Samvinnan - 01.12.1955, Side 22

Ævintýrið um Cesar Ritz
Saga Ritz, er saga mannsins, sem
gerði rekstur gistihúsa að listgrein
Nafnið Ritz táknar næstum á öllum
tungumálum munað og glæsileika, og
sagan um manninn Ritz er sagan um
snillingiiin, sem gerði rekstur gistihúsa
að listgrein. Hvar, sem fyrirfinnast í
heiminum gistihús, sem leggja áherzlu
á fegurð, þægindi, hugkvæmni og
smekkvísi, má telja víst, að Ritz hafi
þar á einhvern hátt átt hlut að máli.
César Ritz lifði um aldamótin, þeg-
ar konur hófu baráttu sína fyrir jafn-
rétti við karla. Hann örvaði þær og
hjálpaði þeim til þess að varpa af sér
oki misréttisins. Þegar hann kom til
London um 1890, þorði engin kona að
láta sig dreyma um að fá að borða
kvöldverð á opinberum stað. En Ritz
fékk nokkrar af þekktustu frúm þeirra
tíma til þess að voga sér að setjast
inn á eitt af veitingahúsum hans. Aðr-
ar fylgdu á eftir, og það komst skyndi-
lega í tízku að snæða kvöldverð á Sa-
voy, Carlton, Claridge eða Ritz, en
öll þessi veitinga- og gistihús hefur
hann ýmist átt eða starfað við.
Ritz hafði í veitingahúsum sínum
mislit, dauf Ijós, sem gerðu það að
verkum, að konurnar og kjólar þeirra
fengu á sig fegurri blæ. Hann útbjó
veitingahús sín þannig, að fáein þrep
lágu niður í veitingasalina, svo að sér-
hver kona fékk tækifæri til þess að
vekja athygli á sér, þegar hún kom
inn. Hann réði til sín hina færustu
matsveina og lét þá matreiða ýmsa
rétti, sem sérstaklega vom við hæfi
kvenna. Hann varð fyrstur til þess að
láta hljómsveit leika á eftirmiðdögum
í London, og þar sem hið bezta var
aldrei of gott fyrir César Ritz, fékk
hann Jóhann Strauss og hljómsveit
hans til þess að leika fyrir gesti sína.
César Ritz fæddist í svissneska
fjallaþorpinu Niederwald, og sextán
ára gamall gerðist hann þjónsnemi á
gistihúsi í námunda við bæinn Brig.
Fáeinum mánuðum síðar var honum
sagt upp. „Hótelrekstur þarfnast mik-
illar alúðar,“ sagði yfirmaðurinn við
hann að skilnaði. „Þér hafið ekki hæfi-
leika á þessu sviði.“
Ritz fékk aðra stöðu sem veitinga-
þjónn og var aftur rekinn. Hann fór til
Parísar, þar sem hann fékk og missti
ennþá tvær stöður. Ferill hans hefst
í raun og vem með fimmtu stöðu
hans, — á litlu, smekklegu veitinga-
húsi í námunda við Madeleine, þar
sem hann var fyrst léttadrengur, en
síðast yfirþjónn. Hann var ennþá að-
eins nítján ára gamall, þegar honum
var boðið að gerast undirforstjóri. Sér-
hver ungur maður hefði notað þetta
glæsilega tækifæri, en nú vissi Ritz,
hvað hann vildi. Hann ætlaði sér að
setja á stofn gistihús og sjá um veizl-
ur fyrir heldra fólkið.
Hann kvaddi og gekk leiðar sinnar.
Hann gekk að strætinu, þar sem Voisi,
glæsilegasta veitingahús bæjarins, var
og fékk þar stöðu sem léttadrengur.
Hann byrjaði því aftur frá grunni og
lagði sig allan fram til þess að læra
sem bezt, hvernig framreiða skal mat-
inn, svo að gestunum falli vel í geð.
Á Voisi vandi heldra fólkið komur sín-
ar, t. d. Alexander Dumas hinn yngri
og Sarah Bernhardt, svo að einhver
nöfn séu nefnd.
Árið 1871 yfirgaf Ritz París, og í
þrjú ár vann hann á gistihúsum í
Þýzkalandi og Sviss. Og hér fékk hann
sitt gullna tækifæri.
Á þeim tíma veitti hann forstöðu
fjallahótelinu Rigi-Kulm. Gistihús
þetta var frægt fyrir góðan mat og
fagurt umhverfi. En dag nokkurn
ej^ðilagðist hitunarkerfi gistihússins,
og auðvitað vildi svo til, að samtímis
komu skilaboð um, að 40 vellríkir
Ameríkumenn væru á leið til gisti-
hússins og ætluðu að snæða þar morg-
unverð.
Hitastigið í veitingasalnum var við
frostmark, svo að nú var úr vöndu að
ráða. En meðan Ritz fór í yfirfrakka
sinn, gaf hann skipun um að láta
leggja á borð í einum af smærri söl-
unum. I honum voru rauð, þung
gluggatjöld, sem höfðu hlýdeg áhrif á
gestina. I fjóra risastóra kopar-
stampa, sem hingað til höfðu verið
notaðir undir pálmatré, hellti hann
vínanda og kveikti síðan í. í bakar-
ofnana setti hann múrsteina.
Þegar gestirnir komu, var herberg-
ið þægilega heitt og undir fætur hvers
manns settu þjónarnir heitan múr-
stein, vafinn dúk. Máltíðin hófst með
glóðheitri, kryddaðri súpu og endaði
með logandi rommbúðing. — Gest-
irnir luku miklu lofsorði á hinn unga
hótelstjóra. Síðan kvöddu þeir með
virktum, og þeim var heitt jafnt að
utan sem innan.
Næstu vikur var mikið talað um
þetta, þar sem hótelgestir komu sam-
an. Loks barst talið til eyrna frægs
kaupsýslumanns að nafni Luzem.
Hann átti gistihús, sem að undanförnu
hafði verið rekið með halla. Nú fór
hann þess á leit við Ritz, að hann
veitti gistihúsinu forstöou.
Eftir tvö ár hafði hinn 27 ára gamli
César Ritz komið rekstri gistihússins
í rétt horf, og hér fékk hann tækit.e';
til þess að koma hugmyndum sínum
í framkvæmd.
I augum Ritz höfðu smámunirnir
ekki hvað minnsta þýðingu. F.kkert
var fjarstætt, aðeins ef ge.urnir voru
ánægðir. Hann setti j>a i reglur, sem
síðan hafa verið fjögur æðstu boðorð
allra þeirra, sem fást við rekstur veit-
inga- og gistihúsa. Reglurnar em: Að
sjá ár þess að stara, — að heyra án
þess að hlusta, — að vera kurteis án
þess að vera undirgefinn og vera
hjálpsamur án þess að vera handgeng-
inn.
„Gesturinn hefur alltaf rétt fyrir
sér,“ sagði hann eitt sinn við einn af
þjónurn sínum. Síðan hefur þetta ver-
ið orðtak með öllum góðum veitinga-
mönnum. Ef gestur kvartaði yfir því,
22