Náttúrufræðingurinn - 1963, Blaðsíða 44

]84
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
undanna, gátu þessar jurtir ekki dreift sér nema mjög takmarkað,
þegar lífsskilyrðin bötnuðu aftur. Nokkrar sjaldgæfustu tegundir
landsins tilheyra ef til vill þessum ílokki, og höfundurinn nefnir
sem dæmi um hann jakobsstiga, glitrós, skógelftingu, hlíðarburkna
o. fl., sem að vísu eru tegundir, er allar gætu verið aðfluttar af
mönnum.
Nú er einmitt þess að geta, að með strjálum innflutningi
jurta til landsins myndi hið sama fyrirbrigði og hér er lýst skapast,
og það jafnvel í enn ríkari mæli. Nemi jurtir land eftir flutning
með hafstraumum eða með flutningi fugla, verður útbreiðslumynd-
in svipuð og hefði um einangrun af völdum ísa verið að ræða. Jurt-
in dreifist út frá einu ákveðnu eða nokkrum ákveðnum miðsvæðum.
Jurtirnar dreifast mest, sem fyrst berast eftir ísöld og auðveldast
eiga með dreifingu undir þeim vaxtarskilyrðum, sem landið hefur
upp á að bjóða; fyrst sandjurtir og svalviðrisjurtir, en hlýviðris-
jurtirnar hægar og lítið, fyrr en hlýna tekur í veðri. Jurtirnar berast
hingað sem örfáir einstaklingar. Erfðastofn tegundarinnar hér á
landi verður því mjög takmarkaður. Tilbrigði innflutta stofnsins
verða einhæf, og tegundina vantar fjölbreytni til þess að geta mætt
hinum misjöfnu skilyrðum, sem landið og loftslagið bjóða upp á
Það er ef til vill ekki fyrr en eftir endurtekinn aðflutning einstakl-
inga á sama svæðið, eða við það, að tvö vaxtarsvæði jaðra saman
og hóparnir tímgast, að næg fjölbreytni fæst í innflutta stofninn.
Hið nýja blóð, sem kemur, eða hin nýja samvíxlun, eykur erfða-
stofninn og verður til þess að skapa vaxtarþrótt og aukna frjósemi,
og þá fyrst tekur tegundin að breiðast út, en þetta hlýtur að vera
tilviljunarkennt, hvenær og hvar þetta gerist, og útbreiðslan að vera
mjög háð því, hvernig landneminn er úr garði gerður.
Oft er talað um að íslenzku einstaklingarnir séu nokkuð frá-
brugðnir ættingjum sínum á meginlandinu. Hefur það meðal ann-
ars orðið til þess, að meðal sumra þessara jurta hafa verið nefndar
„einlendar undirtegundir“ eða undirtegundir sérstæðar fyrir ísland.
Þær jurtir eru þó fáar, sem hala hlotið slíka viðurkenningu.
Það er ekki nema eðlilegt, að innflutti jurtastofninn verði að
nokkru frábrugðinn tegundinni á meginlandinu, þar sem hann er
aðeins lítið sýnishorn af heildinni, eða grein af hinum stóra meiði.
Við getum tekið til dæmi úr heimi manna. Hefðu einu íslending-
arnir, sem fluttu vestur um haf, verið rauðhærðir, væri rautt hár