Morgunblaðið - 13.02.2008, Qupperneq 30

30 MIÐVIKUDAGUR 13. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Hjónin Stefánog Olla Stef-
anson voru bæði
Vestur-Íslend-
ingar, fædd og
bjuggu alla sína
ævi í Nýja-Íslandi í
Manitobafylki í
Kanada.
Stefan Júlíus
Stefanson fæddist
13. febrúar 1915.
Hann andaðist 2
janúar síðastliðinn.
Hann var eitt
þriggja barna
hjónanna Valdimars (Valda) og
Gudny Stefansson. Systur hans El-
inbjorg („Ella“ Angevine) og Palína
(„Lulu“ Gudmundson) eru báðar
látnar.
Olla Stefanson, fæddist 18. júlí
1917. Hún lést 20. janúar 2000. Olla
hét fullu nafni Olivía Svanhvit,
fædd Einarson, dóttir hjónanna
Maríu og Sigurðar Einarson, ábú-
enda á Thorsmork í Minervabyggð.
Systkini hennar voru: Vilhjalmur,
Einar, Haraldur, Bergthora (Tait),
Thoroddur, Palmi, Stanley, Gu-
drun (Ingimundarson), Gudbjorg
(Holm), C. Sigridur (Benediktson),
Ingvar, Kristjan, Adalheidur (Bon-
ser) og Karl.
Stefan og Olla gengu í hjónaband
4. febrúar 1936. Þau bjuggu alla tíð
hvatamenn að því að styrkja tengsl
Vestur-Íslendinga heim til Íslands.
Þau stofnuðu ásamt Ted og Marge
Arnason ferðaskrifstofuna Viking
Travel Ltd. og skipulögðu og
stýrðu fjöldamörgum ferðum Vest-
ur Íslendinga til Íslands. Sjálf komu
Stefan og Olla oft til Íslands og
skiptu ferðir þeirra tugum. Þá önn-
uðust þau móttökur fjöldamargra
íslenskra hópa og einstaklinga í
byggðum Vestur-Íslendinga sem
og móttökur forseta, ráðherra og
annarra íslenskra ráðamanna, sem
sóttu Vestur-Íslendinga heim. Stef-
an og Olla voru meðal helstu hvata-
manna að stofnun Landnemasafns
Nýja-Íslands og hafa ófáir notið
leiðsagnar og fróðleiks Stefans um
safnið og söguslóðir Vestur-
Íslendinga. Fyrir utan að stunda
búskap starfaði Stefan við skrif-
stofu fógeta frá árinu 1951 og varð
síðan sjálfur fógeti (Chief Sheriff) í
Manitobafylki, fyrstur ólöglærðra
manna. Þá gegndi hann, með full-
tingi eiginkonu sinnar, fjöldamörg-
um trúnaðarstörfum fyrir bændur
og samfélag sitt auk þess að vera í
stjórn og forsvari Íslendingasafns-
ins á Gimli og leiðandi hvatamaður
í öflugu starfi Vestur-Íslendinga og
tengslum þeirra við gamla landið.
Stefán var sæmdur Fálkaorðunni
árið 1993 fyrir störf sín í þágu
tengsla Íslendinga og Vestur-
Íslendinga.
Útfarir þeirra Stefáns og Ollu
Stefanson fóru fram í Gimli.
Minningarathöfn um þau hjón
verður haldin í Bústaðakirkju í dag
og hefst hún klukkan 15.
á landi sem var samliggjandi við
föðurarfleifð Stefans við Gimli og
nefndu hús sitt Solheima, en héldu
lengi einnig heimili í Winnipeg. Eft-
ir að Olla féll frá árið 2000 bjó Stef-
an í Waterfront Center í Gimli.
Börn þeirra eru: 1) Lorna, maki
Terry Tergesen og eru börn
þeirra: Sven, maki Amy; Soren (lát-
inn); Stefan, maki Joanne; Jóhann,
maki Angela; og Tristin. 2) Ernest,
maki Claire og er dóttir hans Sig-
rid. 3) Maria. Eiginmaður hennar,
Gerry Bear, er látinn en börn
þeirra eru Laura og Morgan. 4)
Valdimar, börn hans eru Jackie og
Tara. 5) Eric, maki Barbara og eru
börn þeirra Brynna, Aiden og Log-
an. Barnabarnabörn eru alls fimm.
Stefan og Olla voru bæði miklir
Minn kæri frændi Stefán J. Stef-
ánsson andaðist 2. janúar sl. Kona
hans Olla lést 20. janúar árið 2000.
Sameiginlegt brennandi áhugamál
beggja var að halda við og efla sam-
bandið milli Íslands og fólks af ís-
lensku bergi brotið í Vesturheimi.
Að því unnu þau til hinsta dags.
Afi og amma Ollu komu úr Eyja-
firði. María móðir Ollu var systir
Jóns Ólafs sem var fyrsta barnið
sem fæddist á Gimli. Hann fæddist í
tjaldi undir hvítum stórum steini á
Víðinestanga skömmu eftir komu
landnemanna þangað. Afi og amma
Stefáns í föðurætt komu úr Skaga-
firði. Stefán sagðist finna fyrir rót-
unum þegar hann kæmi til Íslands,
sérstaklega í Skagafirði. Afi og
amma Stefáns í móðurætt komu úr
Dalasýslu. Guðfinna amma Stefáns
og Ólöf föðuramma mín voru systur,
fæddar á Saurhóli í Saurbæ. Sam-
band var milli fjölskyldna þeirra
systra fram að síðustu heimsstyrj-
öld. Komst aftur á 1968. Ég hitti Ollu
og Stefán fyrst á Þingvöllum 1974.
Við fyrsta handtak varð til ævilangt
vináttusamband okkar í milli. Olla og
Stefán eignuðust marga góða vini
hér á landi. Einn var þó sá sem Stef-
án tók fram yfir alla. Það var frú Vig-
dís Finnbogadóttir. Eftir að hann
kynntist frú Vigdísi fannst honum
engin ferð til Íslands hafa heppnast
fullkomlega ef hann hitti hana ekki.
Olla og Stefán ferðuðust mikið um
Ísland. Ég var svo heppin að koma
með þeim í þó nokkrar ferðir, allar
eftirminnilegar. Ein sú eftirminni-
legasta var þegar ég fór með þeim í
Skaftholtsréttir. Við komum
snemma. Stefán vildi sjá þegar féð
var rekið í almenninginn og vildi fá
að taka þátt í að draga í dilkana. Við
það verk leið góð stund. Nú kom frú
Vigdís í réttina. Hún stóð uppi á
einni hlöðnu milligerðinni. Stefán sá
hana. Hann klifraði upp á milligerð-
ina, breiddi út faðminn og kallaði:
„Þú ert forseti minn“ og frú Vigdís
svaraði: „Þú ert riddari minn“. Svo
héldu þau áfram að rabba saman.
Við Olla stóðum niðri í dilknum með
hjartað í buxunum, dauðhræddar
um að þau dyttu fram af. Þetta var
mikil gleðistund sem oft var minnst
á. Þessi Íslandsferð heppnaðist full-
komlega.
Sautjánda júní árið 2000 kom jarð-
skjálfti, Skaftholtsréttir fóru illa. Nú
hafa vinir Skaftholtsrétta byggt þær
upp. Það var vondur jarðskjálfti að
missa Ollu og Stefán. Fylgjum for-
dæmi vina Skaftholtsrétta. Höldum
starfi Ollu og Stefáns áfram, eflum
sambandið milli Íslands og fólks af
íslenskum ættum fyrir vestan haf.
Þannig heiðrum við minningu þeirra
best.
Steinunn B. Sigurðardóttir.
Kveðja frá Þjóðræknisfélagi
Íslendinga
Lífsstefna hjónanna Ollu og Stef-
ans J. Stefanson var að auka skilning
á sögu og kjörum íslenskra land-
nema í Vesturheimi. Þau bjuggu á
föðurarfleifð Stefans á Nýja Íslandi.
Olla gætti barna og bús og stjórnaði
af myndugleik og Stefan vann sín
verk af alúð á akrinum og í trún-
aðarstörfum í samfélaginu. Stefan
var handlaginn og fram á síðasta
ævidag dyttaði hann að vélum og
áhöldum í skemmunni.
Olla og Stefan voru virk í starfi
Þjóðræknisfélagsins vestra og minn-
ast elstu menn lagni hans að sætta
ólík sjónarmið m.a. í viðkvæmri um-
ræðu um hvort notuð skyldi enska
eða íslenska á fundum. Stefan hafði
forgöngu um að enska skyldi notuð
og voru rök hans að síðari kynslóðir
landnema ættu Kanada og Bandarík-
in sem heimalönd og ekki hægt að
skylda fólk að tala íslensku. Hann
sýndi svo fordæmi með að tala kjarn-
yrta íslensku með nokkru flámæli
sem gerði mál hans enn ríkara.
Ollu og Stefans verður minnst fyrir
að stofna ásamt Ted og Marjorie
Arnason, ferðaskrifstofuna Viking
Travel. Þau skipulögðu fjölmargar
ferðir Vestur-Íslendinga til Íslands
og tóku á móti mörgum hópum og má
líkja því við myndun loftbrúar milli
Kanada og Íslands. Með þessu opn-
uðu þau gáttina milli Íslendinga sem
völdu að setjast að í Kanada og
Bandaríkjunum og þeirra sem urðu
eftir heima. Fjölskyldur náðu saman
að nýju og gætir áhrifa þessa fram-
taks ævarandi í starfi Þjóðræknis-
félagsins.
Það er ógleymanlegt er Stefan
kom til Íslands sumarið 2000 til að
opna sýningu á Vesturfarasetrinu á
Hofsósi sem þau hjónin kostuðu og
nefndu „The Olla and Stefan J. Stef-
anson traveling exhibit“. Sýning
þessi lýsir landtöku Íslendinga á
ströndinni við „Willow Point“ og af-
drifum þeirra. Stefan opnaði sýn-
inguna með reisn en engum duldist
að skuggi grúfði yfir vegna andláts
Ollu sex mánuðum áður eða um það
leyti sem gerð sýningarinnar var lok-
ið. Stefan og Olla voru hvatamenn að
stofnun The New Iceland Heritage
Museum í Gimli. Er safnið flutti í
glæsileg húsakynni á Betel Water-
front var farandsýning Ollu og Stef-
ans sett þar upp og hafa hópar og ein-
staklingar frá Íslandi notið
leiðsagnar Stefans um safnið..
Stefan studdi starf ÞFÍ með ráð-
um og dáð. Árið 1999 hófst Snorra-
verkefnið og tók Stefan því opnum
örmum. Hann átti góðar stundir með
unga fólkinu frá Íslandi, m.a. í göngu-
ferðum í Gimli og sagði með stakri
list frá þróun byggðarinnar. Sögðust
ungmennin ekki hafa heyrt jafn fal-
lega íslensku. Hann var líka boðinn
og búinn að fara með hópum á vegum
ÞFÍ um Nýja Ísland og eru margir
sem minnast hans í því samhengi.
Hann var eitt sinn spurður hvort ekki
mætti launa honum þetta framlag en
hann kvað svo ekki vera. Sagði sig þó
vanta nýja útgáfu af íslensku síma-
skránni. Hann fékk hana upp frá því
á hverju ári og var hún honum dýr-
mæt í samskiptum við fólk á Íslandi.
Síðustu árin var Stefan árlegur
gestur á þjóðræknisþingum á Íslandi.
Hann var kjörinn heiðursfélagi í
Þjóðræknisfélaginu á Íslandi árið
2004 og hlaut æðstu viðurkenningu
félagsins í Vesturheimi vorið 2007.
Í desember sl. hringdi Stefan í mig
og bað að skýra út fyrir nánum vinum
að vegna sjóntruflana gæti hann ekki
skrifað texta með jólakortunum. Á
Þorláksmessu kom tölvupóstur til
vina með kveðju og nýrri mynd af
honum tekinni á strönd Winnipeg-
vatns. Tveim klukkustundum síðar
kenndi Stefan sér meins, var fluttur á
sjúkrahúsið í Gimli og lést þar rúmri
viku síðar.
Ollu og Stefans verður minnst með
þakklæti fyrir þeirra merka lífsverk
að byggja brú milli Íslands og byggða
íslenskra landnema í Kanada og
Bandaríkjunum.
Almar Grímsson formaður ÞFÍ.
Nú eru þau bæði fallin frá, sæmd-
arhjónin Stefan og Olla Stefanson frá
Gimli. Þessir aflmiklu, traustu og
nærfærnu vestur-íslensku leiðtogar
sem voru fólki sínu til sóma hvort
sem var í smærra samhengi fjöl-
skyldu eða stærra samhengi þjóðar
eða þjóðarbrots. Þau voru Vestur-Ís-
lendingar og þannig Kanadamenn en
alltaf Íslendingar, búsett í Nýja-Ís-
landi þar sem tunga og menning Ís-
lands lifa og staðir og kennileiti bera
rammíslensk nöfn, í annars kanad-
ísk-enskri umgjörð. Þar hafa þau
markað djúp spor, verið virk og
hvatamenn að mörgum framfaramál-
um samfélags síns, bæði samfélags
Vestur-Íslendinga og fólks af öðrum
uppruna, sem byggði sömu héruð.
Þeirra mikla og óeigingjarna starf til
að efla tengsl Íslendinga heima og
vestan hafs verður þá seint fullþakk-
að.
Þau voru þeirrar gerðar að tengj-
ast hverjum þeim sem á vegi þeirra
varð og komu sér vel í samskiptum
við alla. Stefan átti í starfi sínu sem
fógeti og áður starfsmaður fógeta,
erindi langt út fyrir byggðir Nýja-
Íslands. Einlægur áhugi hans á fólki
og ekki síður verkháttum og verk-
lagni hjálpaði honum að stofna til
vinatengsla, jafnvel við þá sem hann
átti erfið erindi við. Heima stóð Olla
síðan fyrir stórbúi þeirra ásamt með
tengdaföður sínum og sagði Stefan
oft við mig að það hefði verið Olla
sem var bóndinn á bænum. Öllum
sem til þekktu var ljóst að verkefni
sín öll áttu þau saman og Stefan
hvorki hlífði sér né vék sér undan
verkum búskaparins þótt hann
sinnti öðru starfi. Hann var bóndi,
véla- og tæknimaður sem bjó til, lag-
færði og þróaði tæki og tól til bú-
skaparins. Það eru ófáar minning-
arnar sem ég á af frásögnum hans
um vélar og lausnir sem til urðu í
smiðjunni þegar þurfti að gera við
það sem ekki voru til varahlutir í, eða
þá þegar hann hafði fengið hugmynd
að einhverju sem betur mátti gera
og bjó til það sem með þurfti. Sög-
urnar voru af lausnum sem virtust
verða svo auðveldlega til, en Olla
skaut inn athugasemdum sem
minntu á að verkmaðurinn hafði
hvorki hlíft sér við erfiði né áhættu
þegar vinnan var annars vegar.
Það var sem allt sem þau komu að
félli til betri vegar og yrði til hags
svo langtum fleiri en þeirra sjálfra.
Þau gengu ekki frá hálfkláruðum
verkum og voru ekki feimin við að
fikra sig áfram inn á nýjar brautir.
Stefan var félagslyndur eldhugi og
fljótur að taka ákvarðanir og Olla
stóð þétt við hlið hans, þó hún hefði
sig minna í frammi opinberlega, en
hélt utan um verkefni og vann að úr-
lausnum með honum. Virðing þeirra
og umhyggja hvors fyrir öðru mark-
aði fas þeirra allt og smitaði gjarnan
út frá sér svo þau skildu gott eftir
hvar sem þau komu. Ég og fjöl-
skylda mín höfum svo sannarlega
notið þess að fá að vera í vinahópi og
frændgarði þeirra hjóna og þökkum
samfylgdina og hlýjuna sem við og
börn okkar höfum þegið af Stefani
og Ollu og fjölskyldu þeirra allri.
Gunnar Rúnar Matthíasson.
Nú er frændi vor, Stefán Stefán-
son, horfinn sjónum okkar, en hann
lést í hárri elli í Gimli í Manitóba í
Kanada. Hann var sterkur hlekkur
sem batt fjölskylduna í Brekku við
frændfólk okkar í Vesturheimi. Stef-
án myndaði ásamt Ollu konu sinni
vináttutengsl milli fjölskyldnanna,
sem endast munu um ókomna tíð.
Þessi samferð okkar við Stefán og
fjölskyldu hans hófst er Óskar og
Hebba fóru í bændaferð til Gimli ár-
ið 1975. Mörgum voru fyrstu kynnin
eftirminnileg, en kona uppalin í
Blönduhlíðinni heyrði í Stefáni
álengdar og sagði stundarhátt:
„Hann er nú af Djúpadalsættinni
þessi“. Stefán, sem var fæddur og
uppalinn í Kanada hafði tungutak
ættingjanna frá Íslandi. Mikil sam-
skipti og djúp vinátta hófst upp frá
þessu. Á þessum árum ráku Stefán
og Olla ferðaskrifstofu og voru ár-
legir gestir í Brekku. Með þeim kom
straumur af fólki sem kom með
framandi andblæ frá Nýja Íslandi
inn á heimilið.
Stefán var litríkur persónuleiki og
sagnamaður mikill. Var hann
óþreytandi við að segja sögur með
sinni kjarnyrtu íslensku þar sem fast
var kveðið að orði. Það voru búskap-
arsögur af öllu tagi og svaðilfarir
miklar sem rötuðu í hans sagnir.
Gallarnir sem bjuggu í næsta ná-
grenni, veiðiferðir norður á vatn og
ýmis uppátæki þeirra feðga við að
auka tekjur búsins. Hápunktur
hverrar sögu var gjarna: „... ég var
skít pikkandi hræddur....“ og svo
bjargaði hann málunum með
áhersluþunga í næstu setningu.
Við kveðjum kæran vin, nú er
komið að okkur að segja sögur af
honum.
Herfríður, Valdís og Magnús í
Brekku og fjölskyldur þeirra.
Stefan og Olla
Stefanson
✝
Eiginmaður minn,
HJÁLMAR S. HJÁLMARSSON
frá Bjargi,
Bakkafirði,
lést 3. febrúar.
Útförin fer fram frá Digraneskirkju, Kópavogi,
föstudaginn 15. febrúar kl. 15.00.
Fyrir hönd fjölskyldunnar,
Sigríður Laufey Einarsdóttir.
✝
Elskulegur eiginmaður minn og faðir okkar,
ÞÓRIR SIGURÐUR JÓNSSON,
Unufelli 29,
Reykjavík,
sem lést miðvikudaginn 6. febrúar, verður
jarðsunginn frá Langholtskirkju fimmtudaginn
14. febrúar kl. 15:00.
Jóna Guðnadóttir
Þórir Reynir Þórisson
Karólína Stefanía Þórisdóttir
Hildur Borg Þórisdóttir
Arnar Már Þórisson
Borgar Þór Þórisson
✝
Hjartans þakkir færum við öllum þeim sem sýndu
okkur samúð og hlýhug við andlát og útför móður
okkar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
SIGRÍÐAR JÓNSDÓTTUR.
Sérstakar þakkir fær starfsfólk á Hjúkrunar-
heimilinu Eir, deild 3HN.
Magnús Ingi Ingvarsson, Aðalheiður Alexandersdóttir,
Guðjón Magnússon, Anna Björk Eðvarðsdóttir,
Ingvar Magnússon, Bryndís Björk Karlsdóttir,
Rut Magnúsdóttir, Ingólfur Garðarsson,
Anna Ingvarsdóttir,
Sigríður María Torfadóttir, Arinbjörn V. Clausen,
Tómas Torfason, Karen Bjarnhéðinsdóttir
og barnabarnabörn.