Morgunblaðið - 06.10.2007, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 6. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Skammt handan hafs austur af Grikklandi var önnur
þjóð, sem á fornum öldum lifði líka ríku og átakamiklu
lífi, eignaðist stórbrotna sögu og hefur haft djúp og
víðtæk áhrif.
Þá þjóð kennir íslensk tunga við Guð, Gyðinga nefn-
ir hún hana, því að líf og hugsun hennar snerist um
Guð eða var meðvituð glíma við hann og auðkenndist
mest af því.
Enda leiddi hún sjálf nafn sitt af heiti forföður síns,
sem var gefið nafnið Israel vegna þess að hann glímdi
við Guð (1. Mós. 32, 29, Hós. 12, 4). Heitið Ísrael merk-
ir: „Sá sem glímir við Guð“, eða: „Sá sem Guð glímir
við“.
Þar kom, að sá Guð varð kunnur og tilbeðinn á Ís-
landi og um allan heim – í þeirri mynd, sem birtist af
honum í lífi, orðum og verkum þess sonar þessarar
þjóðar, sem kom þegar tími hennar var „fullnaður“,
eins og hann sagði sjálfur.
Þá átti hann við það, að honum væri ætlað að þreyta
glímu hennar til úrslita, fullna köllun hennar. Það var
sannfæring hans. Fyrir hana fórnaði hann lífi sínu.
Þessi Gyðingur var Jesús frá Nasaret.
Þjóð hans hafði lifað mikla sögu, orðið fyrir mörgum
stórum áföllum. Landið, sem hún náði á sitt vald í
hörðum átökum, var berskjalda fyrir herskáum ná-
grönnum og stórveldum í grennd, sem hvert af öðru
stefndu til heimsyfirráða. Og innbyrðis sundrung varð
henni mjög að meini. Sjálfstæðis naut hún ekki að fullu
nema á skömmu skeiði.
En andleg saga hennar var með einkennum, sem
mörkuðu henni sérstöðu í fornöld og síðan meðal þjóða
heims.
Það var Jesús, sem olli úrslitum um áhrif þeirrar
sérstöðu á sögu mannkyns.
Hann stóð föstum fótum á andlegum grunni þjóðar
sinnar og byggði boðskap sinn á arfhelgum forsendum
og uppistöðum í hugsun hennar, sem mjög óvenjuleg
mikilmenni hennar höfðu mótað.
Þau sérstæðu stórmenni fengu ósjaldan kaldan and-
byr í samtíð sinni. Sífellt og æ að nýju kom það í ljós,
að menn létu blekkjast, sáu það eitt og heyrðu, sem féll
þeim í geð, neituðu að horfast í augu við sjálfa sig og
veruleikann eða endurskoða neitt í fari sínu og við-
horfum.
Þessu er vel til skila komið í ritum þessarar þjóðar, í
þeim ritningum, sem „Bækurnar“ geyma, „Biblía“á
grísku. Það gríska nafn varð alþjóðlegt heiti þessara
rita.
En þótt svo færi fyrir þessari þjóð sem öðrum, að
hver samtíð sæi illa eða ekki sína bestu menn, voru
ævinlega einhverjir, sem vöknuðu við mál þeirra, tóku
sér stöðu með þeim og ávöxtuðu arfleifð þeirra. Og
nýjar kynslóðir sáu menn og viðburði í nýju ljósi.
Það er sérstætt auðkenni á miklum hluta af helgum
ritum Gyðinga, að þar eru þeir sífellt að endurskoða
sjálfa sig, játa mistök sín og sakir.
Engar þjóðarbókmenntir heimsins hirta sína eigin
þjóð eins harðlega og helgirit þeirra gera.
Hatursmenn þeirra fyrr og síðar hafa átt hægt með
að tína til úr Biblíu þeirra sjálfri óvægilegri umsagnir
og dóma um þá en annað fólk hefur mátt þola.
Þetta stafar af því, að mikilmenni þessarar þjóðar
miðuðu við það, að hún væri undir guðlegri smásjá.
Hún stendur fyrir sjónum þeirra í leiftrandi skini heil-
agrar köllunar. Og um leið sjá þeir hana sem fulltrúa
mannkyns: Hún er útvalin til þess að vera mynd þess,
endurspegla hvernig það er og hvernig því ber að vera
og er ætlað að verða. Skuggarnir í fari hennar eru end-
urspeglun og opinberun þeirrar myrkvunar, sem dylst
í hugskoti manneskjunnar og segir til sín í hrakföllum
sögunnar. Sá Adam og sú Eva, sem einn hinna
ónefndu snillinga þessarar þjóðar leiðir fram á sviðið,
eru ég og þú og allt hið mennska kyn, sem er skapað til
mikils góðs en lætur véla sig, fellur fyrir blekkingu,
steypir í óráði yfir sig ófarnaði, sem það hefði síst vilj-
að sæta eða baka niðjum sínum.
Sigurbjörn Einarsson
Hvað viltu, veröld? (7)
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
VILHJÁLMUR Þ. Vilhjálmsson
borgarstjóri segir að hagsmunir
eigenda Orkuveitu Reykjavíkur
skipti mestu máli. Það séu hags-
munir Reykvíkinga að fyrirtækinu
sé vel stjórnað og hann hafi haft
hagsmuni borgarbúa að leiðarljósi
í sambandi við aðkomu OR að
Reykjavík Energy Invest (REI).
Kynnt kaup á hlutafé í fyrirtæk-
inu séu ekki að sínu skapi og hann
hafi þegar beint þeim tilmælum til
REI að starfsmenn OR og starfs-
menn REI sitji við sama borð
hvað þetta varði.
Eftir að greint var frá samein-
ingu Reykjavík Energy Invest
(REI) og Geysir Green Energy
(GGE) ásamt fleiri aðilum undir
merkjum hins fyrrnefnda síðast-
liðinn miðvikudag hefur verið
gagnrýnt að Orkuveita Reykjavík-
ur skuli leggja fjármagn, 5,2 millj-
arða króna, í hið nýja einkafyr-
irtæki og ekki síst þar sem um
áhætturekstur sé að ræða.
Framhald en ekki tímamót
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson,
borgarstjóri og stjórnarmaður í
OR, bendir á að ekki sé um
stefnubreytingu að ræða, því OR
hafi lagt mörg hundruð milljónir
króna í útrásarverkefni í tvo ára-
tugi, meðal annars í orkufyr-
irtækið Enex. Þetta séu því ekki
nein tímamót heldur framhald á
útrásinni í 20 ár og hún hafi verið
öllum kunn. „Ég vil ítreka að með
þessu er verið að nýta þá þekk-
ingu, reynslu og þann mannauð,
sem hefur orðið til í Orkuveitunni
á undanförnum áratugum og ekki
hafa verið gerðar athugasemdir
við það.“
Borgarstjóri segir að menn geti
greint á um hve mikla fjármuni
eigi að leggja í útrásina hverju
sinni og sjálfsagt sé að ræða það
eins og önnur álitamál. Hins vegar
segist hann ekki vilja fullyrða að
rekstur REI sé meiri áhættu-
rekstur en til dæmis að byggja
virkjanir. „Menn geta þá velt því
fyrir sér hvort fyrirtæki eins og
Orkuveitan eigi að standa í því að
byggja virkjanir í þeim tilgangi að
selja rafmagn til stóriðju,“ segir
Vilhjálmur og áréttar að með
stofnun REI sé verið að beina út-
rásarverkefnum í þann farveg að
losa Orkuveituna undan frekari
ábyrgð og þar með borgarsjóð
sem beri bakábyrgð á öllum fjár-
festingum OR.
Rétt sé að halda því til haga að í
samningnum hafi vörumerki
Orkuveitunnar verið metið á 10
milljarða króna. Með samningnum
starfi allir á viðkomandi vettvangi
undir sama merki og það sé mjög
gott fyrir íslenska þjóð.
Eins sé það jákvætt fyrir hags-
muni Orkuveitu Reykjavíkur að
þessir aðilar ætli að vinna saman
að verkefnum erlendis. Á und-
anförnum árum hafi Orkuveitan
ekki farið í verkefni nema að vel
ígrunduðu máli og því hafi OR
ekki orðið fyrir skellum vegna
þessa heldur þvert á móti. Á und-
anförnum árum hafi verið pólitísk
sátt um starfsemi OR nema hvað
fulltrúar Vinstri grænna hafi verið
á annarri skoðun upp á síðkastið,
en þegar þeir hafi verið í R-
listanum hafi þeir samþykkt nær
allar framkvæmdir Orkuveit-
unnar. „En allt er þetta áhætta og
þetta er mál sem við þurfum að
fara yfir. Eigi Orkuveitan ekki að
koma nálægt neinu fyrirtæki sem
snýr að útrás verður það nið-
urstaða sem verður til eftir um-
ræður í borgarstjórn Reykjavík-
ur.“
Áhersla á kynningu
Björn Bjarnason dóms-
málaráðherra spyr á heimasíðu
sinni hvort það sé hluti stjórn-
arhátta innan OR að stjórnarmenn
í minnihluta eigi erfitt með að fá
upplýsingar um gang mála innan
fyrirtækisins „og finnst sér stillt
upp við vegg við töku ákvarðana?
Þannig var þetta þann stutta tíma,
sem ég sat í stjórn fyrirtækisins.
Ég taldi víst, að þetta mundi
breytast með nýjum herrum. Þá
töldum við einnig eðlilegt, að mál-
efni OR væru rædd í borgarráði
og borgarstjórn. Skyldi andstaða
meirihluta stjórnar við það vera
hin sama og hún var þá?“
Borgarstjóri segir að nýr meiri-
hluti hafi lagt mikla áherslu á að
kynna öll mál fyrir allri stjórninni
og það eigi einnig við um stofnun
REI. Minnihlutinn hafi nánast
aldrei kvartað fyrr en nú og þá yf-
ir því að hafa ekki fengið upplýs-
ingar um þetta mál nógu tím-
anlega. Því sé til að svara að
honum hafi verið kynnt málið fyrir
stjórnarfund og sama eigi við um
mörg önnur mál sem R-listinn hafi
kynnt illa fyrir stjórninni. Stjórn-
armenn hafi enda haft á orði að
um ný og bætt vinnubrögð væri að
ræða. Hins vegar beri að hafa í
huga að sjaldan hafi verið mikil
umfjöllun um málefni OR í borg-
aráði en af og til í borgarstjórn.
Þar sem OR sé stórt fyrirtæki og
miklir hagsmunir í húfi sé eðlilegt
að ræða málefni fyrirtækisins á
þessum vettvangi, þegar tilefni sé
til og eftir því sé óskað, en stjórn-
endur séu kosnir til að fjalla um
þessi mál, rétt eins og hjá til
dæmis Strætó, Sorpu, Slökkvilið-
inu og Faxaflóahöfnum, sem séu
ýmist byggðarsamlög eða sam-
eignarfyrirtæki.
Fara vel með almannafé
Í ályktun Heimdallar um mál-
efni OR segir að það sé óskilj-
anlegt að OR standi í útrásarverk-
efnum í gegnum REI og fulltrúar
Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórn
eru hvattir til að vinna að því að
hlutur OR í REI verði seldur
„enda ekki hlutverk borgarinnar
að standa í útrásar- og samkeppn-
isrekstri“.
Með því að setja 10 milljarða
verðmiða á vörumerki OR í sam-
eiginlegu félagi segist Vilhjálmur
hafa verið að gæta hagsmuna
Reykvíkinga í þessu máli en hann
sé tilbúinn að ræða þá stefnu-
mörkun hvort OR eigi að draga
sig út úr útrásinni og láta aðra sjá
um hana. „Við eigum að gera það
sem þjónar best hagsmunum eig-
enda fyrirtækisins,“ segir hann.
Vilhjálmur áréttar að OR sé eitt
helsta fyrirtækið á Íslandi sem búi
yfir einstakri reynslu og þekk-
ingu á nýtingu jarðvarma.
Fulltrúar ríkja, sveitarfélaga og
fyrirtækja hafi í mörg ár óskað
eftir samstarfi við OR við upp-
byggingu erlendis. Mikilvægt sé
að nýta þessa reynslu, þekkingu
og þann mannauð sem búi innan
OR til að skapa tekjur en með
hvað hætti það verði gert verði
framtíðin að leiða í ljós.
„Ég er ekki talsmaður þess að
við stöndum í bullandi samkeppni
og þannig hefur það ekki verið en
aðalatriðið er að tryggja hags-
muni eigenda Orkuveitunnar og
fara vel með almannafé.“
OR ekki einkavædd
Vilhjálmur segir að ekki komi
til greina að einkavæða Orkuveitu
Reykjavíkur. Segja megi að sumir
þættir eins og kalt og heitt vatn
falli undir einokunarstarfsemi en
rafmagnið sé komið inn á sam-
keppnismarkað. „En Orkuveita
Reykjavíkur verður ekki einka-
vædd og hún á að vera í eigu okk-
ar Reykvíkinga. Hún framleiðir
vöru, sem er svo mikilvæg fyrir
okkur og varðar öryggi okkar og
lífsskilyrði, og á að vera í okkar
eigu.“
Möguleg kaup á hlutafé í REI
hafa verið gagnrýnd, en sumum
býðst að kaupa töluvert meira en
öðrum. Starfsmönnum OR býðst
að kaupa allt að 300 þúsund
króna hlutafé í nýja fyrirtækinu
en nokkrum starfsmönnum REI
frá 3,6 til 7,8 milljóna króna að
nafnvirði.
Vilhjálmur segir að hann hafi
óskað eftir fundi eigenda vegna
þessa „enda vil ég að þarna sé
gætt jafnræðis,“ segir hann. „Ég
hef þegar beint þeim tilmælum til
REI að ég ætlist til þess að þetta
verði ekki gert og að starfsmenn
OR og starfsmenn REI sitji við
sama borð, að hámark kaupa allra
verði 300 þúsund krónur.“
Starfsmenn sitji við sama borð
Morgunblaðið/Frikki
Ákveðinn borgarstjóri Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson vill ekki að einstakir
starfsmenn Reykjavík Energy Invest fái að kaupa meira en aðrir í REI.
 Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson borgarstjóri segir að hagsmunir eigenda Orkuveitu Reykjavíkur skipti
mestu máli  Verið að nýta þá þekkingu, reynslu og þann mannauð, sem er í Orkuveitunni