Skinfaxi - 01.12.1914, Blaðsíða 5

SKINFAXI
141
aldönsk héruð. Hafa ÞjóSverjar ávalt síð-
an reynt með allskonar hörkubrögðum að
útrýma dönsku jjjóðerni á þessu svæði.
Voru Suður-Jótar í Þýskalandi álitnir
píslarvottar fyrir góðan og sannan mál-
stað móti rangsleitni Þjóðverja. Höfðu
Danir þar samkend tlestra siðaðra jijóða.
Nú þegar styrjöldin hófst var það kunn-
ugt af undirbúningi og orðum Þjóðverja,
að þeir ætluðu að innlima Danmörku, ef
þeir sigruðu. Sjálfstæði Danmerkur var
þessvegna komið undir sigri bandamanna.
Ennfremur móttu Danir þá gera sér von
um að fá aftur Suður-Jólland og bjarga
þannig bágstöddum löndum sínum.
Afstaða Danmerkur var þessvegna aug-
Ijós. Þeir áttu hvorugan' að styðja, en
síst af öllu þann málsaðila sem slík hætta
stóð af. En Danir báru ekki gæfu til
þessa. Þeir liafa gert bandamenn fráhverfa
sér með því að gerast leppar Þjóðverja.
Þeir hafa selt Þjóðverjum alt, ætt og óætt,
sem þeir vildu hafa; meðal annars er
Danmörk nú sögð því nær hestalaus, og
er nú verið að smala hér saman hestum
til að fylla skarðið. Af steinolíu hafa
Danir flult inn 10 ára forða á einum
mánuði, og svipað er með aðra nauð-
synjavöru. Vita allir hvert þessi varningur
hefir Ient. Englendingum líkar þetta stór-
illa, en vilja þó forðast vandræði í lengstu
lög, og ekki hegna Dönum að verðleikum.
Ber það til að þeir vilja ógjarnan Ieggja
hönd á smáþjóð. En telja má vist, að þeir
haíi með degi hverjum strangara eftirlit
með gerðum Dana, og má jafnvel búast
við að þetta atferli Dana dragi þá og
okkur inn í hringiðu styrjaldarinnar. En
héðan af geta Danir ekki snúið við. Þeir
hafa unnið til, fyrir auðvirðilegan stundar-
hagnað, að brjóta af sér velvild þess máls-
aðilans, sem bæði gat og vildi hjálpa
þeim. Þetta atvik sýnir Ijóslega, hve þýð-
ingarmikið er fyrir þjóðir og menn, að
lóta ekki sannfæringu og samvisku vera
til fals — með verslunarvörunni.
P^lland.
Allir þekkja aðalatriðin úr raunasögu
Pólverja. Þeir voru stór og merk þjóð;
en innanlandsdeilur komu þeim á kaldan
klaka. A miðöldunum var aðallinn þar
ríkur og fjölmennur. Sú stétt réði lögum
og lofum í landinu, Hún kaus m. a. kon-
ung landsins, því að tignin var ekki arf-
geng.
Smátt og smátt tókst ágjörnum nábúa-
konungum að ná tökum á aðlinum pólska,
með fémútum. Og þegar margar af vold-
ugustu ættum landsins voru þannig gengn-
ar í þjónustu óvinanna, þá var frelsið
tapað. Rússar, Prússar og Austurríki
skiftu með sér landinu, og hefir það siðan
verið óvenjulega kúgað og þjóð. Best
hefir sá hlutinn átt, sem Austurríki fékk.
Þar í landi var þjóðerni svo margbreytt,
hvort sem var, að engin tilraun var gerð
til að ráðast á mál og þjóðerni Pólverjanna.
Nú er barist urn Pólland. Ef Austur-
ríki og Þýskaland vinna, þá hverfur rúss-
neska Pólland í hlut þeirra. Hins vegar
munu Rússar þykjast vel að komnir hlut-
um gömlu félagsbræðranna, ef þeir sigra.
Keisarinn hefir jafnvel þegar i byrjun
styrjaldarinnar lofað að sameina alt Pól-
land, þegar friður yrði saminn, og veita
því einskonar heimastjórn. Ekki er raunar
vert að gera of mikið úr því heiti. En
hitt væri mikilsvert fyrir pólsku þjóðina
að þjóna heldur einum harðstjóra en
mörgum. Nú á tímum er ómögulegt að
uppræta þjóðerni. Þessvegna munu Pól-
verjar lifa og þjóðerni þeirra.
Og varla er liklegt að Rússland verði
eilíft fremur en önnur stórveldi, nema
síðar til, þar sem i ríkinu búa margar
þjóðir, sem er haldið saman með harð-
fylgi. Vinir Pólverja óska þeim nú að
sameinast aftur, i bili undir stjórn Rússa,
en hins vegar að veldi Rússa liðist sund-
ur, er tímar líða, og þá renni upp lausn-
arstund hinnar þjáðustu þjóðar.