Morgunblaðið - 02.04.2008, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 2008 15
ERLENT
Buenos Aires. Los Angeles Times, AFP. |
Stóraukin eftirspurn eftir mat-
vælum hefur stuðlað að miklum upp-
gangi í landbúnaði á stóru svæði í
Suður-Ameríku.
Á sama tíma og neytendur um all-
an heim standa frammi fyrir miklum
verðhækkunum og skorti á mat-
vælum hafa margir framleiðendur í
Suður-Ameríku methagnað af
matvælaútflutningi.
Sojabaunaframleiðslan í Argent-
ínu þrefaldaðist á árunum 1996 til
2006, jókst úr 12,5 milljónum tonna í
38 milljónir. Akurlendið sem lagt
hefur verið undir sojabaunir hefur
rúmlega tvöfaldast á sama tíma.
Þessa þróun má að miklu leyti
rekja til aukinnar eftirspurnar í
Kína, á Indlandi og í fleiri Asíulönd-
um.
„Sojabarónar“ eflast
Stóraukin sojabaunaframleiðsla
hefur skapað auð í Suður-Ameríku,
ekki aðeins í landbúnaðarrisunum
Argentínu og Brasilíu, heldur einnig
í Paragvæ, Úrúgvæ og jafnvel Bóli-
víu, einu af fátækustu löndum álf-
unnar. Sojabaunaakrarnir halda
áfram að þenjast út á kostnað ann-
arra nytjaplantna og þróunin ýtir
undir frekari skógareyðingu.
Í Argentínu er nú talað um nýja
auðstétt, „sojabaróna“ sem hafa
stórgrætt á útflutningnum. Gróðinn
einskorðast þó ekki við sojabaunir
því útflutningur á nautakjöti hefur
einnig aukist í löndum á borð við
Argentínu og Brasilíu. Mikill upp-
gangur hefur verið í laxeldi við
strendur Chile vegna vaxandi eft-
irspurnar í Evrópu, Asíu og Banda-
ríkjunum.
Stóraukin framleiðsla á lífrænu
eldsneyti hefur blásið nýju lífi í syk-
urreyrmarkaðinn. Í Valle del Cauca,
frjósömu héraði í Kólumbíu, hafa
bændur plantað sykurreyr sem
seldur er fjórum nálægum et-
anólverksmiðjum. Stjórnvöld í
Brasilíu stefna einnig að því að stór-
auka framleiðslu sína á lífrænu elds-
neyti.
Þessi þróun hefur þó einnig ýtt
undir verðbólgu og pólitíska ólgu í
Suður-Ameríku því matvælaverðið
hefur hækkað þar eins og annars
staðar.
Vinstristjórn Cristinu Fernandez
de Kirchner, forseta Argentínu,
greip til þess ráðs að hækka útflutn-
ingskatta á sojabaunir og fleiri land-
búnaðarafurðir úr 35% í 44,1%.
Bændur landsins efndu þá til verk-
falls, sem staðið hefur í nítján daga,
og lokað vegum til að hindra mat-
vælaflutninga.
Matvælaframleiðendur auðgast
AP
Bændauppreisn Bændur loka vegi í Argentínu til að mótmæla hækkun út-
flutningsskatta á sojabaunir og fleiri landbúnaðarafurðir.
Mikill uppgangur í landbúnaði víða í
Suður-Ameríku vegna verðhækkana
DANSKA lögreglan rannsakaði í gær upptökur eftirlits-
myndavélar af allt að sex grímuklæddum og vopnuðum
mönnum sem réðust inn í deild sænsku Loomis-peninga-
miðstöðvarinnar í Glostrup í Danmörku aðfaranótt
þriðjudags. Er talið að þeir hafi haft allt að 30 milljónir
danskra króna, um 490 milljónir ísl. kr., upp úr krafsinu,
að sögn Jyllandsposten. Féð var varðveitt í peningaköss-
um og féllu nokkrir þeirra af bílum ræningjanna er þeir
óku á brott.
Yfirmaður Loomis, Bo Eklund, segist ekki geta stað-
fest að fjárhæðin hafi verið sú sem lögreglan tilgreindi.
Af öryggisástæðum hafi ekki einu sinni hann nákvæma
vitneskju um það hve mikið fé sé geymt á staðnum hverju
sinni en hann segir að venjulega sé um lágar fjárhæðir að
ræða. Að sögn lögreglu óku ræningjarnir öflugum lyftara
og þremur stórum bílum í gegnum múr við lóð Loomis
við Sydvestvej i Glostrup og réðust að því búnu, vopnaðir
hríðskotabyssum og rifflum, inn í húsið en alls var um
tugur manna að störfum á staðnum. Munu þeir ekki hafa
orðið fyrir hnjaski en voru að sjálfsögðu í uppnámi í gær.
Ræningjarnir skildu eftir sig pakka með fimm kíló-
grömmum af sprengiefni og kveikjubúnaði. Fyrirtækið
er við brautarteina og var lestarferðum um svæðið aflýst
af öryggisástæðum um tíma í gærmorgun meðan pakk-
inn var rannsakaður.
Ránið virðist hafa verið þaulskipulagt og ræningjarnir
dreifðu nöglum um nálægar götur til að hefta eftirför og
kveiktu í skellinöðru.
Höfðu hundruð millj-
óna upp úr krafsinu
Ræningjarnir í Glostrup í Danmörku dreifðu nöglum á
nálægar götur og kveiktu í skellinöðru til að hefta eftirför
KONUNGLEGI breski flugherinn (RAF) hélt í gær upp
á níutíu ára afmæli sitt með listflugi yfir miðborg
Lundúna. Margmenni var á bökkum Thamesár til að
fylgjast með herflugvélum sem mynduðu reyk í bresku
fánalitunum – rauðan, hvítan og bláan – þegar þær
flugu yfir þinghúsið, Pálskirkjuna og fleiri byggingar í
miðborg London.
Elísabet drottning þakkaði flughernum fyrir þjón-
ustu hans við bresku þjóðina. Gordon Brown, forsætis-
ráðherra Bretlands, lauk einnig lofsorði á flugmenn
RAF og lagði áherslu á sigur þeirra í flugorrustunni
um Bretland sem náði hámarki 15. september 1940
þegar 500 þýskar flugvélar voru sendar yfir Ermar-
sund til að gera loftárásir á London. Hann skírskotaði
m.a. til þeirra orða Winstons Churchills, forsætisráð-
herra Bretlands á stríðsárunum, að aldrei fyrr í sögu
styrjalda hefðu jafnmargir átt jafnfáum svo mikið að
þakka.
AP
Breski flugherinn 90 ára
Kíev. AFP. | George W. Bush Banda-
ríkjaforseti kvaðst í gær vera ein-
dregið hlynntur því að Úkraína og
Georgía fengju aðild að Atlantshafs-
bandalaginu og sagði að Rússar
hefðu engan rétt til að hindra það.
Líklegt er þó að deilt verði um
málið á leiðtogafundi NATO-
ríkjanna sem hefst í Búkarest í dag.
Stjórnvöld í Þýskalandi og Frakk-
landi eru andvíg því að Úkraínu og
Georgíu verði boðin aðild á leiðtoga-
fundinum. Francois Fillon, forsætis-
ráðherra Frakklands, sagði í gær að
það myndi raska valdajafnvæginu í
Evrópu.
„Skoðun mín er bjargföst. Það
ætti að bjóða Úkraínu og Georgíu
aðild að NATO,“ sagði Bush á blaða-
mannafundi í Kíev með Viktor
Jústsjenkó, forseta Úkraínu.
Jústsjenkó kvaðst vera sannfærð-
ur um að Úkraínu yrði boðin aðild að
bandalaginu á leiðtogafundinum í
Búkarest og sagði að það væri eina
leiðin til að tryggja sjálfstæði lands-
ins.
Grígorí Karasín, aðstoðarutanrík-
isráðherra Rússlands, sagði hins
vegar að aðild Úkraínu að NATO
myndi grafa undan friði og öryggi
Evrópu og leiða til mikillar spennu í
samskiptum Rússlands og Úkraínu.
Reuters
Sammála Bush og Viktor Jústj-
enkó takast í hendur í Kíev.
Bush vill
fá Úkraínu
í NATO
Frakkar og Þjóð-
verjar andvígir því
DIMITRIJ Rupel, utanríkis-
ráðherra Slóveníu, sem fer fyrir
Evrópusambandinu þetta misserið,
hvatti í gær Robert Mugabe, forseta
Simbabve, til að
segja af sér.
„Ef Mugabe
situr áfram verð-
ur valdarán,“
sagði Rupel við
fréttamenn eftir
að hafa ávarpað
Evrópuþingið.
„Ég vona að hann
sé á leiðinni út,
flestir Simbabve-
menn vona það.“
Yfirvöld í Simbabve höfðu í gær-
kvöldi ekki veitt neinar upplýsingar
um úrslit forsetakosninga sem fram
fóru á laugardag. Óháð samtök, sem
sendu um 8.000 eftirlitsmenn til að
fylgjast með kosningunum, sögðu að
Morgan Tsvangirai, helsti leiðtogi
stjórnarandstöðunnar, hefði fengið
49,4% atkvæðanna en Mugabe
41,8%. Gangi þetta eftir og fái hvor-
ugur meirihluta atkvæða þarf að
kjósa aftur á milli þeirra tveggja síð-
ar í mánuðinum.
Samkvæmt síðustu kjörtölum í
gær fékk stjórnarandstaðan 67 þing-
sæti í kosningunum á laugardag,
flokkur Mugabe 64, en 79 sætum
hafði ekki verið úthlutað.
Mugabe
hvattur til
að víkja
Robert Mugabe,
forseti Simbabve.
♦♦♦
New Jersey. AP. | Vörubílstjórar
víðsvegar um Bandaríkin tóku sig
til og óku hægaakstur á mörgum
meginþjóðvegum landsins í gær.
Bílstjórarnir vildu með því mót-
mæla háu eldsneytisverði.
Kallað hafði verið til umfangs-
mikilla mótmæla til að þrýsta á
forseta landsins að nýta betur olíu-
birgðir þjóðarinnar og ná þannig
jafnvægi á eldsneytisverði.
Það hafði töluverð áhrif á um-
fang mótmælanna að stærstu
trukkasamtök landsins tóku ekki
þátt í þeim og því stóðu aðeins
sjálfstætt starfandi bílstjórar að
þeim.
Meðan á mótmælunum stóð
sögðu fulltrúar fimm stærstu olíu-
fyrirtækja Bandaríkjanna sig vera
meðvitaða um að hátt verð á elds-
neyti kæmi mjög illa við neytend-
ur. Þeir sögðust hinsvegar ekki
eiga neina sök á því og að hagn-
aður þeirra, sem nam um 9.500
milljörðum á síðasta ári, væri í
samræmi við hagnað annarra iðn-
fyrirtækja.
Bílstjórar
mótmæla