Lesbók Morgunblaðsins - 24.02.2007, Page 5

raun og veru, eins og að fara þessa alvöru
landkönnunarferð til Suðurskautslandsins, en
ekki bara fá mér far með skipi fyrir ferða-
menn.
Að gróðursetja hátíðahöld
RS: Geturðu sagt mér eitthvað um tilurð
verksins í Streamside-hverfinu í Bandaríkj-
unum, Streamside-hátíðin?
PH: Ég átti leið um og sá þetta nýja hverfi
og fékk þá hugmynd að skapa þarna nýja
hefð, hátíðahöld sem haldin yrðu árlega. Ég
fór og talaði við borgarstjórann og bygging-
arverktakann, um þá hugmynd að skapa
Streamside-dag. Hefðin átti að byggjast á því
sem íbúarnir ættu sameiginlegt, annars væri
enginn tilgangur með henni. Ég ákvað að nota
tvo sameiginlega þætti; allir þarna eru að-
fluttir og allir vilja einhver tengsl við náttúr-
una, en hverfið er byggt upp sem svæði með
tengingu við náttúru.
RS: Talaðir þú við íbúana í hverfinu?
PH: Já ég gerði það, en ég vinn ekki eins og
félagsráðgjafi, ég hef ekki áhuga á því. Ég
vildi skapa goðsögn, sögu, og skáldskap, tíma-
tengt listaverk. Ég byrjaði á því að kvik-
mynda sögu um náttúru staðarins, myndin
hefst á endurgerð fyrstu tíu sekúndna mynd-
arinnar um Bamba, með raunverulegum dýr-
um. Í bakgrunninum þarna hjá mér eru t.d.
útópískar hugmyndir Fourier, í dag er þetta
umhverfi sannkölluð dystópía, andstæða út-
ópíunnar. Hverfið er allt mjög gervilegt, en
með þeim formerkjum að vera upprunalegt,
ekta og í tengslum við náttúruna. Myndin sýn-
ir síðan fólkið sem flytur og hátíðahöldin sem
haldin voru í bænum. Dæmigerð amerísk há-
tíðahöld, fagurfræðin er amerísk. Það er
skrúðganga, borgarstjórinn heldur ræðu, það
er tónlist og matur.
Með þessu verki vildi ég skapa eitthvað sem
lifir áfram og valdi því að hafa ákveðinn dag
ársins helgaðan hátíðahöldunum, því dagarnir
koma jú alltaf aftur. Það má segja að viðburð-
urinn sé lífrænn. Eins og að gróðursetja fræ,
sem síðan er vökvað dálítið á hverju ári.
RS: Hvernig hefur svo gengið að halda há-
tíðina síðan, hefur hún lifað?
PH: Þetta var 2003. Ég held að árið eftir
hafi líka verið smáhátíð, en síðan er þetta að
hverfa. Þú veist hvernig það er, það þarf að
hlúa að, vökva, og ég held það hafi ekki verið
gert nægilega.
Þetta verk snerist um að vinna með fyr-
irframgefnar aðstæður, og leitast við að virkja
kraft ímyndunarinnar sem býr í hversdagleik-
anum. Ég vil hjálpa einhverju sem þegar er til
staðar í ákveðnum aðstæðum, hjálpa því að
vaxa, verða sýnilegt. Ég vil sýna samhengið,
búa til sýningu úr því. Alveg eins og ég er að
gera hér á Íslandi, að vinna með safneignina
og íslenskt samhengi.
Ég vil ekki vera hluti af sögu
sem ég skrifa ekki sjálfur
RS: Frásögn er áberandi þáttur í verkum þín-
um og þú virðist hafa sterk tengsl við bók-
menntir? Þú gerðir t.d. bók með Douglas Co-
upland.
PH: Bókmenntir eru eitt af því sem hefur
áhrif á mig, eins og arkitektúr, tónlist, kvik-
myndir, hvað sem er. Ég finn samleið með
Douglas Coupland meðal annars því við erum
af sömu kynslóð. Hann skrifar um yfirborð
persóna, aðstæður sem þær eru í, á pólitískan
og tæran máta og af ákveðnum léttleika. Ég
er hrifinn af þessari blöndu af pólitískri ádeilu
og ljóðrænum hversdagsleika sem finna má
hjá honum, auk ákveðinnar kaldhæðni. Hann
er mjög fær í að skrifa á myndrænan hátt.
RS: Myndirðu segja að þú værir á einhvern
hátt pólitískur listamaður?
PH: Ekki beint, ég er ekki pólitískur í gerð-
um, en mér stendur ekki á sama um umheim-
inn. Í gær var ég að lesa viðtöl við David
Lynch, hann var að tala um að þegar hann var
lítill lifði hann og hrærðist í afar litlum heimi,
hann vissi varla hvað var handan næstu götu.
Hann var bara heima í garði að fylgjast með
maurunum, hann einbeitti sér að smáatrið-
unum. Æska mín var svipuð, garðurinn var
heill heimur eins og hjá Jorge Louis Borges.
Eins og landslag með sínum eigin tíma. Þegar
Borges lýsir smáatriði er hann að segja frá
heiminum.
RS: En hefur þú þörf fyrir að vinna utan
veggja listasafna eða gallería?
PH: Já, mjög sterka þörf. Ég hef mikla þörf
fyrir að finna aðra framsetningu á listrænum
verkefnum en safnasamhengið. Hvort sem
það væri kvikmynd í fullri lengd, ópera, að
byggja nýjan bæ, hvað sem er. Það gæti líka
snúist um að vinna með heilt listasafn, en ekki
að gera sýningu inn í safnið. Ég vil ekki fest-
ast í viðjum listheimsins. Ég vil ekki vera hluti
af sögu sem ég skrifa ekki sjálfur. Ég vil
halda leiknum áfram, ég trúi á leikinn. Ég trúi
á Dada, ég trúi á Filliou, Picabia, Broodtha-
ers, þeir eru allir þarna. Þeir eru þarna, leik-
endur hins mikla leiks.
Höfundur er myndlistargagnrýnandi við
Morgunblaðið.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 2007 5
Aquitaníu, sem síðan hljóp beint
í fangið á Hinriki 2. Englakóngi
og hafði með sér heilu land-
svæðin úr föðurgarði. Og jók við
þau lönd sem Hinrik átti fyrir í
Normandí (12. öld).
Og ekki geta Frakkar (eins og
við) bent á tiltekið ártal þegar
þeir hófu búsetu í landi sínu,
einhvers staðar í blámóðu for-
sögunnar. Það er ekki fyrr en
með herleiðöngrum Júlíusar
Sesars sem ljós sögunnar fellur
á þá fáum árum fyrir Krist. Þús-
und árum síðar hefst þeirra
mikla ritöld á móðurmáli, um líkt
leyti og ritæðið rennur á Íslend-
inga.
***
En það er bara á skömmu
skeiði sem þessar tvær þjóðir
eru samferða, fljótlega dregur í
sundur með þeim og það sem
skilur á milli er lægðin djúpa
sem Íslendingar sigla inn í og
ráfa um í næstu sex aldir á
meðan sól Frakka hækkar á
himninum og skín skærast með
sjálfum sólkonunginum á 17.
öld.
Þegar auður og völd höfðu
endanlega flust frá Íslandi
þurftu hinir ríku og stríðandi ekki
að verða sér úti um „menning-
arlegt auðmagn“, svo gripið sé
til hugtaks úr smiðju franska
þjóðfélagsfræðingsins Pierre
Bourdieu. Þessi þörf er hins veg-
ar yfrin í Frakklandi þar sem að-
all og kirkja heyja harðvítuga
baráttu um völdin og aðall og
kirkja innbyrðis og kóngurinn við
alla. Í slíku ástandi er enginn
hörgull á lánasjóðum og starfs-
launum sem bjóðast listamönn-
um. Fyrir vikið er menning
Frakka aristókratísk í grunninn,
gegnumsýrð af sjónarmiðum að-
alsins, þ.e. stétt sem Guð hafði
undanþegið öllum búksorgum
og átti aðeins að gæta heiðurs
síns og sóma, en þess utan að
njóta lífsins.
Einkennalaus bænda-
Vínnámskeið Frakkar miðla af frægri vín-
þekkingu sinni á Hótel Reykjavík Centrum
6., 7., 8. og 13. mars og 3., 8., 9. og 10. apríl.
Raymond Depardon Kvik-
myndaklúbburinn Fjalakött-
urinn sýnir myndir eftir einn
helsta heimildagerðarmann
Frakka, Raymond Depardon,
í Tjarnarbíói í apríl og maí.
8
List Pierre Huyghe (f. 1962 í París) er í
takt við tímann en um leið afsprengi
listasögu síðustu alda. Í verkum hans má
finna leik með rómantískar hugmyndir
nítjándu aldar, vísanir í landslags-
málverk og hugmyndir um landkönnun
og útópíu. Andi dadaísks leiks svífur yfir
vötnum og áhersla á ljóðræna möguleika
hversdagsins og sköpun aðstæðna minnir
á athafnir situationistanna í París á sjö-
unda áratugnum.
Leikur hans að veruleikanum vísar til
heimsmyndar samtímans, sem er löngu
gegnsýrð af birtingarmyndum veru-
leikans gegnum túlkun fjölmiðla. Tími
listaverksins og upplifun áhorfandans
eru mikilvægir þættir en mörg verka Hu-
yghe byggjast á tímatengdri upplifun.
Hann notar kvikmyndir sem skrásetn-
ingarmiðil, en tími og staður verka hans
liggur í lausu lofti, hvar og hvenær á
verkið eða sýning þess sér stað – er það
þegar kvikmyndin er tekin, eða þegar
hún er sýnd? Allnokkur verka hans fást
við uppbyggingu kvikmynda og flókin
tengsl þeirra við raunveruleikann.
Pierre Huyghe skapar nýjan raun-
veruleika, í tengslum við margvísleg
menningarfyrirbæri á borð við brúðu-
leikhús, heimildarmyndir, bókmenntir,
tónlist, siði og venjur samfélagsins. Hann
leitast við að skapa aðstæður sem verða
til þess að skáldskapur geti orðið til og
rannsakar tengsl ímynda og samfélags
og undirmeðvitund samfélagsins. Fram-
setning verka hans er oftast í formi kvik-
myndainnsetninga í tengslum við arki-
tektóníska þætti, auk tónlistar og texta.
Huyghe vinnur gjarnan verk sín í sam-
vinnu við aðra, bæði tónskáld, arkitekta,
listfræðinga og rithöfunda svo eitthvað
sé nefnt.
Huyghe útskrifaðist frá École Nation-
ale Supérieure des Arts Décoratifs árið
1985. Hann hefur haldið fjölmargar
einkasýningar í flestum helstu söfnum
og sýningarstöðum heims, þ.á m. Sol-
omon R. Guggenheim-safninu í New
York og 2006 í Tate Modern-safninu í
London.
Pierre Huyghe
Morgunblaðið/Kristinn