Náttúrufræðingurinn - 1942, Side 20

14
XÁTTÚR UFllÆÐ í NGl’RINN
voru gerðar vfirborðsrannsóknir, þar seni var eitt til tvö þús-
und nietra dýpi, með þeiin árangri, að þar fnndust einnig
lirfur, en af þvi varð auðsætl, að lirfurnar lifðu ekki einungis
í námunda við landgrunnsbrúnirnar, lieldur einnig lengst úti
í liafi, vfir niiklu dýpi. Lengst komst Schmidt þetla ár út á
5000 metra dýpi, og einnit* þar voru álalirfur, aðeins miklu
smærri en þær, sem nær voru slröndum Evrópu. Yfirleitt var
það greinilegt, að lirfurnar urðu smærri eftir því, sem veslar
dró, en jiað henti strax á jiað, að yngstu lirfurnar væru vesl-
ast, eða að gotstöðvarnar væru ennþá vestar, en liingað til
hafði verið komizt. Ar eftir ár var nú safnað álalirfum lil
frekari rannsókna, þangað til stríðið kom og hindraði frek-
ari störf. Árið 1920 lagði próf. Schmidt af stað með nýjan leið-
angur, og í jiað skipti bar hann gæfu til jjess að leysa hnút-
inn að fullu. Með jjví nærri j)vi að ganga á hljóðið, með ])vi
að rekja sig áfram eftir ákveðinni stefnu, eftir j)ví sem lirf-
urnar smækkuðu, fundusl smám saman fleiri og i'leiri lirfur,
en um leið smærri en nokkru sinni höfðu fundizt áður, ef
leitað var til suðvesturs. Loks var Sclnnidt kominn alla leið
vestur í Sargassóhaf, og J)ar fengust í einum drætti nær ])ví
átla hundruð lirfur, eða fleiri en fengizt höfðu áður í heilum
leiðangri. En stærðin stóð í öfugu hlutfalli við fjöldann. Nú
var markinn náð, Jiarna var auðséð, að lirfurnar yrðu til,
þarna var fæðingarstaður Evrópu-álsins.
Oað er mikil og merk gáta, hvers vegna állinn heldur alla
leið vestur undir Ameriku til j)ess að lirygna, eða hvers vegna
áll, sem hrygnir vestur undir Ameriku, kemur alla leið upp
í ár og læki Evrópu, til j)ess að alast þar upp. Um Jjetta má
spvrja, en hér er um að ræða einn af þeim mörgu leyndar-
dómum, seni náttúran hefir að geyma. Þýzki visindamaður-
inn prófessor Wegener, sem fórst á Grænlandi fyrir 11 árum,
lél J)á skoðun í Ijós, að einu sinni hefði austurströnd Amer-
iku og vesturströnd Evrópu og Afríku verið vaxnar saman,
með öðrum orðum, ekkert Atlantshaf verið til. Síðan hafi land-
ið rifnað, og orðið sund á milli. í Jiessu sundi mundi J)á
állinn hafa hrygnt, en lirfurnar gengið upp í ár á báðum
ströhdunum, hæði að vestan og ausían. Sinátt og 'smátt hreikk-
áði sundið og varð að hafi því, sem við nú köllttm Atlants-
liaf. En állinn liefir stöðugt haldið áfra'm að hrygna á ;‘amla
slaðnum i sundinu, Jiað er eins og liann hafi ekki cnnþá orð-