Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1952, Blaðsíða 13

Matsveinsrabb
I sjómannablaðið „Víking“, 5. tbl,. XIV. árg.
1952, ritar Böðvar Steinþórsson grein, sem
nefnist „Réttindi til bryta- og matsveinastarfa".
— Um grein þessa er allt gott að segja, og
virðast það vera orð í tíma töluð. í grein sinni
minnist Böðvar lítillega á matsveina á fiski-
skipum, og mun ég gera það atriði hér að um-
talsefni. Það er þá fyrst, að með starfi mat-
sveina- og veitingaþjónaskólans ætti að vera
fyrirbyggt, að alóhæfir menn réðust til mat-
reiðslustarfa, en slíkt hefur oft viljað til á fiski-
skipunum. En nú er ekki svo um hnútana búið,
að þessir menn, sem þarna eða annars staðar
kosta sig til náms, gangi fyrir öðrum, sem eng-
an námstíma hafa. Á því verður að ráðast bót
hið fyrsta. Svo eru það aftur þeir, sem hafa
langan starfstíma á fiskiskipum sem matsvein-
ar, en hafa aftur á móti ekkert nám. Þeim
ætti annað hvort að gefast kostur á að ganga
undir próf við matsveinaskólann, til þess að
öðlast réttindi, eða hitt, sem væri þá æskilegast,
að þeir yrðu látnir ljúka einhverjum lágmarks-
námstíma og gengju síðan undir próf. Svo eru
aftur margs konar menn, sem hafa eins og
tveggja ára nám í þessum störfum og stunda
þau sem matsveinar á fiskiskipum og hafa gert
í mörg ár. Þeim ætti aftur á móti að gefast
kostur á að öðlast iðnréttindi.
Hverjum manni ætti að vera það ljóst, að
nám við matreiðslustörf er höfuðskilyrði fyrir
bættum aðbúnaði á sjónum, en ekki er þó
loku fyrir það skotið, að þar komi fleira til
greina. Á ég þar við aðstæðurnar til þessara
starfa um borð í skipunum sjálfum, og mun ég
nú minnast á það lítillega. Á dögum nýsköpunar-
stjórnarinnar skrifaði ég greinarstúf um þetta
efni í Víkinginn og benti þar á leiðir til úrbóta,
því að þá var mikið talað um nýsköpun á öllum
sviðum. Virtist mér það mundi vera lítil sóun,
þótt einhverju hefði verið varið til lagfæringar
í þessu efni, og átti ég þar við bátaflotann. —
Nei/bátarnir eru eins í dag og þeir voru fyrir
tugum ára, óhæfir til að þar sé yfirleitt hægt
að búa til mannsæmandi mat, og enn þann dag
í dag er verið að byggja stóra vélbáta, en það
gleymist furðanlega að hafa það í hyggju, að
um borð í þessum bátum þurfi yfirleitt annað að
vera en eldavél einhvers staðar úti í horni. Það
er sama hversu mikla menntun matsveinninn
um borð í svona bát hefur, ef engin skilyrði
eru fyrir hendi til að vinna við þessi störf,
hvergi hægt að leggja neitt frá sér, ekkert
borð til að vinna við og engin geymsla fyrir
matvæli, að ég tali nú ekki um kæliklefa, og
væri þó hægt að koma smáklefa fyrir á flestuni
stærri bátunum. Það ber svo aftur að þakka,
sem vel er gert, og á ég þar við nýsköpunartog-
arana. Er aðstaðan þar til þessara starfa það
bezta, sem ég hef kynnzt á fiskiskipum. Mér
finnst að verksvið matsveina og samtök þeirra
hljóti að verða að fara inn á þá braut, að hafa
hönd í bagga með vinnuskilyrðum við þessi
störf á sjónum, og gera þar tillögur til úrbóta.
Það má og telja víst, að meiri kröfur verða
gerðar til þeirra manna um matargerð, sem ein-
hverja menntun hafa í þeirri grein, burt séð frá
því, hver aðstaðan er til þessara starfa.
Með bættum vinnuskilyrðum ætti að vinnast
það, að matui'inn verði beti'i, beti’i nýting mat-
væla og minni fæðiskostnaðui’, m. ö. o. spor í
menningarátt, og um leið sparnaður á matvæl-
um og tekjum þjóðarinnar, og einmitt til spam-
aðar hljóta athafnir manna að hneigjast á tím-
um erfiðleika, atvinnuleysis og aflabrests.
Haukur.
Dauðaslys á togurum
í síðustu árbók Slysavarnafélags íslands birt-
ist skýi'sla um dauðaslys á íslenzkum togurum frá
29. janúar 1928 til 29. janúar 1952, eða um 24 ái'a
skeið. Er skýrslan á þessa leið:
Fórust með skipi á rúmsjó............. 118 menn
Fói’ust við skipssti'and ............. 28 —
Féllu útbyi’ðis í rúmsjó................. 37 —
Féllu útbyrðis í höfn.................... 10 —
Biðu bana af slysförum um borð.... 7 —
Fórust vegna ásiglingar ................. 13 —
Fórust vegna skotárásar ................. 27 —
Samtals 240 menn
V í K I N □ U R
191