Náttúrufræðingurinn - 1963, Blaðsíða 26

I()<)
NÁTTÚ RUFRÆÐIN G U R I N N
3. mynd. Ris landsins og sig landgrunnsins vegna efnisflutnings. Óslitna
línan miðast við það, að eyðst hafi af landinu jafnþykkt lag (400 m), slitna
línan miðast við það, að eyðingarlagið hafi þykknað frá 300 m við miðju lands
til 500 m á jaðri. Á lárétta ásnum er sýnd fjarlægð í km frá miðju fandsins.
Fig. 3. Isostatic rise of the country and sinking of the shelf area as a result
of erosion and deposition after isolation of tlie country. The full line corre-
sponcls to even denudation (400 m), the broken line to denudation increasing
from 300 m in the centre to 500 m at the coasl. Abscissae are distance in kilo-
metres from the centre of the country.
mörk hér verði einnig að teljast svo gömul. Á hinn bóginn hlýt
ég nú að efast um að þessi sjávarmörk beri að skýra með allsherjar
falli sjávar; að því er ísland snertir skýrist lega þeirra eðlilega með
tilfærslu efnis.
Sigdældin undir landgrunninu er að sjálfsögðu fyllt af framburði,
hún orsakast af því fargi. í henni ættu neðan til að vera lög frá
elzta tíma landgrunnsins. Slík setlög gætu og komið fram í brún
grunnsins eða í hlíðum neðansjávardala, sem skera sig niður í
grunnið.
Eins og að ofan getur kann allsherjar-sjávarmál að hafa breytzt
lítið í sögu grunnsins og hafi slík breyting orðið hefur það fremur
verið lækkun en hækkun. í þessu ljósi þarf núverandi dýpi á land-
grunnsbrún sérstakrar skýringar. Það gæti stafað af eyðingu við lág-
stöðu sjávar á ísöldunum, eins og Shepard heldur fram. En þessi
skýring er ekki vel aðgengileg, eins og áður var sagt; eyðing grunns-
ins á ísöldunum mun einkum fólgin í myndun dalanna á grunn-
inu. Til greina kemur að hugsa sér grunnið sem siginn flöt. Þetta