Morgunblaðið - 24.07.2006, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 24. JÚLÍ 2006 9
FRÉTTIR
Til sölu
amerískur húsbíll
Til sölu amerískur húsbíll
Sá flottasti á Íslandi
Til sýnis að Tangarhöfða 4
Símar 893 9857 og 692 9435
AFRÍKURÍKIÐ Malaví er að
flatarmáli á stærð við Ísland, en þar
búa þó hátt í 13 milljónir manna.
Þessi fyrrum breska nýlenda er eitt
fátækasta ríki heims og glíma
stjórnvöld þar á bæ við margs konar
vandamál. Menntakerfið er til að
mynda í molum
og mikill fjöldi
ungs fólks, sér-
staklega konur,
heltist úr lestinni
í skóla. Ólæsi í
Malaví er gríðar-
legt og sam-
kvæmt opin-
berum tölum eru
68% kvenna og
28% karla ólæs.
Þróunarsamvinnustofnun Íslands
(ÞSSÍ) hefur skotið rótum í landinu
og aðstoðar íbúa þess m.a. með
byggingu skólamannvirkja, kennslu
í fiskeldi og eflingu heilbrigðisþjón-
ustu. Frá árinu 2001 hefur stofnunin
staðið fyrir fullorðinsfræðsluverk-
efni í samvinnu við malavísk stjórn-
völd sem miðar að því að uppræta
ólæsi hjá þeim sem hafa orðið utan-
veltu í skólakerfinu. Sigfríður Gunn-
laugsdóttir stýrir verkefninu og hef-
ur hún verið búsett með fjölskyldu
sinni í Lilongwe, höfuðborg Malaví, í
eitt ár og á annað eftir. Að sögn Sig-
fríðar hóf ÞSSÍ fullorðinsfræðsluna í
fáum þorpum árið 2001 en verkefnið
hefur smám saman undið upp á sig
og nær það nú til 44 þorpa á svæði
sem kallað er Monkey Bay. Annar
fasi verkefnisins hófst í janúar 2006
og lýkur árið 2010. Þegar honum er
lokið er reiknað með að starfsemi
ÞSSÍ nái til 90 þorpa.
Vel sóttir leshringir
Framkvæmd verkefnisins er
þannig háttað að Íslendingar leggja
til fjármuni til kennslunnar og mala-
vísk stjórnvöld útvega félagsmála-
fulltrúa, sem eru opinberir starfs-
menn á launum hjá malavíska
ríkinu. Félagsmálafulltrúarnir fara í
þorpin þar sem kennsla er fyrir-
huguð og aðstoða þorpsbúa við að
velja sér leiðbeinanda sem á að ann-
ast kennsluna sjálfa. Þegar leiðbein-
andi hefur verið valinn eru stofnaðar
stuðningsnefndir í kringum kennsl-
una sem hafa það hlutverk að hvetja
fólk til þátttöku í leshringjunum og
sjá til þess að kennsla fari fram. Um
leið og nefndarstarfinu hefur verið
komið á fót og leiðbeinandi fundinn
er efnt til kennslu fjórum sinnum í
viku í nokkra klukkutíma í senn. Um
30 til 40 manns sækja leshringina að
jafnaði og er reynt að sjá fólkinu fyr-
ir húsaskjóli þótt oft sé brestur á
því. ÞSSÍ hefur jafnframt séð nem-
endum fyrir lesefni þegar þeir hafa
lært að lesa.
Að sögn Sigfríðar er langstærsti
hluti þeirra sem sækja leshringina
konur, enda ólæsi mun algengara
meðal kvenna en karla. Karlmenn
eiga jafnframt erfiðara með að
viðurkenna ólæsið og geta komist af
án þess að læra að lesa fremur en
konur. Það gengur því brösuglega
að koma karlmönnum í skilning um
það að læsi geti bætt afkomu þeirra.
Grundvöllur frekari framfara
Sigfríður segir að þótt verkefnið
felist aðallega í lestrarkennslu sé
markmið þess einnig að koma nem-
endum í skilning um samfélag sitt og
gera þá að virkari samfélagsþegn-
um. Stuðst er við aðferðir brasilíska
kennslufræðingsins Paolo Freire
sem kallaðar hafa verið Reflect og
miða að því efla fólkið sjálft og gera
það meðvitaðra um umhverfi sitt og
valdatengsl, um leið og því er kennt
að lesa, skrifa og reikna. „Fólkið er
eflt til meðvitundar og við reynum
að fá það til að gera eitthvað sem
bætir kjör þess og samfélagsins.
Þetta hefur reynst vel og upp úr
leshringjunum hafa nemendur tekið
sig saman um að vinna saman að ein-
hverju verkefni sem bætir sam-
félagið,“ segir Sigfríður. Vatns-
veitukerfi á akri og húsnæði fyrir
ljósmæður eru dæmi um mál sem
upphaflega hafa verið rædd í les-
hringjum og svo verið framkvæmd
af þorpsbúum með fjárhagslegum
atbeina Þróunarsamvinnustofnunar.
„Kannanir hafa leitt í ljós að fólk
sem tekur þátt í leshringjunum
verður virkara í kjölfarið, tekur
frekar þátt í samfélaginu og er oft
valið til að gegna ábyrgðarstarfi í
þorpi sínu“ segir Sigfríður. Að henn-
ar mati er fullorðinsfræðsluverk-
efnið skólabókardæmi um þróunar-
aðstoð sem geti orðið grunnur að
framförum í Malaví. „Ef að fólk á að
breyta einhverju eða bæta er algjört
grundvallaratriði að svona starf sé
unnið, í stað þess að kenna fólki ein-
ungis að rækta akur sinn eða fisk-
eldi. Það hlýtur að vera erfitt að leið-
beina fólki um gæðastaðla í sjávar-
útvegi ef það kann ekki að reikna
eða getur ekki lesið einfaldar leið-
beiningar,“ segir Sigfríður að lokum.
Ólæsi upprætt í Malaví
Ljósmyndir/ÞSSÍ
Í þorpum þar sem enga aðstöðu fyrir leshringina er að finna kemur fólk oft saman undir tréi og nemur lestur.
Sigfríður Gunn-
laugsdóttir, verk-
efnisstjóri hjá
ÞSSÍ, hefur starf-
að í Malaví í eitt ár
Eftir Friðrik Ársælsson
fridrik@mbl.is
Konurnar í Malaví eru í miklum meirihluta í leshópunum eins og þessi mynd gefur til kynna.
Sigfríður
Gunnlaugsdóttir
Mánudagur 24. júlí
Lasagna m/ pestó
Þriðjudagur 25. júlí
Tortillas & chillipottur
Miðvikudagur 26. júlí
Spínatlasagna sí sí sívinsælt
Fimmtudagur 27. júlí
Dal m/litlum samósum
Föstudagur 28. júlí
Hnetupottréttur m/tofu á teini
Helgin 29.-30. júlí
Hnetusteik m/waldorfsalati
Opið virka daga frá kl. 10-18 Laugardaga frá kl. 10-16
• Engjateigi 5
• Sími 581 2141
Allt á hálfvirði
Norræn hönnunun • www.bergis.is
COPENHAGEN
BENEDIKT S. Lafleur, sem ætlaði
sér að synda Reykjavíkursund, alls
um 20 km leið meðfram strandlengju
höfuðborgarinnar á laugardaginn,
þurfti að hætta sundinu þegar ein-
ungis um kíló-
metri var eftir
sökum kulda.
Sundið sóttist
Benedikt vel
framan af en þeg-
ar hann synti
fram hjá Viðey
fór að syrta í ál-
inn. Þannig þurfti
hann í tvígang að
gera hlé á sundi
sínu vegna skipa
sem sigldu í veg fyrir hann.
„Í fyrra skiptið stoppaði ég vegna
þess að skemmtiferðaskip breytti
skyndilega um áætlun og lagði fyrr
af stað. Skömmu síðar varð ég svo
var við mikinn kulda en hélt þó
áfram. Þá þurfti ég að stoppa aftur
vegna flutningaskips sem var að
leggja af stað úr Sundahöfn,“ segir
Benedikt en þegar þarna var komið
sögu var hann orðinn nokkuð kaldur
og þrekaður og að auki farinn að
finna til ógleði. Hann ákvað því að
tefla ekki á tvær hættur og lagðist
ekki aftur til sunds eftir þetta.
Heldur ótrauður áfram
Það vakti athygli að Benedikt var
ekki smurður og klæddist einungis
síðum sundbuxum og sundhettu.
„Ef maður smyr sig er maður bara
í blautbúningi og getur þá synt enda-
laust. Mér finnst óþægilegt að vera
smurður og manni líður ekki vel
þannig. Þetta er líka hinn nýi sund-
máti að láta líkamann aðlaga sig,“
segir Benedikt en hann er hvergi
nærri af baki dottinn og hyggst sem
kunnugt er synda yfir Ermarsund í
lok ágúst. Þá segist hann ætla að
reyna að synda Reykjavíkursundið
aftur innan tíðar en fyrst þurfi hann
þó að skoða leiðina aðeins betur.
„Þetta er bara byrjunin og vakti
athygli á málstaðnum. Ég get því
ekki verið annað en sáttur.“
Hætti sundi
vegna
kulda og
skipaferða
Eftir Þóri Júlíusson
thorirj@mbl.is
Benedikt S.
Lafleur