Samvinnan - 01.04.1948, Page 7

strýkja þá. Báru þeir það illa, sem von-
legt var, en hann kvað skylt að minn-
ast pínu frelsarans þennan dag og lék
þá hart. Síðar gerðist faðir þeirra frjáls-
hyggjumaður, en ekki rénuðu öfgar
hans fyrir það og lézt hann þá hvorki
óttast guð né djöfulinn. Vínhneigður
var liann og nokkuð, og má nærri geta,
að ekki dró það úr ofsa hans.
Móðir Gustavs var kona geðprúð og
viðmótsþýð og lagði hann á hana ást-
ríki mikið. Hún var listhneigð eins og
faðir hennar, og þóttu hannyrðir henn-
ar fagrar með afbrigðum.
GUSTAV VIGELAND taldi sig
hafa þegið flesta þætti skapgerðar
sinnar úr móðurætt, og þá einnig þá
hæfileika, er gerðu hann að stórbrotn-
asta, og að vissu leyti sjálfstæðasta lista-
manni Noregs á sviði höggmyndalist-
ar. Taldi hann sig einkum hafa þegið
hvort tveggja að arfi frá afa sínum,
gamla bóndanum að Vigelandi, en
honum vildi hann jafnan líkjast.
Verður því og ekki neitað, að svipað-
ur gerðist Vigeland honum í mörgu,
er hann þroskaðist og varð stöðugri í
rásinni, og má benda á reglusemi hans
og frábæra starfselju sem dæmi þess.
Hins vegar er sennilegt, að einmitt
þeir þættir skapgerðar hans, er vafa-
laust voru arfur úr föðurætt, taum-
laust ímyndunarafl, geðríki og ástríðu-
hiti, hafi einmitt ráðið mestu um það,
að hann varð svo stórbrotinn í list
sinni.
Veturinn 1882 fluttist Gustav með
móður sinni og bræðrum til afa síns að
Vigelandi. Heilsu föður hans var þá
tekið að hnigna, og skömmu síðar
fluttist liann einnig að Vigelandi.
Það segja Mandælir, þeir er muna
Gustav Vigeland sem barn, að snemma
hafi hann verið dulur og einrænn og
lítt hneigst að háttum jafnaldra sinna.
Móðir hans reyndist öðrum skyggnari
á hvað með honum bjó; hún gaf hon-
um blýanta og pappírsblöð og undi
hann sér löngum við að draga myndir
og rissa, er jafnaldrar hans og bræður
voru að leikjum úti við. í barnaskól-
anum vakti dráttlistargáfa hans athygli
kennaranna, og lét einn þeirra svo um
mælt, að ekki kæmi sér á óvart, þótt
þessi drengur ætti eftir að vinna afrek
á því sviði. Þá spá taldi Vigeland hafa
aukið sér kjark síðar og það er mest
„ÚtskúCun". Höggmynd eftir Vigeland.
reið á. Getur hann þess í kveðju, er
hann reit á bók, sem hann færði þess-
um kennara sínum öldruðum að gjöf,
og munu þeir báðir hafa álitið, að spá-
dómurinn væri frarn kominn.
Skammt frá Vigeland bjuggu feðgar
tveir, er lögðu stund á tréskurð. Gust-
av, sem nú var kominn á fermingarald-
ur, gerðist tíður gestur á vinnustofu
þeirra, sat þar lengi dags og tegldi og
skar margan góðan grip. Að lokumu
tók hann að skera myndir úr viði,
kuflklædda lappa og hreindýr. Einu
sinni bar svo við, að sonurinn tók
hreindýr, sem Gustav hafði skorið,
sýndi föður sínum og liafði orð á, að
þar væri allfagur gripur. Sá gamli
sagði fátt, en næst þegar Gustav heim-
sótti þá feðga, var viðmót þeirra
breytt, og létust þeir þá hvorki geta
látið honum í té efnivið eða tæki.
Ekki verður með vissu sagt, hvort
þessi atburður hefur orðið til þess, að
Gustav tók að fýsa að heiman til náms,
en skömmu eftir fermingu lians fór
faðir hans með honum til Kristjáns-
sands og kom honum fyrir hjá mynd-
skera einum, T. C. Fladmoe að nafni.
Ekki varð námsdvöl hans löng í það
skiptið. Setti óyndi að honum, er faðir
hans bjóst til heimferðar, og urðu þeir
samferða lieim. Ekki hafði Gustav
samt lengi heima verið, er honum
varð ljóst, að þar mátti hann ekki
lengi una. Útþráin og námslöngunin
léðu honum enga ró, og svo fór, að
7