Skinfaxi - 01.01.1932, Page 16

16
SKINFAXI
Menn virðast líka yfirleilt vera mjög skeytingar-
lausir um „lnna helgu dóma“ þjóðarinnar og ljá þeim
lítið rúm i hjarta sínu.
Heldurðu að verkamaðurinn á eyrinni sé að hugsa
um „ritaðar sögur, sögustaði, örnefni“ og aðra „helg'a
dóma þjóðarinnar“, eða bóndinn við orfið, eða liús-
freyjan við grautarpottinn ? Eða ertu viss um, að pilta
og stúlkur á kynþroskaskeiði dreymi einkum róman-
tiska drauma í sambandi við slíka liluti?*)
Fátt er einkennilegra meðal Islendinga (þ. e. a. s.
þeirra, sem vilja hera vit fyrir lýðnum), en þessi
eilífi jarmur um tryggð og hollustu við fortíðina*
Hvað hefir fortíðin veitt oklcur? Ilöfum við sér-
staka ástæðu til þess, að þakka gjafir hennar? Skyldi
hún hafa látið okkur í té lilutfallslega mcira af þessa
lieims gæðum, en öðrum þjóðum? Skyldi hún liafa
skilað okkur i hendur svo miklum arfi frá liðnum
kynslóðum, að við getum miklazt af? Eða slcyldu
forfeður okkar liafa baðað svo í rósum, -—- átt því
heimsláni að fagna, að við getum öfundað þá af því?'
Nei, sannleikurinn er sá, að fortíðin liefir líklega
leikið fáar þjóðir jafngrátt og okkur íslendinga. Hún
liefir rænt feður okkar og mæður, afa okkar og ömm-
ur, og forfeður okkar í ótal liðu, öllum rélti til þess
að njóta lífsins og gæða þess. Þau liafa dregið fram
lílið, — lapið dauðann — frá vöggunni til grafar-
innar. Snillingar og mikilmenni liafa rolnað niður,
orðið að engu, af því að fátækt, einangrun og aum-
ingjaskapur liafa traðkað þá ofan í sorpið, svo að
þeir liafa aldrei átt þaðan afturkvæmt.
Og þetta eigum við að þakka og þessa eigum við
að minnast með lilýjum hug og aðdáun.
Nei, fortíðarinnar getum við ekki minnst öðruvísi
*) Hvar skyldu íslenzk alþýðuljóð vera kveðin og alþýðu-
fræði rökhugsuð? — A. S.