Morgunblaðið - 11.09.2006, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. SEPTEMBER 2006 11




 



   
  
 

   
        
  

    
 


!
 
"  

# $ %  
&
$  '
(  

 
)$ *  
+   
,
-.
/

 

  



 

   
















01
-1
21
31
.1
41
51
61
71
081
001
0-1
021
031
0.1
041
051
061
071
-81
-01
--1
-21
-31
-.1
2716.51246
27142-1556
2410.21455
2013451.6-
04186.1546
0.10431..4
0-1862167-
00133-1.57
0010071652
0816471.--
71-701700
61.7.14-8
61-781500
6107.1.06
61086174.
513581323
4156514.-
41-581045
418561873
.176.1886
.18-.1803
316-7106-
310-31-06
318--1348
215701--3
2-81532155-


#  ,



   
    



   

        
 


 
 



  
  
  
 
   
  
 
  
 
  
 
  
   
  
 
  
  
 
   
  
  
  
  
  
   
  
2..15451638




 
 
)$ -88.

-884

 
Haddi frændi kom í heim-sókn um helgina. Hannbýr í Noregi. Hann er íolíubransanum, ekki í
fiskinum, en hann horfir á það sem
er að gerast í fiskinum með ákveð-
inni yfirsýn. Hann veit hvernig hlut-
irnir ganga í olíunni. Þar snúast hlut-
irnir um að nýta auðlindina á eins
hagkvæman hátt og mögulegt er.
Menn halda ekki uppi byggðarlögum
með bensínstöð. Skili auðlindin ekki
arði er hún ekki nýtt. Hún er ekki
blóðmjólkuð til að halda tilteknum
fjölda fólks uppi í óarðbærri atvinnu.
Þess vegna finnst honum svolítið sér-
stakt að sjá hvernig sjávarútvegur-
inn er rekinn í þvísa landi.
Íslendingnum Rögnvaldi Hann-
essyni, prófessor við verzlunarhá-
skólann í Bergen, finnst líka skrýtið
hvernig áherzlur norska stjórnvalda
eru í sjávarútvegsmálum. Þær snú-
ast ekki um það að atvinnuvegurinn
eigi að skila hagnaði. Þær snúast
ekki um að atvinnuvegurinn sé sam-
keppnisfær, hvorki innan lands né
utan. Rögnvaldur skrifaði í síðustu
viku lesendabréf í norska sjáv-
arútvegsblaðið Fiskaren. Þar sagði
hann norskum stjórnvöldum til synd-
anna. Hann segir: „Enginn minni
maður en forsætisráðherrann og
hans fólk hafa bent á að ríkidæmi
Noregs felist fyrst og fremst í mann-
legri auðlegð, ekki í náttúrulegum
auðlindum. Ekki einu sinni í olíunni.
Svo sannarlega satt.“ En mannlegur
auður verði að hafa aðstæður til að
blómgast. Tilefni lesandabréfs Rögn-
valds er umræða um endur-
skipulagningu sjávarútvegsins og
hugsanlegt kvótakerfi þar, sem hef-
ur verið kastað fyrir róða. Hann ber
saman sjávarútveg í Noregi og á Ís-
landi og spyr meðal annars hvar sé
útrás norsks sjávarútvegs, hvenær
hafi komið fréttir um að norsk sjáv-
arútvegsfyrirtæki hafi tekið yfir slík
fyrirtæki í öðrum löndum og bendir á
fréttir í brezkum fjölmiðlum um að
íslenzk fyrirtæki hafi keypt upp allar
úthafsútgerðir Breta.
Rögnvaldur líkir sjónarhóli Norð-
manna við maurinn, sem sér lítið sem
ekkert annað en gras. Menn sjá ekki
skóginn fyrir trjánum. Ekki svo fáir
telji að það sé nóg að hafa útsýni til
hafsins til að fá rétt til að fiska. Það
sé í raun skiljanlegt að einhverjum
finnist það eðlilegt að sjárvarútveg-
urinn sé notaður til að skapa atvinnu
í sjávarplássunum. En það sé ein-
kennilegt sjónarhorn, sem heyri for-
tíðinni til og þar fyrir utan á skjön
við hinn nútímalega Noreg.
„Lítum á nokkrar grundvall-
arstaðreyndir. Norskur sjávar-
útvegur er starfsemi sem byggist á
því að bjóða útlendingum upp á mat.
Þessi matur er seldur í samkeppni
við fisk frá öðrum þjóðum og auk
þess í samkeppni við önnur matvæli.
Þessi matur selst í stórum dráttum
til þeirra sem geta valið úr mat-
vörum og tilboðum á þeim og menn
leggja sig fram um að sannfæra
kaupendur um að borða frekar fisk
veiddan af Norðmönnum en af öðr-
um þjóðum,“ segir Rögnvaldur.
Hann bætir svo við að eigi það að
ganga eftir verði norski fiskurinn að
vera samkeppnisfær í verði og gæð-
um og framboð á honum verði að
vera nokkurn veginn stöðugt. Það sé
hins vegar það sem skiptir öllu máli
að það sé erlendi neytandinn sem
ákveði hvort það skipti hann ein-
hverju máli hvort fiskur sé veiddur
við Noreg og honum sé sé sama
hvernig veiðunum sé stjórnað.
Hann segir að eigi árangur að nást
sé það eðlilegt að bátunum fækki og
sjómönnum sömuleiðis. Aflaverð-
mætið skiptist á færri sjómenn og
samþjöppun verði í útveginum. Og
hann spyr hvort það eigi að flokkast
undir einhverjar hamfarir eða stór-
slys. Svar hans er einfalt. Fjarri því.
Allt bendi til þess að einöngruð smá-
pláss séu ekki lífvænleg af ástæðum
sem hafi lítið eða ekkert með sjávar-
útveg að gera. Ábyrgðarfullir for-
eldrar geri sitt ýtrasta til að mennta
börn sín til þess að þau geti komið
sér burt frá slíkum stöðum.
Hann segir einnig að samþjöppun
í sjávarútvegi sé kostur í markaðs-
setningu. Það sé ekki tilviljun að ís-
lenzkur sjávarútvegur byggist stöð-
ugt meira á stórum fyrirtækjum. Allt
bendi til þess að þau séu betur í
stakk búin til þess að ráða yfir allri
keðjunni frá fiski á disk. Því miður
standi norsk lög og reglugerðir í vegi
fyrir því.
Ég og Haddi frændi erum sam-
mála Rögnvaldi. Sjávarútvegur á
ekki og má aldrei vera atvinnubóta-
vinna. Sjávarútvegsþjóð eins og Ís-
lendingar getur ekki lifað af nema
undirstöðuatvinnuvegirnir skili
hagnaði og þurfi ekki að vera á rík-
isspenanum. Við sjáum það vel í dag.
Íslenzkur sjávarútvegur og mark-
aðssetning sjávarafurða er hvergi
betri í heiminum. Skyldi það vera
vegna þess að ríkið kemur þar lítið
nærri, nema með löggjöf sem gefur
mönnum frelsi til athafna? Það höld-
um við Haddi frændi.
Haddi frændi kom í heimsókn
BRYGGJUSPJALL
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
» Samþjöppun í sjáv-
arútvegi er kostur
í markaðssetningu
fiskafurða.
ÚR VERINU
Fáðu
sms-fréttir
í símann
þinn af
mbl.is