Náttúrufræðingurinn - 1990, Blaðsíða 39

Suður- og Vesturland (7. mynd).
Hann sýndi einnig fram á, að þessi tvö
samfélög blandast við Vestfirði og
Suðausturland, en þar mætast hlýir og
kaldir hafstraumar. Hann gerði einnig
samanburð á núlifandi götungafánu
við ísland og þeirri fánu sem lifir við
Grænland og Norður-Noreg. Hann
sýndi fram á að viss skyldleiki er með
þessum fánusamfélögum, en dró þá
ályktun að þær götungategundir sem
hann hafði fundið við íslands væru
einungis þær algengustu og að öllum
líkindum væru þær mun fleiri, t.d.
tegundir með samlímdar skeljar, sem
vegna viðkvæmra skelja hafi hugsan-
lega eyðilagst í sýnatöku (Nörvang
1945).
Adams og Frampton (1965) rann-
sökuðu núlifandi götunga í botnsýn-
um úr Skutulsfirði, Kaldalóni við Isa-
fjarðardjúp og úr Leirufirði í Jökul-
fjörðum. Þeir greindu alls 17 tegundir,
þar af voru 7 sem ekki höfðu fundist
áður við ísland. Adams og Frampton
bentu á að ferskvatn hefði mun meiri
áhrif á götungafánuna sem lifir í
Leirufirði en í Isafjarðardjúpi.
Ein grein hefur verið birt um göt-
unga úr eldri setlögum við Island og
er hún óvenjuleg að því leyti að rann-
sóknir voru gerðar á sethnyðlingum
sem komu upp í Surtseyjargosinu
1963-67. Aldursgreining með geisla-
koli á skeljum úr hnyðlingunum sýndi
aldur 6.200 ár og 11.000 ár. Alls fund-
ust 29 tegundir götunga úr setinu og
þar af voru 12 sem ekki var vitað um
áður í íslenskum setlögum. Bæði
lindýra- og götungafánan samanstend-
ur af tegundum sem lifa í dag við suð-
urströnd landsins, en út frá fánusam-
setningu má ætla að dýpi hafi verið
rúmlega 100 m meðan á setmyndun
stóð (Leifur A. Símonarson 1974).
Alls hafa verið greindar 106 tegund-
ir götunga úr íslenskum setlögum, en
gera má ráð fyrir að þær séu nokkuð
fleiri. Má þar nefna að einungis hafa
fundist 5 tegundir götunga með sam-
límda skel, en búast má við að þær
séu mun fleiri.
Eins og staðan er í götungarann-
sóknum á íslandi í dag er afar mikil-
vægt fyrir okkur að þekkja þær göt-
ungategundir og þau fánusamfélög
sem lifa við strendur íslands.
MÆLINGAR Á SAMSÆTUM
í GÖTUNGASKELJUM
Götungar í djúpsjávarkjörnum úr
Norður-Atlantshafi hafa mikið verið
9. mynd. (Feyling-Hanssen og Knudsen 1979). Botngötungar með glerkennda kalkskel.
Benthonic foraminifera with hyaline walls. 1-3. Götungar af grunnsævi úr frekar hlýjum
(boreal) sjó. 1. Elphidium excavatum (Terquem), forma selseyensis (Heron-Allen &
Earland) (x73). 2. Nonion depressulum (Walker & Jacob) (x81). 3. Stainforthia fusi-
formis (Williamson) (x53). 4-11. Götungar frá 50-300 m dýpi úr frekar lilýjum (boreal)
sjó. 4. Hyalinea haltica (Schroeter) (x61). 5. Uvigerina peregrina Cushman (x61). 6-7.
Cassidulina laevigata d’Orbigny (x61). 8. Bulimina marginata d’Orbigny (x61). 9. Non-
ion barleeanum (Williamson) (x53). 10. Bolivina skagerrakensis Qvale & Nigam (x61).
11. Trifarina angulosa (Todd) (xól). 12. Elphidium excavatum (Terquem), forma alha
Feyling-Hanssen (x61). Tegundin lifir bæði í köldum (arktiskunr) og frekar hlýjum (bor-
eal) sjó. 13-14. Nonion labradoricum (Dawson) (xól). Kaldsjávartegund, en einnig al-
geng á hlýrri (boreal) hafsvæðum þar sem dýpi er meira en ca. 20 m.
205