Skinfaxi - 01.12.1914, Blaðsíða 6

142
SKINFAXI
,Þrándur í götu4.
Okkur þykir vænt um landið okkar.
Við viljum gera Islendinga að voldugri
þjóð. Við viljum efla dáð og dygðir í
þessu landi. Við viljum bæta atvinnuvegi
landsins, hverju nafni sem nefnast, og
það er okkar bjargföst trú, að sú verði
tíðin, að íslensk skip fljóti ekki aðeins
við strendur landsins í hundraðatali, held-
ur á öllum höfum, og að íslenskur fáni
blakti á öllum höfnum. Við viljum beisla
fossana og láta þá vinna fyrir okkur, og
við viljum reisa verksmiðjur, sem verka-
mennirnir eiga í félagi og reka fyrir eigin
reikning, og sjómennina viljum við láta
eiga skipin sem þeir róa á. Við viljum
koma á öflugum samvinnufélagsskap í
landinu, ekki aðeins til að halda einokun-
arkaupmönnum vorra tíma í skefjum,
heldur viljum við, að samvinnu sé neytt
við framleiðsluna að eins miklu leyti og
reynslan sýnir að best eigi við. Við vilj-
um að auðmenn fái góða vexti af eignum
sínum, en við viljum að allir séu auðmenn,
en enginn eignalaus. Við viljum láta þá
verðhækkun landsins, sem stafar af vexti
þjóðfélagsins eða opinberum umbótum,
renna í sameiginlegan sjóð þjóðarinnar,
en ekki til einstakra manna eins og nú á
sér stað. Við viljum koma á fót menta-
stofnun fyrir alla horgara ó vissu aldurs-
skeiði, ekki til að kenna þeim hálf-vís-
indalegt fróðleikshrafl, heldur lil að kenna
þeim að vera borgarar í þjóðfélaginu og
sannir menn. Við viljum hækka vinnu-
laun og stytta vinnutimann. Við viljum
ekki aðeins einblina á framtiðina, við vit-
um, að atvinnuvegirnir verða að smá-
breytast frá því ástandi, sem þeir eru í
nú, og að því viljum við styðja. Við vilj-
um leggja járnbrautir um landið og tryggja
þjóðinni allan arðinn af þeim. Við viljum
framleiða nýjarj jurtategundir, sem gefa
meiri arð en þær, sem við ræktum nú,
og við trúum því, og byggjum það á
reynslu annara landa, að einhvern tíma
verði framleiddar svo harðgerðar tegundir
af korni og aldinum, að það verði hvort-
tveggja ræktað alment á íslandi, þótt
náttúruskilyrðin verði söm og nú1). Við
viljum skrýða landið skógi og blómum.
Við viljum rækta hér pálma og suðrænar
skrúðjurtir við hverahitann, og blanda
þannig blómfegurð hitabeltisins innan um
norðurljós og heimskautafegurðina á Is-
landi. Við viljum í fám orðum sagt gera
landið okkar að virkilegu draumsælulandi,
en til þess að ná því takmarki þarf þjóð
með sterka vöðva, beilbrigðar taugar, ein-
beittan vilja og ósljóvgaðar tilíinningar;
og einungis slíkri þjóð yrðu þessar um-
bætur til verulegrar blessunar.
En mörgu bjargi þarf að ryðja úr götu
áður þessu takmarki verði náð. Ung-
mennafélagar! Það er fyrst og fremst
ykkar verk að sprengja burt grjótið. Allur
veikleiki innan þjóðfélagsins á að eiga
grimman óvin þar sem þið eruð; alt rotið
eigið þið að leitast við að sníða burtu.
Eitt meinið, sem þarf að sníða, eitt bjargið
sem þarf að sprengja burtu, er tóbaks-
farganið. Það, að tóbaksnautn er gamall
og óþrifalegur skrælingjasiður, ósamrým-
anlegur menningu og siðprýði, er smá-
ræði í samanburði við annað verra. Verst
er, að unglingar og óþroskað fólk skuli
neyta tóbaks, þvi það er veikast fyrir og
þolir verst árás eitursins á líffærin. Þar
sem tóbaksins er neytt stöðugt, fær líkam-
inn ekki tíma til að bæta upp það, sem
eitrið hefir veiklað, heldur fær eitrið fríar
hendur til að halda áfram eyðingu sinni,
þar sem það hefir unnið nokkuð á eða
líkaminn er jveikastur fyrir. Á fullorðins-
árunum verður því óvöxtur tóbaksnautnar
oftar en skyldi kyrkt sál í kyrktum líkama.
Tóbaksnautn er líka völd að siðferðislegu
1) í síðasla árgangi Eimreiðarinnar er ágœt
ritgerð urn þetta afriði eftir Ólaf Friðriksson.