Samvinnan - 01.04.1948, Qupperneq 16

Gróðrarmoldin hefur sýnt mátt sinn - en þjóðin trúir ekki
Ef feður okkar hefðu allir átt bjartsýni Þorláks í Skriðu, mundu fagrir skógarlundir við hvern bæ
(
Skógarlundurinn i Skriðu í Hörgdrdal. frdn gróðurselt 1S20—1S50. Myndin tek.n 193S.
ARIÐ 1862 ÁTTI 15 ára unglingur leið
um Akureyri til vinnumennsku austur
í Bárðardal. Vagga hans hafði staðið í skag-
firzkum kotbæ, sem nú er löngu kominn í
eyði. AkureyTÍ var um þetta leyti lítið þorp
og ósjálegt, en þó hefur hinn umkomuhtli
unglingur sjálfsagt séð þar margt, sem var
nýstárlegt fyrir hann. Tvennt mundi hanit til
æviloka. Meira en hálfri öld síðar ritaði hann
kunningja sínum á þessa leið: „. . . . Á flutn-
ingunum norður í Bárðardal sá eg tvennt
nýstárlegt á Akureyri, það var reynitréð --
og svín, sem Möller kaupmaður átti. Svínið
var nú svona og svona, eins og guð haíði
gert það, en reynitréð svo minnisstætt, að eg
var að reyna að spyrja það uppi 1917, sakn-
aði þess, en var sagt, að það hefði farist í
bæjarbruna þar fyrir nokkrum árum. .."
Þessi unglingur, sem varð svo mikið um að
sjá al-laufgað, fagurt og limamikið tré í fyrsla
sinn, var Stephan G. Stephansson, hið þjóÖ-
16
fræga Klettafjallaskáld. Reynitré það, sern
vakti ímyndunarafi hans, og umhugsun um
gróðrarmátt íslenzkrar moldar, fórst i b.æj-
arbrunanum mikla á Akureyri 1901, en minn
ingin um það lifði í huga þessa ágæta íslenrl-
ings til hinztu stundar.
EF STEPHAN G. STEPHANSSON hefði
staldrað við i Skriðu í Hörgárdal á leið'
sinni úr Skagafirði til Bárðardals, hetði þar
blasað yið augum hans mörg reynitré, hávax-
in með gildum stofnum, sem eldri voru og
markverðari en Akureyrartréð. Mei.vt er S0
árum áður en hann kom til Akureyrar, og
röskum 15 árum áður en hann leit ljós þessa
heims, voru gróðursettir þar reyniviðarkvistir
af þeim feðgum Þorláki Hallgrímssyni bónda
í Skriðu og Jóni Kjærnested syni hans. Þau
tré munu vera fyrstu tré, sem gróðursett voru
lieima við híbýli manna á Norðurlandi. Um
uppruna þeirra kernur kunnáttumönnum
ekki saman. Telja sumir, að rótarsprotar hafi
verið sóttir til hinnar fornu og bjóðfræg't
hríslu, sem öx villt í Möðrufellshrauni í
Eyjafirði, er kölluð var „meiðurinn helgi“,
en aðrir, að þeir feðgar hafi sótt græðlinga
í reynihríslur, er uxu villtar i Gljúfragili
sunnan við Fornhaga, en þar heima gróður-
setti Björn Þorláksson, sonur Þorláks i Skri>vu,
líka tré um líkt leyti, eða á árabilinu 1820—
1830. En þótt Stephan G. Stephanssoii liti
aldrei þessi tré, hafði annað skáld gci'gið um
hlaðvarpana í Skriðu og Fornhaga og Iitið
eftir þroska hins unga gróðurs. Það var jónas
Hallgrímsson. Segir hann frá því í dagbók
sinni, frá 1839, að hann sé hinn þroskavæn-
legasti. Það þurfti því ekki að líða fram til
ársins 1862, er hið verðandi Klettafjalláskáld
kom til Akureyrar, til þess að fá sönnun iyr-
ir því, að grózkumikill trjágróður getur þrif-
izt svo að segja hvar sem er heima við bæi og
víða úti um hagann í nyrztu byggðum lands-