Morgunblaðið - 21.07.2006, Qupperneq 24

24 FÖSTUDAGUR 21. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Kr. 1100 fyrir fullorðna
Ferjugjald, vaffla
og kaffi/kakó
Kr. 600 fyrir börn
Ferjugjald, vaffla
og safi
Nánari
upplýsingar
www.videy.com
533 5055
Vöfflur og
Viðey
Uppgötvaðu Viðey
Kaffisala
kl. 13 – 17
VESTFIRSKA forlagið auglýsir eft-
ir íslenskum ástarsögum. Í tilkynn-
ingu sem forlagið hefur sent frá sér
segir að það hyggist „hefja útgáfu á
flokki ástarsagna upp á gamlan og
nýjan móð, þar sem íslenskur veru-
leiki á ýmsum tímum kemur við
sögu. Er sú útgáfa hugsuð sem eilít-
ið mótvægi gegn því glæpasagnafári
sem tröllríður þjóðinni um þessar
mundir.“
Hallgrímur Sveinsson er forlags-
stjóri: „Ég verð að játa það að mér
hafa fundist vinsældir glæpasagna
fullmiklar. Ég er sjálfur ekki mjög
hrifinn af þess konar sögum,“ segir
Hallgrímur.
„Auðvitað er dælt í landann alls-
konar þýddum bókmenntum, en mér
finnst alveg í lagi að ef menn eru
með handrit að sögum sem gerast í
íslenskum veruleika, án þess að vera
endilega glæpasögur, þá megi gjarn-
an íhuga útgáfu á slíku, og ég held að
margir hefðu ánægju af að lesa slíkt
efni.“
Vestfirska forlagið hefur hingað
til ekki verið mjög virkt í útgáfu
rómantískra bókmennta og helst
gefið út vestfirskan fróðleik ým-
iskonar. Hallgrímur segir útgáfu
ástarsagna enn vera á hugmynda-
stigi, en hann vilji gjarnan skoða
handrit sem fólk kynni að liggja á.
Er æskilegt, en þó ekki skilyrði, að
höfundar séu tengdir Vestfjörðum á
einhvern hátt eða sögurnar fjalli um
vestfirskt mannlíf. Eins og segir í til-
kynningu verða sögurnar að „hafa
upphaf, miðju og endi. Alls konar
stílbrigði koma til greina og er stíll
Guðrúnar frá Lundi ekki undanskil-
inn.“
Þeir sem vilja koma góðu efni á
framfæri geta gert það með því að
senda tölvupóst á netfangið jons-
@snerpa.is.
Bókmenntir | „Mótvægi við glæpasagnafárið sem tröllríður þjóðinni“
Ástarsögur óskast
Morgunblaðið/Kristinn
Rómantísk fjöruferð að kvöldi eða vettvangur glæps undir blóðrauðum
himni? Hallgrími Sveinssyni líkar betur fyrri kosturinn.
Eftir Ásgeir Ingvarsson
asgeiri@mbl.is
BÓKIN The Lodger and Other Stor-
ies er komin út, en hún inniheldur
sögur eftir Svövu Jakobsdóttur. Í
bókinni er að finna enskar þýðingar
á skáldsögunni Leigjandanum, auk
úrvals af smá-
sögum Svövu.
Julian Meldon
D’Arcy þýddi
Leigjandann og
allar sögurnar
nema tvær sem
Alan Boucher og
Dennis Auburn
Hill þýddu. Inn-
gang að bókinni
ritar Ástráður Eysteinsson.
Svava Jakobsdóttir var einn
fremsti rithöfundur Íslendinga á 20.
öldinni. Hún var auk þess bar-
áttukona fyrir jafnrétti og hafði mik-
il áhrif á sinn samtíma með sögum
sínum, leikritum og fræðiskrifum.
Svava braut blað í íslenskri sagna-
gerð og fáir deila um þær nýjungar
sem hún innleiddi varðandi sögu-
efni og frásagnarhátt. Hún var frum-
kvöðull og hefðarbrjótur bæði á
sviði skáldskapar og skáldskap-
arfræða en á seinni árum vöktu
fræðilegar ritgerðir hennar um bók-
menntir mikla athygli.
Svava var í hópi þeirra rithöfunda
sem komu með nútímann inn í ís-
lenskar bókmenntir. Hún leiddi til
sögunnar konur og tókst með ein-
att ögrandi og írónískum furðustíl
sínum að fletta ofan af hefð-
bundnum hlutverkum karla og
kvenna og beina spjótunum að viðj-
um þess vana sem beislar mann-
eskjuna. Sögur Svövu segja frá
venjulegu fólki en með því að brjóta
upp tíma, rúm og aðstæður og
skapa þannig eins konar furðuver-
öld, kryfur Svava inn að beini órétt-
læti og mismunun. Hún segir jafnt
frá aðstæðum kvenna og karla,
þótt konur séu oftast í aðal-
hlutverkum í sögum hennar. JPV út-
gáfa gefur út.
Bækur
ÍSLENSKT menningarlíf var ná-
tengdara evrópskum straumum en
margan grunar, og virðist hafa verið
frá fyrstu tíð. Í bók sinni Skáldið í
skriftinni, sem er ítarleg greining á
Egilssögu, segir Torfi Tulinius að á
milli „… bókmenntaverks og ann-
arra texta sem höfundur og lesendur
hans þekkja liggja bæði ljósir og
leyndir þræðir. Meðvitað eða ómeð-
vitað er höfundur bókmenntaverks
ávallt að vísa til annarra texta; til að
gefa verki sínu dýpt, til að tengja orð
sín einhverjum öðrum veruleika eða
einfaldlega til að stytta sér leið …
Vilji maður öðlast skilning á þeirri
merkingu sem höfundur lagði í verk-
ið og samtímamenn gátu lesið úr því,
er … nauðsynlegt að leita í textum
sem til voru í samtíma höfundar.“
Torfi setur fram ótal dæmi um slíkar
tengingar í Egilssögu, sem sýna að
hún var ekki bara sprottin úr sér-
íslensku umhverfi heldur byggðist á
ýmsu í evrópskum hugarheimi líka.
Vísbendingar um tengsl menning-
arlífsins á Íslandi við Evrópu er
einnig að finna í tónlistinni. Á fyrri
tónleikum laugardagsins í Skálholti
voru flutt nokkur lög úr íslenska
tónlistarhandritinu Melódía sem tal-
ið er að sé ritað um 1650. Í Melódíu
eru mörg hundruð lög, sum þeirra
vissulega þjóðlög en önnur hafa jafn-
framt fundist í handritum í Evrópu.
Segja má að tónleikar kamm-
erkórsins Carminu í Skálholti á
laugardaginn hafi verið eins konar
þverskurður af handritinu. Óþarfi er
að telja upp hvert einasta atriði tón-
leikanna, en lögin voru skemmtilega
ólík, allt frá gregórskum messusöng
til lagsins Vera mátt góður, sem
margir kannast sjálfsagt við frá því
Þursaflokkurinn söng það af miklum
krafti fyrir tæpum þrjátíu árum. Við
vorum greinilega engir menningar-
óvitar á sviði tónlistar fyrr á öldum.
Flutningurinn var fjölbreyttur,
allt frá einradda gregorssöng án
undirleiks til einsöngs mismunandi
kórmeðlima við strengja- eða lútu-
leik. Þeir sem sungu einsöng voru
Marta Guðrún Halldórsdóttir, Erna
Blöndal og Guðmundur Vignir
Karlsson. Þau hafa fallegar raddir
sem nutu sín ágætlega í kirkjunni.
Best var útkoman þegar Arngeir
Heiðar Hauksson spilaði með á lút-
una, en lútan er það hljómþýð að hún
náði aldrei að yfirgnæfa sönginn.
Sömu sögu er því miður ekki að
segja um nokkra strengjaleikara
sem spiluðu undir í öðrum atriðum;
strengirnir voru of sterkir og virk-
uðu beinlínis grófir við hliðina á fín-
legum röddunum. Sennilega hefðu
hljóðfæraleikararnir átt að stilla sér
upp fyrir aftan söngvarana í stað
þess að vera fyrir framan þá. Vissu-
lega hefði það ekki litið eins vel út,
en hefði örugglega hljómað betur.
Annað var prýðilegt, viðkvæmur
gregorssöngurinn var góður, sér-
staklega hjá konunum, en söngur
þeirra var einstaklega tær og fagur.
Og kórinn í heild var líka pottþéttur
undir markvissri stjórn Árna Heim-
is Ingólfssonar, enda ekki við öðru
að búast eftir frábæra frammistöðu
á tónleikunum í Skálholti fyrir hálf-
um mánuði.
Vera
mátt
góður
Morgunblaðið/RAX
„Og kórinn í heild var líka pottþéttur undir markvissri stjórn Árna Heimis Ingólfssonar,“ segir gagnrýnandi.
TÓNLIST
Sumartónleikar í Skálholti
Félagar úr kammerkórnum Carminu
fluttu lög úr tónlistarhandritinu Melódíu.
Hljóðfæraleikarar voru Arngeir H. Hauks-
son, Guðrún Óskarsdóttir, Halla S. Stef-
ánsdóttir, Eygló D. Davíðsdóttir, Guðrún
H. Harðardóttir og Hanna Loftsdóttir.
Stjórnandi var Árni Heimir Ingólfsson.
Laugardagur 15. júlí.
Kórtónleikar
Jónas Sen
LJÓSMYNDUM eftir Ragnar
Axelsson (RAX) hefur verið
komið fyrir utan á salthúsi Ís-
félags Vestmannaeyja við
Kirkjuveg og Strandveg.
Myndirnar eru úr bókinni
Andlit norðursins sem kom út
árið 2004 en samnefnd sýning
var sett upp á Austurvelli í
Reykjavík sumarið 2005.
Ragnar Axelsson er einn af
þekktari ljósmyndurum hér-
lendis. Hann hefur sýnt víða
um heiminn og unnið til fjölda
verðlauna hérlendis, nú síðast
fyrir mynd sína af Davíð Odds-
syni sem valin var fréttamynd
ársins á árlegri ljósmyndasýn-
ingu Félags íslenskra blaða-
ljósmyndara.
Sýningin í Vestmannaeyjum
verður formlega opnuð á
morgun kl. 15 með ávarpi
bæjarstjóra, Elliða Vignis-
sonar.
Andlit norðursins í Vestmannaeyjum
Frá sýningu Ragnars Axelssonar.
JPV ÚTGÁFA hefur sent frá sér í
kiljuútgáfu bókina Sú kvalda ást
sem hugarfylgsnin geyma eftir Guð-
berg Bergsson.
Í kjallara-
herbergi úti í bæ
kúrir miðaldra
maður og bíður
þess að félaginn
berji að dyrum.
Þar leita þeir
nautnar sem er
ósýnileg heim-
inum, ramm-
flæktir í íslenskum hnút, innst í völ-
undarhúsi ástarinnar.
Í sögunni leiðir Guðbergur Bergs-
son lesandann um þetta völund-
arhús og býður honum að líta í huga
mannsins sem ráfar þar og leitar
aleinn að ljósinu sem hvergi er til.
Sú kvalda ást sem hugarfylgsnin
geyma kom fyrst út árið 1993 og
var tilnefnd til Íslensku bókmennta-
verðlaunanna sama ár. Bókin hlaut
góða dóma á Íslandi og víða um
heim.