Samvinnan - 01.04.1964, Blaðsíða 23

ER LYKILL ÆÐRI MENNTUNAR A ÍSLANDI.
Athugið, að BREFASKÖLI SlS kennir eftirfarandi lands
prófsgreinar:
Islenzk málfræði, kennslugj. kr. 350....
íslenzk bragfræði, kennslugj. kr. 150.00.
íslenzk réttritun, kennslugj. k.r. 350.00
Danska I, byrjendaflokkur, kennslugj. kr. 250.00.
Danska II, kennslugj. kr. 300.00.
Danska III, kennslugj. kr. 450.00.
Enska I, byrjendaflokkur, kennslugj. kr. 350.00.
Énska II, kennslugj. kr. 300.00.
Reikningur, kennslugj. kr. 400.00.
Algebra, kennslugj. kr. 300.00.
Eðlisfræði, kennslugj. kr. 250.00.
Unglingar! Notið þetta einstaka tækifæri. Otfyllið seö-
ilinn hér til hægri og sendið hann til BRÉFASKÖLA
SÍS, Sambandshúsinu, Reykjavík
Ég undirritaður óska að gerast nemandi í:
□ Vinsamlegast sendið gegn póstkröfu.
□ Greiðsla hjálögð kr._______________
Heimilisfang
Innritum allt áriö — BRÉFASKÓLI SÍS
Svipmyndir úr . . . .
Framhald af bls. 3.
landnámsins er talið, að
kvikfé hafi verið heldur fátt
hér á landi og menn þá lif-
að mest af veiðiskap. Fyrst
varð að ryðja skóga og taka
lönd til ræktunar, en ekki
reyndist landið sérlega vel
fallið til akuryrkju, þegar til
lengdar lét. Til þess var sum-
arið of stutt. Hinsvegar mun
nautpeningur víða hafa ver-
ið mikill þegar á leið og eru
þess mörg dæmi í fornsög-
um, að sextíu og jafnvel
hundrað kýr teldust á búi
auk geldneyta. Þar sem ak-
uryrkju varð við komið, létu
bændur naut draga arðinn,
en aðrir pældu upp akurteiga
sína. Þá voru og nautin látin
draga sleða á vetrum. Korn-
yrkju stunduðu menn helzt á
Suðurlandi og það allt fram
á 15. öld, en einnig i öðrum
landshlutum, þar sem hún
þó lagðist fljótt niður. Arn-
grímur ábóti getur þess um
1350, að korn vaxi á fáum
stöðum sunnanlands og ekki
nema bygg. Þar sem jarðhiti
var, svo sem í Þverárlandi í
Eyjafirði og á Reykhólum
þreifst kornið vel. Kunnur
er Vitasgjafablettur í Þver-
árlandi, en hann var aldrei
„úfrærr“ hvernig sem ár-
ferði annars var. Þá höfðu
frumbyggjendurnir oft mik-
ið sauðfé. Þannig „lét Þor-
steinn rauðnefur, sonur
Hrólfs rauðskeggs, sem nam
Hólmslönd milli Fiskár og
Rangár, telja sauði sína úr
rétt tuttugu hundruð (stór),
en þá hljóp alla réttina það-
an af; því var sauðurinn svo
margur, að hann sá á haust-
um, hverjir feigir voru og
lét skera þá“, eins og segir
í Landnámu. Fénaður gat
gengið sjálfala á vetrum, að-
allega í skógum landsins og
hefur því tvímælalaust vald-
ið miklu um eyðingu þeirra.
Þess eru mörg dæmi í forn-
öld, að fé hafi fallið unn-
vörpum í hörðum vetrum
eins og oft síðar á öldum.
Aðaluppistaðan í mat-
aræði íslendinga frá fyrstu
tíð var sauðaslátur, hangi-
kjöt, skreið og mjólkurafurð-
ir, svo sem skyr og ostur. Þá
var nautakjöt nokkuð al-
mennur matur til forna.
Flautir voru all algengar á
þjóðveldisöld og allt fram á
19. öld, en lögðust þá að
mestu niður. Bygggrjóna-
grautur þótti hnossgæti og
helzt etinn á hátíðum, en
munaðarvörur þekktust
varla. Oft var öl (mungát)
hitað á tyllidögum og þá líka
drukkinn mjöður. Langt
fram eftir öldum sást brauð
varla á borði alþýðufólks,
nema á stórhátíðum.
Þar sem akuryrkjan var
bæði stopul og erfið, reis upp
hér dreifbýli, þ. e. byggðin
varð strjál, til þess að beit-
arlandið nýttist sem bezt. Á
fyrstu áratugum landnáms-
aldar byggðust stór svæði
hátt upp til fjalla og í ör-
æfum, en lögðust oft fljótt
í auðn af völdum óhagstæðra
veðurskilyrða. Byggðin færð-
ist saman á ný og á 11. öld
eru til orðnar flestar þærbú-
jarðir, sem hafa staðið ó-
haggaðar að mestu til seinni
alda.
Landið byggðist mjög ört
á áratugunum um 900 og
segir Ari fróði, að ísland yrði
albyggt á 60 vetrum. Álitið
er, að um 965 hafi lands-
menn verið milli 60—70,000
talsins og mannfjöldinn því
hlutfallslega mun meiri en
nú er, miðað við íbúatölur
nágrannalandanna. Á fyrstu
öldum þjóðveldistímans er
talið, að árferði hafi yfir-
leitt verið gott hér á landi
og landsmenn unað glaðir
við sinn hag. 10. öldin var
reyndar líka mesta og bezta
blómaskeið íslenzks land-
búnaðar fyrr og síðar. Þá
voru siglingar og stundaðar
af kappi og var algengt, að
menn af bændaættum ættu
SAMVINNAN 23