sagði lagði The Stone Roses end-
anlega upp laupana árið 1996 eftir að hafa kom-
ið fram á Reading tónlistarhátíðinni í Englandi,
þar sem ég sá þá spila í seinasta sinn. Frammi-
staða bandsins á Reading var afspyrnu léleg og
var það jafnvel púað niður af sínum heitustu
aðdáendum, en í mínum huga er það ógleym-
anlegt að hafa fengið að heyra I Wanna Be
Adored „live“ úr munni Ian Brown.
Mörg frægustu „indie“ bönd dagsins í dag
nefna oft og iðurlega The Stone Roses þegar
þau eru spurð út í áhrifavalda sína í tónlistinni
enda er The Stone Roses álitið vera eitt af upp-
hafsböndum Brittpoppsins og The Stone Roses
er sögð af mörgum vera fyrsta Brittpopp plat-
an og nauðsynleg eign öllum tónlistar-
aðdáendum að mínu mati.
Upphafsmenn Brittpoppsins?
POPPKLASSÍK